چگونه بدون پرداخت گمرک کالا وارد کنیم؟
- مجموعه: اطلاعات مشاغل
واردات بدون گمرک فقط در رویه‌های قانونی معافیت‌دار امکان‌پذیر است
راهنمای جامع واردات بدون گمرک
این روش‌ها محدودیت‌های مشخصی در حجم و نوع کالا دارند و سوءاستفاده از آن‌ها قاچاق محسوب می‌شود. در این مقاله از بیتوته، جزئیات قوانین را بررسی می‌کنیم.
واردات کالا به ایران همیشه با هزینه‌های گمرکی همراه است، اما قوانین کشور امکان استفاده از معافیت‌ها یا روش‌های خاصی را فراهم کرده که در عمل می‌تواند هزینه گمرکی را به صفر یا نزدیک به صفر برساند. این روش‌ها کاملاً قانونی هستند، اما محدودیت‌های مشخصی در حجم، نوع کالا و هدف واردات دارند. در این مقاله، بدون هیچ تبلیغ یا پیشنهاد شرکت خاص، تنها به بررسی قوانین جاری، روش‌های عملی و نکات کلیدی می‌پردازیم.
واردات موقت برای نمایشگاه یا تعمیر معافیت کامل می‌گیرد
مفهوم «واردات بدون گمرک»
در اصطلاح گمرک ایران، هیچ کالایی به‌طور مطلق از پرداخت حقوق ورودی معاف نیست، مگر اینکه در یکی از رویه‌های قانونی معافیت‌دار قرار گیرد. «واردات بدون گمرک» در واقع به معنای بهره‌مندی از معافیت کامل یا جزئی حقوق گمرکی و سود بازرگانی است که بر اساس قانون مقررات صادرات و واردات، قانون امور گمرکی و بخشنامه‌های سالانه سازمان گمرک تعیین می‌شود.
هدف اصلی این معافیت‌ها، حمایت از تولید داخلی، تأمین کالاهای اساسی، توسعه فناوری و تسهیل تجارت محدود شخصی است.
روش‌های قانونی کاهش یا حذف هزینه گمرکی
1. رویه مسافری (واردات همراه مسافر)
هر مسافر ورودی به کشور می‌تواند تا سقف ۸۰ میلیون تومان (معادل حدود ۸۰۰۰ یورو در سال ۱۴۰۴) کالا به صورت شخصی و غیرتجاری وارد کند. این سقف شامل کالاهای همراه، هدیه و لوازم شخصی است. شرط اصلی: کالا باید نو، غیرممنوعه و برای مصرف شخصی باشد.
• محدودیت وزنی: معمولاً تا ۵۰ کیلوگرم در حمل هوایی.
• کالاهای ممنوعه در این رویه: مشروبات الکلی، مواد مخدر، سلاح، کالاهای ضدفرهنگی.
• نکته عملی: اگر ارزش کالا بیش از سقف باشد، مازاد مشمول حقوق گمرکی کامل می‌شود.
2. مرسولات پستی غیرتجاری
مرسولات پستی که به عنوان هدیه، نمونه یا لوازم شخصی ارسال می‌شوند، تا سقف ۲ میلیون تومان (حدود ۲۰۰ یورو) و وزن ۳۰ کیلوگرم از پرداخت حقوق گمرکی معاف هستند. این روش برای خریدهای آنلاین از سایت‌هایی مثل علی‌بابا و... بسیار رایج است.
• شرط کلیدی: باید در اظهارنامه پستی به عنوان «غیرتجاری» ثبت شود.
• محدودیت: کالاهای تجاری، فاسدشدنی یا نیازمند مجوز بهداشتی شامل این معافیت نمی‌شوند.
3. معافیت‌های قانونی براساس نوع کالا
برخی کالاها به دلیل نقش استراتژیک در اقتصاد، از حقوق گمرکی معاف یا با تعرفه بسیار پایین وارد می‌شوند:
• ماشین‌آلات خط تولید: معافیت کامل برای واحدهای تولیدی دارای جواز تأسیس.
• مواد اولیه دانش‌بنیان: معافیت تا ۱۰۰% با تأیید معاونت علمی ریاست جمهوری.
• نهاده‌های دامی و کشاورزی: تعرفه صفر یا ۱% برای ذرت، جو، کنجاله سویا و...
• دارو و تجهیزات پزشکی: معافیت کامل با مجوز وزارت بهداشت.
• کتاب و نشریات: معافیت کامل بر اساس قانون حمایت از فرهنگ.
برای استفاده، واردکننده باید مجوز مربوطه را از سازمان ذی‌صلاح اخذ و در سامانه EPL گمرک ثبت کند.
مناطق آزاد فقط در داخل منطقه بدون گمرک هستند
۴. مناطق آزاد تجاری-صنعتی
در مناطق آزاد (کیش، قشم، چابهار، اروند و...) کالاها بدون پرداخت حقوق گمرکی وارد می‌شوند، اما خروج به سرزمین اصلی مشمول گمرک است. این روش برای تجارت موقت، انبارداری یا تولید در منطقه مناسب است.
• مزیت: امکان واردات حجم بالا بدون گمرک اولیه.
• محدودیت: کالا باید در منطقه مصرف یا صادر شود؛ خروج به داخل کشور = پرداخت گمرک.
5. واردات موقت (Temporary Admission)
کالاهایی که برای تعمیر، نمایشگاه، آزمایش یا پردازش وارد و مجدداً صادر می‌شوند، از گمرک معاف هستند. مثال: دستگاه صنعتی برای تعمیر، نمونه کالا برای تست بازار.
• مدت مجاز: معمولاً ۶ تا ۱۲ ماه.
• تضمین: ارائه ضمانت‌نامه بانکی معادل حقوق گمرکی.
6. ته‌لنجی (در بنادر جنوبی)
بر اساس قانون قدیمی، لنج‌های سنتی در بنادر جنوبی می‌توانند در هر سفر تا ۱۵۰۰ دلار کالا بدون گمرک وارد کنند (حداکثر ۶ سفر در سال). این روش محدود به کالاهای مصرفی و بازارهای محلی جنوب است.
• محدودیت: فقط برای لنج‌های ثبت‌شده و کالاهای مجاز.
• نکته: سوءاستفاده از این روش (حمل کالای تجاری زیاد) منجر به ضبط می‌شود.
ماشین‌آلات خط تولید با مجوز صمت بدون گمرک وارد می‌شوند
شرایط کلی استفاده از معافیت‌ها
• کالا نباید در فهرست کالاهای ممنوعه یا مشروط باشد.
• اظهار صادقانه در گمرک الزامی است؛ کم‌نمایی ارزش منجر به جریمه ۲ تا ۱۰ برابری می‌شود.
• برای حجم تجاری، داشتن کارت بازرگانی یا همکاری با شرکت دارای کارت الزامی است.
• تمام معافیت‌ها نیاز به ثبت در سامانه جامع امور گمرکی (EPL) دارند.
آیا اعلام ارزش پایین‌تر قانونی است؟
خیر. اعلام ارزش کمتر از واقعی (Undervaluation) تخلف گمرکی محسوب شده و منجر به:
• جریمه ۱۰۰ تا ۳۰۰ درصد ارزش واقعی
• توقیف کالا
• ممنوعیت ورود تا ۵ سال
گمرک ایران از سیستم ارزش‌گذاری جهانی (GATT Valuation) استفاده می‌کند و فاکتورهای خرید، بیمه و حمل را بررسی می‌کند.
نکات عملی برای واردکنندگان
• قبل از خرید، تعرفه گمرکی کالا را در سایت سازمان گمرک (irica.ir) استعلام کنید.
• برای معافیت تولیدی، جواز تأسیس یا پروانه بهره‌برداری داشته باشید.
• از سامانه EPL برای اظهار استفاده کنید؛ اظهار دستی پذیرفته نمی‌شود.
• در صورت تردید، از واحد پاسخگویی گمرک (۰۲۱-۸۱۳۲) استعلام بگیرید.
• برای حجم بالا، اخذ کارت بازرگانی تنها راه قانونی و پایدار است.
اظهار غیرتجاری در پست شرط اصلی معافیت است
سوالات متداول
1. آیا واقعاً می‌توان کالا را کاملاً بدون پرداخت هیچ هزینه‌ای از گمرک وارد کرد؟
بله، اما فقط در رویه‌های معافیت کامل (مثل ماشین‌آلات خط تولید با مجوز وزارت صمت، دارو با مجوز وزارت بهداشت، یا مرسوله پستی زیر ۲ میلیون تومان). در سایر موارد، حداقل مالیات بر ارزش افزوده (۹%) یا هزینه‌های جانبی (انبارداری، ترخیص) وجود دارد.
2. سقف ۸۰ میلیون تومان مسافری دقیقاً چه کالاهایی را شامل می‌شود؟
شامل همه کالاهای همراه مسافر جز کالاهای ممنوعه، مشروبات، سلاح، طلا و ارز. موبایل تا ۲ دستگاه، لپ‌تاپ ۱ دستگاه و لوازم شخصی نو جزو این سقف هستند، اما موبایل بالای ۶۰۰ دلار نیاز به رجیستری دارد.
3. اگر ارزش کالا کمی بیشتر از ۸۰ میلیون باشد، چه اتفاقی می‌افتد؟
مازاد ارزش مشمول حقوق گمرکی کامل (۴% + سود بازرگانی) می‌شود. مثلاً اگر کالا ۹۰ میلیون ارزش داشته باشد، ۱۰ میلیون مازاد با تعرفه کامل محاسبه می‌شود.
۴. آیا می‌توان چند مسافر را با هم هماهنگ کرد تا سقف معافیت را افزایش داد؟
خیر. گمرک سیستم تشخیص هویت دارد و سفرهای مکرر با کالای مشابه، تجاری تلقی شده و معافیت لغو می‌شود.
5. ته‌لنجی هنوز فعال است؟ سقف آن چقدر است؟
بله، در بنادر جنوبی (بندرعباس، بوشهر، چابهار). هر لنج سنتی تا ۱۵۰۰ دلار در هر سفر (حداکثر ۶ سفر در سال) معاف است. کالا باید در بازارهای محلی جنوب فروخته شود.
6. آیا واردات چمدانی از دبی بدون گمرک است؟
فقط تا سقف مسافری (۸۰ میلیون تومان). اگر کالا تجاری باشد یا وزن بیش از حد، گمرک دبی یا ایران آن را توقیف می‌کند.
7. کالاهای دست‌دوم (مثل گوشی کارکرده) معافیت دارند؟
خیر. معافیت مسافری فقط برای کالای نو است. گوشی کارکرده حتی زیر سقف، مشمول گمرک کامل است.
8. آیا می‌توان نمونه کالا برای تست بازار بدون گمرک وارد کرد؟
بله، در رویه واردات موقت با ضمانت‌نامه بانکی. حداکثر ۶ ماه فرصت برای خروج یا ترخیص قطعی دارید.
نتیجه‌گیری
واردات بدون گمرک در ایران امکان‌پذیر است، اما فقط در چارچوب قوانین مشخص و برای اهداف غیرتجاری یا حمایتی. این روش‌ها برای مصارف شخصی، نمونه‌گیری یا تولید صنعتی طراحی شده‌اند و سوءاستفاده از آن‌ها عواقب سنگینی دارد. بهترین راه، استفاده آگاهانه از رویه‌های قانونی و مشاوره با کارشناسان گمرک پیش از اقدام است. در نهایت، تجارت پایدار و سودآور، بر پایه رعایت قانون بنا می‌شود.
گردآوری:بخش دانش کسب و کار بیتوته
