ناامنی شغلی چیست و چگونه ناامنی شغلی را در محیط کار کاهش دهیم؟

مجموعه: اطلاعات مشاغل

ناامنی شغلی زمانی است که موقعیت شغلی فرد کم‌ثبات باشد

در جستجوی ساحل امن؛ راهکارهایی برای مقابله با ناامنی شغلی 

ناامنی شغلی وضعیتی است که در آن فرد نسبت به ادامه‌ی استخدام خود، احساس عدم اطمینان می‌کند. کارگران ممکن است ناامنی شغلی حاد را تجربه کنند، مانند زمانی که اخراج یا تعدیل نیرو قریب الوقوع است. یا ممکن است دچار ناامنی شغلی مزمن شوند که یک ترس کلی‌تر در مورد نگه‌داشتن شغلشان است.

بسیاری از کارگران ممکن است در برخی از مقاطع حرفه‌ای خود، به دلیل سپری کردن بخش قابل توجهی از زندگی کاری‌شان در موقعیت‌های شغلی کم‌ثبات، ناامنی شغلی را تجربه کنند. با این حال، همه چیز خبر بد نیست. در ادامه به نکاتی درباره‌ی ناامنی شغلی و ارتباط آن با حرفه‌ی شما و کل نیروی کار می‌پردازیم.

کارگران ممکن است ناامنی شغلی حاد را تجربه کنند

تعریف و نمونه هایی از ناامنی شغلی

ناامنی شغلی زمانی اتفاق می‌افتد که موقعیت شغلی فرد کم‌ثبات باشد، یا اینکه احساس کند ثبات ندارد. این مفهوم، در مقابلِ امنیت شغلی قرار می‌گیرد که در آن، کارگر اطمینان دارد به احتمال زیاد، شغل خود را برای مدت طولانی حفظ خواهد کرد.

تاثیر منفی ناامنی شغلی، فارغ از اینکه اخراج قریب‌الوقوع باشد یا نه، واقعی است. این تأثیر منفی شامل استرس، اضطراب و آسیب به سلامت روان و جسم می‌شود. برای ناامنی شغلی، نام دیگری به کار می‌رود: «استخدام ناامن».

یک نمونه از ناامنی شغلی، کار کردن در صنعتی است که کارگران فصلی استخدام می‌کند. شاید به ‌عنوانِ کارمندِ بخش تکمیل سفارش در یک مرکز پیش از تعطیلات زمستانی به ‌راحتی بتوانید شغلی پیدا کنید، اما پس از پایانِ هجومِ کاری، قرارداد شما فسخ شود؛ یا شاید به ‌عنوانِ مربی شنا در یک تفرجگاه در تابستان درآمد خوبی داشته باشید، اما مگر اینکه در یک منطقه‌ی گرمسیری کار کنید، با پایان فصل، آن کار موقت هم به اتمام می‌رسد.

اکثر مشاغل بخش خصوصی تا حدودی ناامن هستند

انواع ناامنی شغلی

دو نوع اصلی از ناامنی شغلی وجود دارد: حاد و مزمن.

• حاد (کوتاه‌مدت):  اگر فکر می‌کنید در هفته‌های آینده اخراج می‌شوید، دچار ناامنی شغلی حاد هستید.

• مزمن (بلندمدت): اگرچه شرکت شما وضعیت خوبی دارد و رئیس‌تان از کارتان راضی است، اما تضمینی برای ادامه‌ی این روند وجود ندارد و زمینه‌ی کاری شما مستعد تعدیل نیرو است، در این صورت با ناامنی شغلی مزمن دست‌وپنجه نرم می‌کنید.

نوع دیگری از ناامنی شغلی نیز وجود دارد که به آن «از دست دادن جایگاه شغلی» می‌گویند. برای مثال، فرض کنید شرکت شما در حال بازسازی است. شما شغل خود را حفظ می‌کنید، اما به بخش یا نقشی دیگر منتقل می‌شوید که رضایت شغلی کمتری برای شما به همراه دارد یا با اهداف شغلی‌تان مطابقت کمتری دارد. حتی ممکن است حقوق کمتری داشته باشد یا فرصت‌های کمتری برای پیشرفت ارائه دهد.

این نوع از ناامنی شغلی، در حالی که در کوتاه مدت به اندازه‌ی از دست دادن شغل استرس مالی ایجاد نمی‌کند، اما می‌تواند رضایت شغلی و تعهد شما را کاهش دهد.

چگونه ناامنی شغلی بر کارگران تأثیر می گذارد؟

ناامنی شغلی می‌تواند تأثیرات منفی و شدیدی بر سلامت جسمی و روانی کارگران داشته باشد. مطالعات نشان داده‌اند که ارتباطی بین ناامنی شغلی و بیماری‌های قلبی، دیابت، زخم معده، سردرد، کمردرد و بی‌خوابی وجود دارد. علاوه بر این، کارگرانی که احساس امنیت شغلی ندارند، بیشتر در معرض رفتارهای ناسالم مانند سیگار کشیدن قرار می‌گیرند. 

تحقیقات نشان داده‌اند که حتی احتمال ناامنی شغلی نیز می‌تواند برای سلامتی کارگران مضر باشد. محققان این موضوع را به کمبود حمایت و نداشتن راهبردهای مقابله‌ای نسبت می‌دهند. به عبارت دیگر، اگر اخراج شوید، ممکن است بدانید که گام بعدی چیست، تماس با منابع انسانی در مورد مراحل بعدی، پرسیدن در مورد هرگونه غرامت پایان خدمت یا کمک آموزشی، تحقیق در مورد مزایای بیکاری و غیره. اما اگر فقط احساس کنید که موقعیت شغلی شما ناامن است، ممکن است ندانید قدم بعدی شما چیست؟

ناامنی شغلی تأثیرات منفی بر سلامت جسمی و روانی کارکنان دارد

امنیت شغلی در مقابل ناامنی شغلی

امنیت شغلی به معنی توانایی انتظار داشتنِ اشتغالِ مداوم، عموماً در همان شغل یا شرکت است. برخی از کارفرمایان و موقعیت‌های شغلی، در محیط کاری فعلی، امنیت شغلی بالایی را ارائه می‌دهند. این موارد شامل مشاغل دارای اتحادیه، مشاغل دولتی و مشاغلی است که تحت «قرارداد استخدام» یا «توافقنامه‌ی چانه‌زنی دسته‌جمعی» قرار می‌گیرند.

اکثر مشاغل بخش خصوصی تا حدودی ناامن هستند، به این معنی که هیچ تضمینی برای ادامه‌ی اشتغال ندارند.

توجه: اگر در یک نقش شغلی یا صنعتی که در حال افول است، یا برای شرکتی که از نظر مالی وضعیت خوبی ندارد کار می‌کنید، ممکن است ناامنی شغلی بیشتری را تجربه کنید. استارت‌آپ‌ها بالقوه پرسود هستند، اما بسیار ناامن‌اند، زیرا بسیاری از آن‌ها شکست می‌خورند.

علاوه بر این، برخی از فرهنگ‌های سازمانی بر اساس نتایج کوتاه‌مدت به جای سابقه‌ی کارکنان سازماندهی می‌شوند. در شرکت‌های فناوری بسیار موفق، غیرعادی نیست که میانگین دوره‌ی تصدی کارمندان تنها یک یا دو سال باشد. 

همچنین بخش رو به رشدی در نیروی کار وجود دارد که در آن، ناامنی شغلی اجتناب‌ناپذیر است. فریلنسرها، پیمانکاران و کارآفرینان ممکن است به‌صورت پروژه‌ای یا با قراردادهای محدود با مشتریان کار کنند، نه کارفرمایان. این کارکنان خوداشتغال لزوماً نمی‌دانند حقوق هفته‌ی آینده یا ماه آینده از کجا می‌آید و ممکن است بسته به تعداد مشتریان، انعطاف‌پذیریِ لازم برای افزایش یا کاهش مقیاس کسب‌وکار خود را نداشته باشند.

چگونه با ناامنی شغلی کنار بیاییم؟

مگر اینکه شغل دولتی یا تحت اتحادیه داشته باشید، به احتمال زیاد در طول دوران کاری خود با مقداری ناامنی شغلی مواجه خواهید شد. بهترین راه برای مقابله با آن، پذیرش این واقعیت و برنامه ریزی بر اساس آن است. در اینجا چند نکته وجود دارد:

• به خود وفادار باشید، نه به کارفرما: حتی اگر عاشق شغل، تیم و رسالت شرکت خود هستید، به خاطر داشته باشید که تعداد بسیار کمی از کارکنان برای سال‌های متمادی در یک کار باقی می‌مانند. رزومه خود را به روز نگه دارید، مهارت‌هایتان را تازه کنید و چشمان و گوش‌هایتان را هم برای فرصت‌های شغلی و هم برای نشانه‌های احتمالی تعدیل نیرو باز نگه دارید.

• به دنبال فرصت‌های با امنیت بیشتر باشید: نمی‌توانید با عدم قطعیت کنار بیایید؟ مسیر شغلی خود را به سمت امنیت بیشتر تغییر دهید. به دنبال مشاغل دولتی، صنایع تحت حمایت اتحادیه یا کارفرمایانی با شهرت مثبت در زمینه‌ی ماندگاری کارکنان باشید.

• مهارت‌های مورد نیاز در حوزه‌ی کاری خود را  بررسی کنید: این مهارت‌ها را به جعبه ابزار خود اضافه کنید. داشتن یک مهارت یا گواهینامه‌ی داغ (مورد نیاز) ممکن است به حفظ شغل شما کمکی نکند، اما مطمئناً به شما در یافتن فرصت شغلی جدید در صورت نیاز یا تمایل کمک خواهد کرد.

ناامنی شغلی واقعیتی اجتناب‌ناپذیر در دنیای کار امروز است

سوالات متداول درباره ناامنی شغلی

1. ناامنی شغلی چیست؟

ناامنی شغلی به احساس عدم اطمینان در مورد ادامه‌ی اشتغال در یک شغل خاص اشاره دارد. این احساس می‌تواند ناشی از عوامل مختلفی مانند وضعیت اقتصادی، وضعیت مالی شرکت، نوع شغل، و یا حتی شایعات و زمزمه‌های مربوط به تعدیل نیرو باشد.

2. چه عواملی می‌توانند در ناامنی شغلی نقش داشته باشند؟

وضعیت اقتصادی ، صنعت ، وضعیت مالی شرکت و نوع شغل 

3. ناامنی شغلی چه تأثیراتی می‌تواند داشته باشد؟

ناامنی شغلی می‌تواند تأثیرات منفی و قابل توجهی بر سلامت جسمی و روانی کارکنان داشته باشد. استرس، اضطراب، و نگرانی از آینده، می‌تواند کیفیت زندگی افراد را به خطر اندازد و به سلامتی آن‌ها آسیب برساند.

4. چگونه می‌توان با ناامنی شغلی کنار آمد؟

به خود وفادار باشید، نه به کارفرما ، به دنبال فرصت‌های با امنیت بیشتر باشید ، مهارت‌های مورد نیاز در حوزه‌ی کاری خود را  بررسی کنید، راهبردهای مقابله‌ای با استرس را یاد بگیرید ،

از حمایت اجتماعی غافل نشوید 

5. در صورت اخراج چه اقداماتی باید انجام داد؟

با بخش منابع انسانی تماس بگیرید ، درخواست غرامت پایان خدمت و کمک آموزشی کنید، 

رزومه خود را به روز کنید و به دنبال شغل جدید باشید

6. آیا می‌توان از ناامنی شغلی جلوگیری کرد؟

در دنیای دائماً در حال تغییر امروز، هیچ تضمینی برای وجود شغل دائمی وجود ندارد. با این حال، با اتکا به مهارت‌ها، دانش، و شبکه‌های ارتباطی قوی، می‌توان تا حد زیادی اضطراب و نگرانی ناشی از ناامنی شغلی را کاهش داد و برای آینده ی شغلی خود برنامه‌ریزی کرد.

توصیه پایانی

ناامنی شغلی واقعیتی اجتناب‌ناپذیر در دنیای کار امروز است. با این حال، با اتکا به مهارت‌ها، دانش و شبکه‌های ارتباطی قوی، می‌توان تا حد زیادی اضطراب و نگرانی ناشی از ناامنی شغلی را کاهش داد و برای آینده ی شغلی خود برنامه‌ریزی کرد. به یاد داشته باشید که شما تنها نیستید و بسیاری از افراد در شرایط مشابهی قرار دارند. با پشتکار، صبر و تلاش، می‌توانید از این چالش عبور کنید و شغل مناسب خود را پیدا کنید.

همیشه به یاد داشته باشید که ارزش شما به شغلتان خلاصه نمی‌شود. شما توانایی‌ها و استعدادهای منحصر به فردی دارید که می‌توانید از آن‌ها برای خلق فرصت‌های جدید و ساختن آینده‌ای روشن برای خود استفاده کنید.

گردآوری:بخش دانش کسب و کار بیتوته