جراح مغز و اعصاب؛ یکی از پیچیده ترین مشاغل پزشکی را بهتر بشناسیم
- مجموعه: اطلاعات مشاغل
جراح مغز و اعصاب جراحی مغز و ستون فقرات را انجام می دهد
جراح مغز و اعصاب: شغلی پر از چالش و تحول
جراح مغز و اعصاب چه کسی است؟
جراحی مغز و اعصاب یکی از پیچیده ترین و در عین حال حساس ترین حیطه های رشته پزشکی است. یک جراح مغز و اعصاب همواره با ساختار مغز و پیچیدگی های مغز و اعصاب نخاعی سر و کار دارد. دوره جراحی مغز و اعصاب علاوه بر پیچیده بودن یکی از طولانی ترین دوره های پزشکی تخصصی محسوب می شود و کسانی که در این حوزه تحصیل می کنند معمولا بالای 10 سال را مشغول تحصیل در این حیطه هستند.
جراحان مغز و اعصاب اغلب به شکل اورژانسی به عمل های جراحی می پردازند. مثلا افرادی که در یک تصادف دچار عارضه مغزی شده یا در اثر شوک یا هر عامل دیگری دچار سکته مغزی یا خونریزی در مغز شده اند باید فورا تحت عمل جراحی قرار بگیرند. این چنین است که جراحان مغز و اعصاب همواره آماده به خدمت هستند و هر زمان که یک بیمار اورژانسی برسد باید اولویت جراحی را به او بدهند.
جراح مغز و اعصاب اغلب کمک می کند که خونریزی مغزی متوقف شود، تومورها را از ناحیه مغز جدا می کند و یا خون یا آبسله ای که در اثر تصادف در مغز جمع شده از مغز خارج می کند. علاوه بر این بیمارانی که دارای مشکلات نخاعی شده اند را درمان می کند و فشار مغزی را بر می دارد. البته جراحی های حوزه مغز و اعصاب بیشتر از این تعداد است اما بعضی از عمده ترین عمل های جراحان مغز این موارد است.
جراح مغز و اعصاب دوره طولانی باید به تحصیل بپردازد
وظایف جراح مغز و اعصاب
شاید بتوان گفت یکی از پزشکانی که بیشترین وظایف و مسئولیت ها را در مراکز درمانی بر عهده دارد همین متخصص است. حیطه کاری این افراد بسیار پر ریسک است و زمان مشخصی هم برای شروع و پایان کارشان ندارند. گاه جراحان مغز و اعصاب مجبور می شوند که در طول یک روز چندین عمل جراحی پیچیده را انجام دهند؛ بنابراین جراحان باید بسیار صبور و انعطاف پذیر باشند و از یک روز کاری پر استرس و شلوغ نترسند.
به طور کلی وظایف یک جراح مغز را بیماران روزانه او تعیین می کنند. جراح مغز و اعصاب کار درمان را تنها با روش جراحی انجام می دهد؛ بنابراین این فرد با یک متخصص اعصاب و روان یا متخصص مغز و اعصاب کار جداگانه ای دارد. البته گاه جراحان مغز و اعصاب در مطب های شخصی یا مراکز درمانی به معاینه بیماران هم می پردازند اما عمده فعالیت این افراد جراحی های مختلف در ناحیه مغز و نخاع است.
جراحی اصولی و دقیق مهم ترین وظیفه یک جراح مغز است. یک متخصص و جراح مغز و اعصاب باید به خوبی تشخیص دهد که کدام بیمار در اولویت جراحی قرار دارد و اول جراحی مهم تر را انجام دهد. همچنین باید به خوبی بداند که کدام عمل جراحی برای بیمار مربوطه باید انجام شود.
جراح مغز و اعصاب عمل های پیچیده ای را انجام می دهد
انواع جراحی های مغز و اعصاب
جراحان مغز و اعصاب انواع مختلفی جراحی را روی مغز و نخاع انجام می دهند. بسته به بیماری و ناحیه دردناک این جراحی ها به شرح زیر هستند:
بیوپسی یا کالبد شکافی
این نوع جراحی در واقع نوعی نمونه برداری از مغز است. هنگامی که در تصویر برداری مغزی، ناهنجاری مغزی نشان داده شود جراحان برای بررسی بیشتر مغز را باز کرده و تکه هایی از بافت یا سلول های مغزی را با استفاده از سوزن های مخصوصی برمی دارند و برای بررسی بیشتر به آزمایشگاه می فرستند. این کار حساسیت بالایی دارد و جراحانی که این عمل را انجام می دهند باید بسیار حاذق باشند.
کرانیوتومی یا جراحی باز
یکی از مهم ترین جراحی های مغز جراحی کرانیوتومی است. در این جراحی باید بخشی از جمجمه فرد بیمار برداشته شود. بعد برداشتن جمجمه جراح تومور یا لخته خون یا آنوریسم را از درون جمجمه خارج می کند و سپس مجدد جمجمه را پیوند می زند. گاهی نیاز است جمجمه بیمار چند مدت برداشته باقی بماند که در این صورت جراح مغز و اعصاب آن بخش جمجمه را به شکل موقت در زیر پوست شکم پیوند می کند تا بافت زنده بماند.
نورو آندوسکوپی
این روش جراحی تقریبا روش کم تهاجمی تری نسبت به روش جراحی باز است. در این روش نیازی به برداشتن بخشی از جمجمه نیست و اغلب برای برداشتن تومور ها یا دیگر ضایعات مغزی مانند لخته های خونی و ... یک لوله را از طریق یک حفره در بینی و یا دهان یا مغز به قسمت مغز وارد می کنند. در این روش جراحی، جراح دوربین و نور دارد و ابزارهای جراحی او بسیار ظریف است تا از طریق حفره کوچک به مغز وارد شود. این روش جراحی که روش نوینی هم هست به دقت بسیار بالای جراح نیاز دارد.
انواع جراحی هایی که جراح مغز و اعصاب انجام می دهد باز یا بسته است
تحریک عمیق مغز
به این جراحی روش DBS گفته می شود. برای این جراحی یک دستگاه ظریف که مولد ضربان قابل کاشت نام دارد در قسمت های عمقی یا پایه ای مغز کار گذاشته می شود. این دستگاه باید طی عمل جراحی داخل مغز کار گذاشته شود. کار این دستگاه تحریک الکتریکی مغز است. این روش جراحی و درمانی یکی از بهترین روش ها برای درمان بیمارانی با نقص های حرکتی مانند بیماران پارکینسون است.
ترومبکتومی
این روش جراحی به نام روش جراحی درمان آنوریسم مغزی هم شناخته می شود. این جراحی برای بیمارانی است که در مغز خود لخته خونی یا آنوریسم مغزی دارند. در این روش جراحی پزشک با استفاده از کاتتر از رگ های بزرگ خونی در بدن فرد به سمت مغز حرکت می کند و مشکلاتی مانند لخته های خونی یا سکته مغزی و پارگی های رگ های خونی در مغز و مواردی از این دست را درمان می کند.
چگونه یک جراح مغز و اعصاب خوب پیدا کنیم؟
جراحی مغز و اعصاب بسیار بسیار حساس است و اگر یک جراح حاذق و کاربلد جراحی مغز را انجام ندهد می تواند نتایج فاجعه باری از جمله مرگ یا فلج مغزی و مشکلات دیگری را در پی داشته باشد. پس اگر به جراح مغز و اعصاب نیاز پیدا کردید سعی کنید تا حد امکان به مواردی که در زیر اشاره می کنیم توجه کنید:
1. اول از همه تخصص جراحی مغز و اعصاب پزشک مربوطه توسط نظام پزشکی تایید شده باشد.
2. جراح در حوزه ای که بیمار شما بدان نیاز دارد حتما متخصص باشد چون هر جراح معمولا در یک نوع عمل جراحی حاذق تر است و بیشتر جراحی های آن حوزه را انجام داده است.
3. جراح مورد نظر دارای سابقه کاری بالا باشد.
4. جراح شما باید خوش نام باشد. بسیاری از پزشکان هستند که به قدری حاذق هستند و به خاطر عمل های موفقیت آمیز بسیاری که داشته اند در بین بیماران کاملا شناخته شده هستند. سعی کنید از بیماران پزشک خود پرس و جو کنید.
5. جراح مورد نظر شما بهتر است عضو هیئت علمی دانشگاه باشد.
6. سعی کنید جراحی را انتخاب کنید که در دسترس باشد و بتوانید در نزدیک ترین زمان ممکن از او وقت بگیرید. گاهی بیماری به نوعی است که اگر بیشتر صبر کنید حاد و خطرناک می شود پس به وقت خالی پزشک حتما توجه کنید.
جراح مغز و اعصاب باید دارای سابقه درخشان کاری و علمی باشد
7. علاوه بر سابقه کاری داشتن سوابق علمی بالا مانند سخنرانی ها، سمینارها، مقالات و ... می تواند در دادن اطلاعات از پزشک موثر باشد. در عین حال این موارد یک رزومه قوی برای جراح مورد نظر است.
8. سعی کنید تا حد امکان جراحی را انتخاب کنید که با او راحت باشید و بتوانید اطلاعات محرمانه خود را با او در میان بگذارید.
9. انتخاب یک جراح که بتوانید از لحاظ اخلاقی به او اعتماد کنید هم بسیار مهم است. به عنوان مثال اخلاق حرفه ای در برخورد با بیمار، نداشتن دستمزدهای غیر عادی و بسیار زیاد و قبول بیمه شما، نگرانی از بابت بیماری شما و نه تنها مبلغ پرداختی و پایبند بودن وی به قسم پزشکی از موارد مهم هستند.
در چه مواقعی باید نزد جراح مغز و اعصاب رفت؟
جراح مغز و اعصاب یک پزشک بسیار شلوغ است و وقت زیادی برای ویزیت و صحبت با هر بیماری را ندارد. لذا در صورتی که شما یا نزدیکانتان دچار مشکلات زیر شده اند لازم است جراح مغز و اعصاب آن ها را ببیند:
• در صورت داشتن تومور مغزی
• در صورتی که ضربه به مغز وارد شده یا در صورت تایید ضربه مغزی
• در صورتی که فرد دچار تنگی کانال نخاعی شده است.
• عفونت در ناحیه مغز و نخاع
• در رفتن دیسک ستون فقرات
• خونریزی های مغزی
• سکته مغزی
• اختلالات حرکتی مرتبط با نخاع مانند پارکینسون
• ضربه به ستون فقرات یا آسیب رسیدن به نخاع
جراح مغز و اعصاب انواع صدمات مغزی، نخاعی را بررسی می کند
کلام پایانی
جراح مغز و اعصاب یکی از با دانش ترین متخصصین در حوزه پزشکی و جراحی است که با ساختار پیچیده مغز و اعصاب و عروق و نخاع سر و کار دارد. این پزشک باید سال های سال بر روی ساختار مغز مطالعه و تحقیق کند و در یک یا چند حوزه تخصصی جراحی مغز و اعصاب مدرک جراحی تخصصی خود را دریافت کند.
گردآوری: بخش دانش کسب و کار بیتوته
