دستگاه گاز سنج چیست؟ انواع و موارد استفاده گاز سنج

مجموعه: تجهیزات ایمنی و بهداشتی

گاز سنج وسیله ای ایمنی است

ضرورت استفاده از گاز سنج در صنایع

کاربردهای گاز سنج

گازسنج ها لوازم ایمنی هستند که در محیط هایی که احتمال نشت گازهای خطرناک بالاست مورد استفاده قرار می گیرند. وظیفه اصلی و اولیه این وسیله بررسی دائم میزان گازها در محیط است. در صورتی که مقدار گاز در حد نرمال باشد این وضعیت نرمال را با اعداد و ارقام نشان می دهد.

در صورتی که مقدار گازهایی مانند مونوکسید کربن، گاز متان و بسیاری دیگر از گازهای پر خطر بیش از حد شوند گاز سنج علاوه بر نمایش مقدار این گازها یک هشدار ارسال می کند. 

گاز سنج ها با ارسال به موقع هشدار یا به صدا درآوردن سیستم هشدار محیط از بروز اتفاقات ناگواری مانند گازگرفتی، خفگی، آتش سوزی، مسمومیت و انواع مشکلات و خطرات مرتبط با گاز گرفتگی و احتراق جلوگیری می کنند. 

نکته ای که در مورد انواع گاز سنج وجود دارد آن است که این دستگاه ها به شکل های مختلفی شما را از وجود خطر آگاه می کنند. بعضی از مدل ها ممکن است آژیر خطر داشته باشند که این بسیار خوب است اما در بعضی مدل ها ممکن است تنها چراغ چشمک زن دستگاه فعال شود.

در بعضی مدل های جدید هم ممکن است با ارسال پیام یا سیگنال های خاص افراد را از بالا رفتن مقدار گاز در محیط مطلع کند. در هر صورت لازم است هر چند ساعت گاز سنج محیط بررسی شود و میزان گاز مورد بررسی قرار بگیرد. 

گاز سنج مقدار گازهای موجود در هوا را اندازه می گیرد

موارد استفاده گاز سنج

شاید از خودتان سوال کنید گاز سنج در چه محیط ها یا مشاغلی ضروری است. به نظر ما استفاده از گاز سنج در همه محل هایی که احتمال وجود گازها هست لازم است. این بدان معناست که حتی دز محیط های مسکونی هم وجود یک گاز سنج می تواند لازم باشد. تنها در محیط های باز که جریان هوا در رفت و آمد است وجود گاز سنج چندان ضرورتی ندارد.

ما در این بخش به تعدادی از مشاغل و کارهایی که می تواند منجر به ایجاد گاز یا کمبود اکسیژن در محیط شود اشاره کرده ایم. بدیهی است که در چنین مکان هایی وجود گاز سنج بسیار حیاتی و مهم است.

• در کارخانه های تولید رنگ صنعتی به جهت استفاده از مواد شیمیایی و رنگ های صنعتی احتمال نشت گازهای سمی زیاد است و به همین جهت استفاده از گازسنج ضروری است.

• در محیط های دفن زباله های خانگی و زباله های صنعتی احتمال نشت گازهای بسیار خطرناکی وجود دارد به ویژه هنگام سوزاندن این زباله ها گازهای بسیار خطرناکی ممکن است وارد محیط شود که وجود گاز سنج می تواند ما را از مقدار این گازها در محیط و خطرناک بودن آن ها مطلع کند. 

• در آزمایشگاه های شیمیایی و ساخت دارو نیز همواره مقدار زیادی گاز خطرناک در هوا در جریان است که لازم است یک گاز سنج مجهز برای ارزیابی میزان آن وجود داشته باشد.

• در صنایع پتروشیمی و کارخانجات نفت و گاز هم برای سنجش مقدار گازهای موجود در محیط باید از سیستم گاز سنج استفاده کرد. 

• در منازل مسکونی نیز داشتن یک گاز سنج برای سنجش میزان گازها در محیط می تواند از بروز مشکلاتی مانند گاز گرفتگی و خفگی و سایر مشکلات و خطرات احتمالی پیشگیری کند. 

در صنایعی که با گازهای خطرناک سر و کار دارند وجود گازسنج ضروریست

انواع گازسنج

از لحاظ عملکرد باید گفت تمامی گاز سنج ها وظیفه بررسی مقدار گازهای موجود در یک محیط و هشدار در هنگام بالا رفتن بیش از حد مقدار این گازها را بر عهده دارند. همان طور که گفتیم گاز سنج ها ممکن است به شکل های مختلفی این هشدار را به شما بدهند که همین می تواند یکی از وجوه تمایز بین آن ها باشد.

بعضی از انواع گاز سنج ها نیز از بقیه به تکنولوژی های پیشرفته تری مجهز هستند و بر این مبنا با مدل های دیگر متفاوت هستند. با این وجود در دسته بندی های کلی و مورد پذیرش عموم گاز سنج ها را به شکل های زیر دسته بندی کرده اند:

گاز سنج پرتابل

صرف نظر از اینکه چه نوع فناوری در ین محصول به کار گرفته شده این مدل بر اساس قابلیت حمل آن شناخته می شود. در بعضی محیط ها لازم است که گاز سنج را به مکان های مختلف ببریم. مثلا در خط لوله و گاز کشی ممکن است لازم باشد گاز سنج بخش های مختلف لوله را برای نشتی بررسی کند. این مدل گاز سنج ها به جهت قابلیت حمل معمولا سبک و کوچک هستند و معمولا یک دسته یا دستگیره برای حمل و نقل راحتتر روی آن ها نصب شده است. 

گاز سنج ثابت

بر خلاف نوع قبلی این مدل قابلیت جابه جایی و حمل را ندارد. معمولا در یک اتاق بسته که مقدار زیادی از گازها وجود دارند از نوع ثابت استفاده می شود. اگر اتاق شما بسیار بزرگ است لازم است چند تا گاز سنج ثابت را در محل های مختلف قرار دهید تا بتواند مقدار گاز را در محدوده اطراف خود رصد کند. نوع ثابت به جهت غیر قابل حمل بودن معمولا از لحاظ ابعاد و اندازه از نوع پرتابل بزرگتر و معمولا هم مجهزتر است.

گاز سنج می تواند ثابت یا قابل حمل باشد

گاز سنج تک گاز 

انواع گوناگونی از گازها در محیط وجود دارند که گاز سنج ها قادر به تشخیص آن ها هستند. گاهی شما به خوبی می دانید که احتمال نشت چه نوع گازی در محیط شما وجود دارد. مثلا به جهت نوع کارتان می دانید که گاز co2 ممکن است در محیط نشت کند.

در چنین شرایطی می توانید گاز سنجی بخرید که تنها بتواند وجود این گاز را در محیط شما تشخیص دهد. به مدل هایی که قادر هستند تنها یک نوع گاز را تشخیص دهند در اصطلاح تک گازه گفته می شود. این برای جلوگیری کردن از هزینه های اضافی برای خرید مدل های پشرفته تر و چند گازه است. 

گاز سنج چند گاز

اگر شما به خوبی نمی دانید که چه مدل گازی در اثر فعالیت های شما ممکن است در محیط ایجاد شود یا حتی می دانید که انواع مختلف و بیش از یک گاز احتمال بروز خطر در محیط را دارند لازم است از محصولی پیشرفته تر که قادر است چند نوع گاز را به شما هشدار دهد خریداری کنید. در اصطلاح به این محصول چند گازه گفته می شود. از لحاظ قیمتی معمولا این نوع گران تر از نوع تک گاز است اما در ازای این قیمت پیشرفته تر و مجهز تر هم هست.

کالیبراسیون گاز سنج 

کالیبراسیون فرآیندی ایمنی است که نوعی پاکسازی و رفرش کردن دستگاه است. در واقع با کالیبره کردن محصول آن را صحت سنجی می کنیم و از سلامت آن در اندازه گیری صحیح گازها مطمعن می شویم. کالیبره کردن دستگاه گاز سنج یک امر ضروری است. در صورتی که دستگاه کالیبره نشود دقت آن در اندازه گیری بسیار پایین می آید؛ بنابراین لازم است طی دوره های معین دستگاه را کالیبره و بروز رسانی کنید.

گاز سنج برای عملکرد صحیح نیاز به کالیبره شدن دارد

کلام پایانی

گاز سنج ها یکی از ابزارهای دقیق برای بررسی مقدار گازهای خطرناک و حتی مقدار گازهای سالم موجود در هوا هستند. بعضی از گازها مانند o2 یا اکسیژن جزو گازهای سالم اند و کم شدن مقدار آن در فضا خطرناک است. بعضی از گازها نیز جزو گازهای خطرناک هستند که زیاد شدن آن ها در محیط خطرساز می شود مانند گاز co2 یا کربن دی اکسید.

گردآوری: بخش دانش کسب و کار بیتوته