راز قدرت آرواره‌های زندگی؛همه چیز درباره قیچی نجات هیدرولیکی

مجموعه: تجهیزات ایمنی و بهداشتی

قیچی نجات هیدرولیکی ابزاری قدرتمند برای برش فلزات سخت است

قیچی هیدرولیکی؛ کاربردها، نحوه کار و نکات ایمنی

قیچی نجات هیدرولیکی، که اغلب با نام‌های "آرواره‌های زندگی" یا "برش‌دهنده هیدرولیکی نجات" شناخته می‌شود، ابزاری تخصصی و قدرتمند است که در عملیات امداد و نجات برای برش مواد سخت مانند فلز، پلاستیک و بتن استفاده می‌شود. این ابزارها بخشی از مجموعه تجهیزات هیدرولیکی نجات هستند که توسط تیم‌های آتش‌نشانی، امدادگران و نیروهای اضطراری برای رهاسازی افراد محبوس در وسایل نقلیه تصادفی، ساختمان‌های فرو ریخته یا محیط‌های صنعتی به کار می‌روند. با توجه به پیشرفت‌های فناوری، این قیچی‌ها امروزه فشرده‌تر، سریع‌تر و ایمن‌تر شده‌اند و نقش حیاتی در کاهش زمان عملیات و افزایش شانس بقا ایفا می‌کنند.

قیچی نجات هیدرولیکی با فشار هیدرولیکی تا ۱۰۰ تن کار می‌کند

تاریخچه قیچی نجات هیدرولیکی

تاریخچه این ابزار به دهه ۱۹۶۰ بازمی‌گردد. اولین نمونه‌های آن در سال ۱۹۶۱ توسط ویلیام هرست (William Hurst) اختراع شد، پس از مشاهده تأخیر طولانی در نجات یک راننده مسابقه اتومبیل‌رانی از خودرو تصادفی‌اش. پیش از این، امدادگران از اره‌های دستی یا گرد استفاده می‌کردند که خطر جرقه، صدا و آسیب بیشتر به قربانیان را داشت. هرست ابزار هیدرولیکی را طراحی کرد که نیروی هیدرولیک را برای برش دقیق و سریع به کار می‌گرفت.

در سال ۱۹۷۲، تیم اسمیت و مایک بریک (Mike Brick) اسپریدر هیدرولیکی (گسترش‌دهنده) را توسعه دادند و بعداً قیچی و جک‌های هیدرولیکی را اضافه کردند. عبارت "آرواره‌های زندگی" توسط بریک ابداع شد، زیرا این ابزارها افراد را از "آرواره‌های مرگ" نجات می‌دادند. 

نحوه کار قیچی نجات هیدرولیکی

قیچی نجات هیدرولیکی بر اساس اصل هیدرولیک کار می‌کند، جایی که فشار سیال (معمولاً روغن هیدرولیکی) نیروی مکانیکی عظیمی تولید می‌کند. فرآیند کار به شرح زیر است:

1. آماده‌سازی: تیم امداد وضعیت را ارزیابی کرده و قیچی مناسب را انتخاب می‌کند. دستگاه به پمپ هیدرولیکی (که می‌تواند دستی، برقی، بنزینی یا باتری‌دار باشد) متصل می‌شود.

2. قرارگیری: تیغه‌ها (معمولاً از فولاد سخت‌شده) دور ماده مورد برش (مانند بدنه خودرو) قرار می‌گیرند. طراحی تیغه‌ها برای برش کنترل‌شده و بدون شوک به کاربر است.

3. فعال‌سازی: اپراتور پمپ را فعال می‌کند، که سیال تحت فشار (تا ۷۰۰ بار) را به سیلندرهای قیچی ارسال می‌کند.

4. برش: فشار باعث بسته شدن تیغه‌ها با نیروی بالا (تا ۱۵۰ تن یا ۹۵۴ کیلونیوتن) می‌شود و ماده را برش می‌دهد. فرآیند سریع و دقیق است تا از آسیب به قربانی جلوگیری شود.

5. تکمیل: فشار آزاد شده و تیغه‌ها جمع می‌شوند. مدل‌های پیشرفته از فناوری مستقیم الکترونیکی (بدون سیال هیدرولیک) استفاده می‌کنند تا سرعت و ایمنی را افزایش دهند.

قیچی نجات هیدرولیکی نیاز به نگهداری منظم تیغه‌ها دارد

انواع قیچی نجات هیدرولیکی

قیچی‌های نجات بخشی از خانواده ابزارهای هیدرولیکی هستند و انواع مختلفی دارند:

1. برش‌دهنده‌ها (Cutters): برای برش فلزات سخت مانند بدنه خودرو یا میلگرد. 

2. گسترش‌دهنده‌ها (Spreaders): دو بازو برای جدا کردن پنل‌ها یا درب‌ها

3.  ابزارهای ترکیبی (Combi Tools): چندکاره (برش، گسترش، تخریب)

4. جک‌های تمدیدی (Rams): برای بلند کردن یا گسترش فضا، در اندازه‌های ۵۰ تا ۱۷۸ سانتی‌متر.

مدل‌های شارژی (مانند Resqtec G6c) بدون شلنگ، سبک‌تر و سریع‌تر هستند و در بازار رو به رشد هستند. همچنین، انواع صنعتی برای خرد کردن ضایعات فلزی وجود دارد.

کاربردها

قیچی نجات هیدرولیکی در سناریوهای متنوعی استفاده می‌شود:

• رهاسازی وسایل نقلیه: برش درب‌ها، سقف یا فریم خودرو در تصادفات برای نجات سریع (زمان برش سقف حدود ۲ دقیقه).

• فروپاشی سازه‌ها: پاک کردن آوار در زلزله یا انفجار.

• عملیات صنعتی: برش لوله‌ها، تیرآهن یا سازه‌های فلزی در نگهداری یا تخریب.

• پاسخ به فجایع: ایجاد مسیرهای ایمن در سیل یا آتش‌سوزی.

در ایران، این ابزارها توسط سازمان‌هایی مانند آتش‌نشانی و هلال احمر استفاده می‌شوند.

قیچی نجات هیدرولیکی توسط آتش‌نشانان برای رهاسازی افراد استفاده می‌شود

سوالات متداول

1. تفاوت قیچی هیدرولیکی با انواع دستی یا برقی چیست؟

هیدرولیکی نیروی بیشتری (تا ۱۵۰ تن) تولید می‌کند و برای مواد سخت مناسب است، در حالی که دستی ضعیف‌تر و برقی ممکن است نیاز به برق مستقیم داشته باشد. هیدرولیکی سریع‌تر و ایمن‌تر در عملیات نجات است.

2. کاربرد اصلی قیچی نجات در آتش‌نشانی چیست؟

رهاسازی افراد از خودروهای تصادفی (برش درب و سقف)، پاک کردن آوار در فروپاشی ساختمان‌ها و عملیات صنعتی مانند برش لوله‌ها.

3. آیا قیچی نجات شارژی بهتر از هیدرولیکی سنتی است؟

بله، مدل‌های شارژی (مانند Resqtec G6c) آزادی حرکت بیشتر، وزن کمتر (۲۲ کیلوگرم) و راه‌اندازی سریع‌تر دارند، اما ممکن است نیروی کمتری نسبت به مدل‌های شلنگی داشته باشند.

4. چگونه تیغه‌های قیچی نجات را نگهداری و تیز کنیم؟

پس از هر استفاده، تیغه‌ها را با سمباده یا سوهان موازی تیز کنید. روغن هیدرولیک را چک کنید و از پیچ مغناطیسی برای جمع‌آوری براده استفاده شود. هواگیری پمپ و تعویض قطعات مستهلک ضروری است.

5. ایمنی در استفاده از قیچی نجات هیدرولیکی چیست؟

از تجهیزات حفاظتی (کلاه، دستکش، عینک) استفاده کنید. شلنگ‌ها را بدون خمیدگی نگه دارید، ابزار را عمودی قرار دهید و از محافظ کیسه هوا در خودروها بهره ببرید. حداکثر فشار را رعایت کنید تا انفجار رخ ندهد.

6. حداکثر نیروی برش یک قیچی نجات چقدر است؟

تا ۹۷ تن (۹۵۴ کیلونیوتن) در مدل‌هایی مانند Resqtec G6c.

نتیجه‌گیری

قیچی نجات هیدرولیکی ابزاری حیاتی برای نجات جان‌هاست که از فناوری هیدرولیک برای عملیات سریع و ایمن استفاده می‌کند. با تکامل فناوری، این ابزارها کارآمدتر شده و نقش بیشتری در امداد جهانی ایفا خواهند کرد. انتخاب درست بر اساس قدرت، دوام و ایمنی کلیدی است.

گردآوری:بخش دانش کسب و کار بیتوته