تقویم تاریخ -17 آذر

مجموعه: تقویم تاریخ

534پیش ازمیلاد:کرونیکلر های اروپایی در صدر رویدادهای «هشتم دسامبر» دستور سال 534 پیش از میلاد کوروش بزرگ (هخامنشی) به ایجاد یک پادگان مرزبانی در کنار «سیردریا» به منظور جلوگیری از عبور طایفه «ماساگاتا» از سیردریا (رود سیحون ـ آراکزس) و هجوم به منطقه ایرانی «فرارود» را درج کرده و نوشته اند که محل این پادگان که بعدا شهر خجند در کنار آن ساخته شد «کوروشکده (بر وزن دانشکده)» نامیده می شد. برغم ایجاد این پادگان، کوروش مجبور شد در سال 529 پیش از میلاد شخصا برای عقب راندن ماساگاتی ها به «فرارود» برود که در ماه دسامبر در میدان جنگ و در کنار سیردریا کشته شود که جنازه او همچنانکه وصیت کرده بود به پاسارگاد حمل و مدفون شد. با وجود کشته شدن کوروش، سپاهیان او پیروز شدند و هدف کوروش از آن لشکرکشی تامین شد. این کرونیکلرها بدون اینکه روشن سازند که هشتم دسامبر را از کجا به دست آورده اند افزوده اند که دو قرن بعد اسکندر مقدونی پس از فتح منطقه «فرارود» ناحیه ای را که پادگان کوروش در آنجا بود گسترش داد و شهر به نام او «اسکندریه دورتر» معروف شد که این نام هم دو قرن بیشتر دوام نیافت که به «خجند» تغییر یافت که در کنار سیردریا و دهانه درّه فرغانه واقع است که یکی از ده نقطه زیبا و خوش آب و هوای جهان بشمار می آید. پادگان این شهر در دوران ساسانیان باردیگر تقویت شد و مرزبان نشین «فرارود» قرارگرفت زیرا که ساسانیان وراث همان دشواری هخامنشیان و درگیر آلان ها و هون های سفید شدند که اعقاب «ماساگاتا» ها بودند. در دهه چهارم قرن بیستم دولت شوروی نام خجندرا که دومین شهر بزرگ جمهوری تاجیکستان است بدون اینکه لنین برایش کاری کرده باشد به لنین آباد تغییر دادند که پس از فروپاشی شوروی به نام تاریخی خود ـ خجند ـ بازگشته است.

1306م:85 سال پس آغاز حمله چنگيزخان مغول به ايران، گيلان هم هشتم دسامبر سال 1306 ميلادي به دست ايلخان وقت (حاكمران مغول بر ايران) افتاد و آسيب فراوان ديد. مغولان هم بمانند عرب قادر به عبور از كوههاي البرز و حمله به گيلان و مازندران پوشيده از جنگل نبودند كه مردمي عميقا ميهندوست و وفادار به ايران داشته اند. گيلان در زمان سلطان محمد خدابنده كه سلطانيه زنجان پايتخت او فاصله زيادي از گيلان نداشت تصرف و غارت شد. مغولان در چند منقطه گيلان نيز دست به كشتار مردم زدند.

1321م:تورم پول ناشي از چاپ بي رويه اسكناس، ارسال غله محصول ايران به شوروي جنگزده و سودجويي چند معامله گر با احتكار خواربار مورد نياز مردم و افزودن موادي ديگر به آرد و نامرغوب شدن نان مصرفي، 17 آذر 1321 و 15 ماه پس از اشغال نظامي ايران به دست متفقين، تهران گرفتار يك شورش بزرگ شد.

اميراحمدي ظرف دو روز با خشونت تمام عصيان تهراني ها را سركوب كرد كه ضمن آن شماري هم كشته، زخمي و دستگير شدند .

قوام پس از پايان يافتن آشوب نيز روزنامه ها را به بهانه دردست تنظيم بودن لايحه تازه قانون مطبوعات باز نكرد و به جاي آنها يك روزنامه دولتي به نام «اخبار روز» را منتشر ساخت. لايحه مطبوعات كه توسط احمد قوام به مجلس داده شد پايه قوانين مطبوعات بعدي در ايران شده است كه تا به همين امروز ايرادات فراوان به آنها وارد آمده است. بسياري از مسائل ايران از همين قوانين مطبوعات ناشي شده است كه در كشورهاي ديگر نظير اين قوانين وجود ندارد. به اظهار برخي از اصحاب نظر، اين قوانين غرض آلود در انظار بين المللي به تمدن ايراني لطمه زده است.

1970م:هشتم دسامبر سال 1970 اصلاحيه قرارداد نفت ايران و كنسرسيوم كه نزديك به سه هفته پيش ازاين بر سر آن توافق شده بود انتشار يافت كه سهم ايران از در آمد نفت نزديك به دوسوم آن شده بود . مذاكرات تا رسيدن به اين توافق ده روز طول كشيده بود . از زمان امضاي قرار داد « دارسي » در سال 1901 ، نفت براي مردم ايران جز درد سر چيز ديگري به بار نياورده است . اگر اين نفت نبود ، تاريخ ايران مسيري ديگر را طي مي كرد ــ وضعيتي عادي .

1358م:چهار ماه و چند روز پس از مصادره روزنامه اطلاعات و سپرده شدن آن به بنياد مستضعفان، بامداد روزي چون امروز در سال 1358 حسين بنكدار نخستين مدير منصوب موسسه اطلاعات به دست هريك از دهها نويسنده و روزنامه نگار شاغل در اين موسسه كه هر كدام سالها در آنجا قلم زده بودند و قصد ورود به محل كار خودرا داشتند يك يادداشت يك سطري دستنويس (كاغذ كاهي) حاوي اين جمله را داد : «به وجود شما، ديگر نيازي نيست».

اين عمل، كارگران موسسه را خشمگين كرد و دست به اقداماتي زدند و موضوع به گوش دكتر بهشتي رسيد و اقدام لغو شد و پوركاشف مدير بعدي موسسه اطلاعات چهار ماه بعد و اين بار با صدور احكام رسمي و ضمن تشكر از زحمات گذشته، همان عده را منتظر خدمت كرد. اين احكام انتظار خدمت براي بيشتر اين نويسندگان حكم «ابدي» يافته است، بدون اين كه غرامت اخراج از كار دريافت كرده باشند. نويسندگان نشريات كيهان هم به همين صورت اخراج شدند، ولي هماندم غرامت اخراج دريافت داشتند.

1903م:امروز سالروز فوت هربرت اسپنسر فيلسوف و جامعه شناس انگليسي قرن 19 است كه هشتم دسامبر 1903 در 83 سالگي در گذشت .وي كه متمايل به فرضيه « اولوسيون » بود در يك كتاب ده جلدي باتوجه به اين فرضيه ، پديده هاي فلسفي را دوباره نويسي كرد . اسپنسر از مدافعان حقوق طبيعي بشر بود . او عقيده داشت كه هنگام مطالعه يك جامعه بايد فرد را در آن جامعه بررسي كرد؛ زيرا كه جامعه از افراد آن ايجاد مي شود و وضعيت هر جامعه شاخض افراد آن است و تا افراد متحول نشوند جامعه تغيير نخواهد كرد ، يعني نمي شود تحول را به آن تحميل كرد.

644م:روزنگارهاي موجود در تقويم ميلادي دو روز مختلف به فاصله 34 روز از هم را سالروز قتل عمر ابن الخطاب خليفه دوم مسلمين ذكر كرده اند؛ چهارم نوامبر و هشتم دسامبر سال 644 ميلادي (سال 23 هجري قمري = سال 22 هجري خورشيدي). وي ده سال و 6 ماه و پنج روز خلافت كرد و هنگام درگذشت 63 ساله بود. در زمان خلافت او سوريه، فلسطين و ايران به تصرف اعراب در آمدند. تيسفون پايتخت ايران در كنار دجله و خزائن آن پس از جنگ قادسيه كه در سال 637 ميلادي روي داد به دست اعراب افتاد. اعراب تيسفون را كه هنوز ويرانه كاخ خسرو نوشيروان دادگر آن پس از 15 قرن به جاي مانده است «مدائن» يعني شهر شهرها مي خوانند. شكست نهائي ايران از اعراب در سال 643 اتفاق افتاد.

در پي پيروزي اعراب در جنگ نهاوند بر ايران، شمار زيادي از ايرانيان از جمله مردي صنعتگر به نام فيروز به اسارت گرفته شدند و به فروش رفتند. خريدار فيروز كه اعراب اورا «ابولؤلؤ» مي نامند حكمران بصره بود كه پس از آن كه متوجه شد برده او نجار و آهنگر و رنگرز ماهري است وي را براي پرداختن به اين امور به مدينه فرستاد به اين شرط كه قسمت عمده در آمد خودرا به او بدهد. فيروز از مردم نهاوند بود كه پاره اي از مورخان وي را از كاشان نوشته اند.

پس از ورود فيروز به مدينه طولي نكشيد كه سحرگاه هشتم دسامبر و يا چهارم نوامبر وي با خنجري كه خود ساخته بود و آن را زهر آلود كرده بود به مسجدي كه عمر در آن به نماز مي ايستاد رفت و در گوشه اي پنهان شد و درجريان نماز بامدادي به عمر حمله برد و به او شش زخم زد كه پس از انتقال به خانه در گذشت. فيروز علاوه بر عمر 13 تن ديگر از نمازگزاران را خنجر زد و چون راه فرار را برخود بسته ديد با همان خنجر خودكشي كرد و به همين سبب انگيزه او از اين اقدام كه بيشتر مورخان ايراني و پاره اي از مورخان اروپا به حساب ميهندوستي فيروز گذارده اند دقيقا روشن نشده است.

1953م:هشتم دسامبر 1953 ژنرال آیزنهاور رئیس جمهور وقت آمریکا در نطقی در مجمع عمومی سازمان ملل برنامه خود ـ اتم برای صلح را اعلام داشت و برای سایر ملل این حق را قائل شد که برنامه استفاده از انرژی اتمی برای مصارف صلجویانه از قبیل نیروگاه داشته باشند و رشته فیزیک اتمی در دانشگاههای خود دایر کنند و قول داد که رآکتور آموزشی در اختیار بگذارد. آیزنهاور به استناد تجربیات نظامی خود گفت که سلاح اتمی مانع از بروز جنگ دیگری مشابه جنگهای جهانی اول و دوم خواهد شد. وی اندکی بعد وسائل و اطلاعات لازم را در اختیار دانشگاههای آمریکا جهت آموزش دانش و فنون اتمی قرارداد. ایران و پاکستان نخستین کشورهای خارجی بودند که این وسائل ازجمله رآکتور آموزشی از آمریکا دریافت کردند. پاکستان با استفاده از همین وسائل و معلومات صاحب دهها (احتمالا 90) بمب اتمی شده است.

1991م:يلتسين و سران وقت اوكراين و بلاروس كه در يک استراحتگاه زمستاني و ظاهرا برای تفریح جمع شده بودند هشتم دسامبر 1991بدون اعلام قبلي تصميم گرفتند كه جاي اتحاد جماهير شوروي سوسياليستي را يك جامعه مشترك المنافع از كشورهاي مستقل بگيرد و كمتر از سه هفته بعد عمر اين ابرقدرت و نظام 74 ساله سوسياليستي اش پايان يافت، درست مثل اين كه از اول هم نبود (قدرتي كه هيتلر را از پاي درآورد و مانع پيروزي آمريكا در كره و ويتنام و كاپيتاليسم در كوبا و ...شد). فروپاشی شوروی که برجای امپراتوری یکپارچه روسیه نشسته بود به آن صورت (بدون رفراندم سراسری) که پارلمان روسیه هم آن را غیر قانونی خوانده است آتشی است در زیر خاکستر و بهانه ای خواهد بود در دست یک ناسیونالیست و ....

1941: يك روز پس از شبيخون نيروهاي امپراتوري ژاپن به پايگاه دريايي آمريكا درهاوايي كه ضمن آن 2403 آمريكايي كشته، 188 هواپيما منهدم و هشت ناو از جمله ناوهاي سنگين آريزونا و اكلاهما غرق شدند، اين كشور رسما وارد جنگ جهاني دوم شد و از زير ويرانه هاي اين جنگ به صورت يك ابرقدرت سر برآورد.

1948: دولت وقت اردن باقيمانده فلسطين را ضميمه خاك خود كرد.

1974: يونانيان در رفراندمي كه برگزار شد با ادامه نظام سلطنتي موافقت نكردند. اين نظام را در نيمه اول قرن 19 قدرتهاي وقت اروپا به آنان تحميل كرده بودند و پادشاه منصوب نيز يوناني الاصل نبود.

منبع:iranianshistoryonthisday.com