تقویم تاریخ -18 آذر

مجموعه: تقویم تاریخ

هشت سال بعد، هارون بر خاندان برمكيان كه قدرت و شهرتي به دست آورده بودند خشمگين شد. در اين باره داستان سرايي بسيار شده است و مسئله از يك نقض عهد خانوادگي كه ميان جعفر برمكي شوهر خواهر هارون و شخص خليفه پديد آمده بود آغاز شده بود (جعفر که عباسه خواهر هارون را به عقد نکاح خود درآورده بود، طبق تعهدي که به هارون سپرده بود نبايد اين دو باهم عروسي مي کردند که نقض عهد شده بود!) و در سال 802 ميلادي هارون جعفر را اعدام كرد و يحيي را به زندان افكند. هارون به اين كار هم قانع نشد و چند ماه بعد دستور قتل عام برمكيان را صادر كرد؛ و جز يحيي كه در زندان بود و او نيز در همانجا درسال 805 ميلادي از گرسنگي در گذشت، بقيه کشته شدند.

1856م:نهم دسامبر سال 1856 نيروهاي تفنگدار انگليسي پاي به بندر بوشهر گذاردند. ورود آنان به بوشهر پس از گلوله باران شدن اين بندر قديمي ايران توسط ناوگان اعزامي انگلستان صورت گرفته بود. بوشهر روزها گلوله باران مي شد. با وجود پياده شدن تفنگداران انگليسي در ساحل بوشهر، مقاومت مردم معمولي در كوچه ها و خانه ها ادامه داشت. دولت انگلستان اول نوامبر (39 روز پيش از آن) به دولت ايران اعلان جنگ داده بود. اين اعلان جنگ درپي بي اعتنايي تهران به اخطارهاي انگلستان كه نيروهاي نظامي خود را از هرات و غرب افغانستان خارج سازد صادر شده بود. مقامات تهران به سفارت انگلستان در تهران اشاره كرده بودند كه نبايد انتظار داشت كه اصلي ترين منطقه وطن را ترك گويند. دولت انگلستان جرات لشكركشي به هرات از راه زمين و جنگ با ايران در آن منطقه را نداشت. جنگ انگلستان با ايران بر سر هرات تا چهارم آوريل سال 1857 (به مدت 17 ماه) ادامه داشت و طبق قرارداد پاريس به پايان رسيد. اين قرارداد دست ايران را براي لشكركشي به منطقه هرات (اگر از اين ناحيت احساس خطر كند) بازگذارده است.

بوشهر امروز كه نادرشاه افشار در سال 1736 آن را پايگاه ناوگان ده هزارنفري ايران اعلام كرد و به نادريه تغيير نام داد تا از آنجا استعمارگران اروپايي را از آسيا و شرق آفريقا بيرون اندازد در هشت كيلومتري شمال بوشهر باستاني قرار گرفته است كه آثار آن باقي است. بوشهر باستان «ليان» نام داشت كه مورخان يوناني قرون قديم، در تاليفات خود آن را «مزامبريا Mezambria» نوشته و درباره موقع دريايي آن قلمفرسايي كرده اند. پرتغالي ها در سال 1506 وارد بوشهر شده بودند كه شاه عباس بيرونشان كرد. كريم خان زند در سال 1763 بوشهر را مركز تجارت خارجي ايران اعلام داشت و در آنجا به خارجيان اجازه بازكردن مركز تجاري داد كه دكتر مصدق در زمان حكومت خود اقدام كريم خان را مورد توجه قرارداد و بوشهر را بندر آزاد ايران اعلام داشت. شهرت امروز بوشهر كه مركز استاني به همين نام است عمدتا به خاطر تاسيسات برق اتمي آن است.

1907م:تاريخ، نهم دسامبر سال 1907 ميلادي مطابق با 18 آذر 1286 (سال تقسيم ايران به دو منطقه نفود انگلستان و روسيه) را آغاز پيدايش گروهي به نام «مجاهدين مشروطيت ايران» ذكر كرده است. اوايل همين ماه محمدعلي شاه قاجار مشروطيت نوپا را تعطيل كرده بود. در پي اين اقدام محمدعلي شاه كه مورد حمايت روسيه بود، بسياري از سران مشروطه و مشروطه خواهان و حاميان آن به حرمين قم و شهر ري و سفارتخانه هاي عثماني و انگلستان پناه برده بودند و در شهرهاي مختلف نيز مشروطه خواهان بپاخاسته بودند كه نهم دسامبر بعضي از شهرهاي كشور را از دست عوامل محمدعلي شاه خارج ساختند.

پس از تصرف تهران به دست نيروها و داوطلبان مسلحي كه از اصفهان، رشت و تنكابن آمده بودند و بركناري محمدعليشاه و احياء مشروطيت، فعاليت مجاهدين مشروطه كه هر روز شماري "فرصت طلب" هم به آنان مي پيوستند ادامه يافت و به تدريج كه "مجاهدين بدلي" اكثريت يافتند دردسر سازي آنان اوضاع كشوررا تحت الشعاع قرار داد، زيرا كه اين بدلي ها در تهران و چند شهر ديگر هركار كه مي خواستند مي كردند از قتل و غارت تا .... مورخان وقت اروپا به نقل از خارجيان مقيم ايران نوشته اند كه بسياري از اين مجاهدين مشروطيت حتي معناي مشروطيت را نمي دانستند و تنها از اين عنوان سوء استفائه مي كردند تا اين كه سر انجام پس از قتل بعضي مقامات مهم حتي يكي از پدران مشروطيت، دولت وارد عمل شد و آنان راخلع سلاح و قلع و قمع كرد. در اين زمينه، چند داستان نيز انتشار يافته است.

دو تن از مورخان اروپايي با تفسير كارهاي مجاهدان بدلي و تطبيق اين كارها با قضاوت «سر جان ملكم انگليسي» درباره روانشناسي ايرانيان نوشته اند كه ظاهرا خصلت ايرانيان نسبت به زمان ديدارهاي جان ملكم از ايران (دهه يکم قرن 19) تغيير نيافته است!. قضاوت جان ملكم مربوط به ايرانيان اوايل كار قاجاريه ــ صد سال و اندي پيش از پيدايش مجاهدين مشروطيت ــ بود كه در كتابي كه نوشته است آمده است.

1965م:نهم دسامبر سال 1965 (18 آذر 1344) در تهران اعلام شد كه دو روز پيش از اين چند واحد نظامی عراق يك پاسگاه مرزي ايران را زير آتش قرار داده و اين حمله كه در آن از اسلحه سنگين هم استفاده شده تلفاتي به بار آورده است. دولت وقت ايران به دليل ورود فيصل السعود پادشاه وقت كشور سعودي به ايران كوشيد چند روز سكوت كند و سپس شديدا به دولت عراق اعتراض كرد كه 21 دسامبر دو پاسگاه مرزي ديگر ايران مورد حمله هوايي عراق قرار گرفت و آسيب ديد و يك روز بعد توپخانه عراق چند روستاي ايران را از داخل خاك عراق به گلوله بست و 24 دسامبر روستاهاي مرزي ديگري در خاك ايران مورد حمله هوايي عراقي ها قراگرفت و همزمان اخراج ایرانی تبارها و ایرانیان از آن کشور ازسرگرفته شد که دولت مجبور بود به این معاودین مسکن و کار بدهد.

بيست و هفتم دسامبر وزير امور خارجه وقت در باره حملات عراق به نواحي مرزي ايران به سنا توضيح داد و اين مسائل را زاييده قرارداد سال 1937 (1316هجری) دانست كه دولت انگلستان آن را به ايران تحميل كرده بود. مرزهاي عراق با ايران را انگلستان ترسيم كرده و بمانند مرزهاي ساير كشورهايي كه در كنترل انگلستان بودند در همه جا استخوان لاي زخم قرارداده تا مسائل ادامه داشته باشد و منابع كشورها قرباني اختلافات شود و پيشرفت نكنند.

2006م:تحليلگران روند دمكراسي كه در حال بررسي پژوهشي انتخابات هفتم نوامبر 2006 آمريكا و نتايج آن هستند و به تدريج حاصل كار خود را اعلام مي كنند دوعلت عمده براي شكست جورج آلن در انتخابات سناي آمريكا در ايالت مشترك النافع ويرجينا به دست آورده اند از اين قرار:

ــ توجه مردم به اعتدال سياسي

ــ دوري جستن از افراد پرخاشگر

طبق توضيح اين تحليلگران روند دمكراسي، جورج آلن 54 ساله در طول مبارزات انتخاباتي مرتكب چند «گاف» شد و نشان داد كه شديدا محافظه كار و معتقد به اصول محافظه كاري (ايدئولوژي نانوشته حزب جمهوريخواه) است، لذا راي دهندگان به رقيب او «وب» كه شهرت به ملايمت و كار منطقي دارد و گفتار ملايم دارد روي كردند. جورج آلن در جريان نطق مطبوعاتي يازدهم اوت 2006 خود، پس از اين كه چشمش به يك جوان هندوستاني تبار (به نام سيندارت Sindarth) افتاد كه از او فيلمبرداري مي كرد، با اشاره دست وي را «مكاكا» يعني عنتر خطاب كرد كه اين اظهار او عينا از شبكه هاي تلويزيون پخش شد و مردم را از او رويگردان كرد حال آن كه وي سناتور بود، مورد پشتيباني دولت فدرال قرارداشت، قبلا فرماندار همان ايالت (ويرجينيا) بود و پدرش مربي فوتبال و فردي محبوب و معروف در آن ايالت بوده است. سيندارت كه ميمون خطاب شده بود 20 ساله است، در آمريكا متولد شده است. پدر و مادر او از مهاجران هندي هستند. اودانشجويي با نمرات تماما «اي= 100» است. روزنامه هاي آمريكا كه عمدتا ليبرال هستند، اين قضيه را دنبال كردند كه ضربه به آلن، كاري تر شد. روزنامه ها ضمن پيگيري خود كشف كردند كه اجداد مادري آلن، يهودي بودند و انتشار اين موضوع در قديمي ترين مهاجر نشين آمريكا (ويرجينيا) كه بيشتر مردم آن انگليسي تبار و خود را بنيادگذار آمريكا مي پندارند نيز يك تبليغ منفي براي آلن بود.

1292م:به به نوشته قريب به اتفاق كرونيكلر ها، مشرف الدين مصلح ابن عبدالله ــ سعدي شيرازي ــ نهم دسامبر سال 1292 ميلادي در زادگاه خود شهر باستاني شيراز وفات يافته است. يكي ــ دو تن ديگر درگذشت سعدي را سال 1290 ميلادي ذكر كرده و نوشته اند كه وي بسال 1210 ميلادي در شيراز به دنيا آمده بود. او كه درنوجواني شيراز را براي ادامه تحصيل در نظاميه بغداد (دانشكده اي كه خواجه نظام الملك توسي ساخته بود) ترك كرده بود تا سال 1256 (46 سالگي) به زادگاه خود بازنگشت و در اين مدت از عراق امروز، سوريه قديم (شامل لبنان و جنوب غربي تركيه)، مصر، حجاز و قسمتهايي از آناتولي ديدار كرده و در طرابلس لبنان به دست صليبيون اسير شده بود كه او را به نوشته خودش «به كار گل بداشتند» يعني عملگي در ساختن بناء به او تحميل شده بود، كه در اينجا توسط يك تاجر بازخريد و آزاد شد. سعدي كه اين نام او از اسم سعد ابن زنگي حكمران وقت فارس گرفته شده است در سال 1257 بوستان و سال بعد گلستان را به پايان رسانيد.

نظم و نثر سعدي كه تا آن زمان چنين سبك و روشي سابقه نداشت فصاحت زبان فارسي را به اعلا درجه رسانيد. اين استاد سخن فارسي نثري روان و شيرين دارد. حكايات و ابيات سعدي آكنده از پند و اندرز براي اصلاح مردمان است. وي در عين حال يك صوفي بود.

73پیش ازمیلاد:بپاخيزي اسپارتاكوس از نهم دسامبر سال 73 پيش از ميلاد آغاز شد. وي از مردم تراس - منطقه اي در شمال درياي اژه و از نژاد يونانيان بود. اسپارتاكوس در ارتش روم يك سرباز كمكي (احتياط) بود. «آپيان» نويسنده پيش از ميلاد كه شرح بپاخيزي اسپارتاكوس را نگاشته روشن نساخته است كه به چه دليل اورا به دسته گلادياتور ها كه معمولا از ميان نظاميان خارجي اسير ارتش روم انتخاب مي شدند اضافه كرده بودند. وي در سال 74 پيش از ميلاد به گلادياتورها اضافه شده بود.

قيام اسپارتاكوس دومين قيام از اين دست در دنياي باستان بود. نخستين قيام را كاوه (كاوك) ايراني معروف به كاوه آهنگر بر ضد شاه ظالم آن زمان ايران رهبري كرده بود.

كراسوس در سال 53 پيش از ميلاد به ايران حمله كرد كه در منطقه حران (كارهه) واقع در نقطه مرزي امروز تركيه و سوريه (شمال غربي عراق) و كنار رود فرات درجنگ باارتش ايران به فرماندهي سپهبد سورنا كشته شد و سربازان او و همچنين پسرش نيز نابود شدند كه اين بزرگترين شكست روميان از ايرانيان بود.

1917م:نهم دسامبر 1917 بیت المقدس (اورشليم) به دست نیروهای مارشال ادموند آلنبی Edmund Allenby افسر ارشد نظامیان انگلستان در خاورمیانه افتاد. آلنبی برای تصرف مناطق عربی شرق مدیترانه ازجمله سرزمینی که امروز اردن نامیده می شود، فلسطین و سوریه که از مستملکات عثمانی بودند در این مناطق وارد یک رشته جنگ با نیروهای عثمانی شده بود. آلنبی قبلا در مصر بود و تجهیزات لازم را در اختیار سروان توماس ادوارد لورنس (لورنس عربستان) گذارده بود تا اعراب حجاز را برضد عثمانی برانگیزاند. پیروزی نظامی انگلستان بر عثمانی زاینده همه مسائل خاور میانه از 1918 تاکنون (91 سال) است.

2003م:انتخابات پارلماني يكشنبه هفتم دسامبر 2003 روسيه واقعيات متعدد به دست داد كه در خور توجه و بررسي اند؛ ازجمله اين که اين انتخابات اين فرضيه را يك گام ديگر به اثبات نزديكتر كرده است كه در عمل، تعاريف دمكراسي و راه و روش تحقق آن، انتظار انديشمنداني كه آنها را در طول تاريخ بيان داشته اند برآورده نمي سازند. بنابراين با توجه به تجربه قرن 20 و سه سالي که تا انتخابات روسيه از قرن 21 گذشته بود، بايد راههاي ديگري ارائه شود تا بشر به دمكراسي واقعي كه حق اوست دست يابد. تجربه هاي قرن بيستم ثابت کرد که انتخاب يك الگوي واحد در اين زمينه براي همه جوامع بشري غير منطقي است. متقاضيان يافتن راههاي ديگر براي رسيدن به دمكراسي حقيقي بر اين نظر خود پا فشاري مي كنند كه سياستمداران و در نتيجه دولتمردان پس از انتخاب شدن، راه خود را مي روند كه متفاوت از راه و منافع مردم و حتي كشور است و بنا براين، اين طرز حكومت به مراتب بدتر از سلطنت مطلقه است كه دست كم سلاطين عهد قديم و نيز بيشتر ديکتاتورها دلسوزي و علاقمندي بيشتري به وطن داشتند. اينک ديگر روشن است که تعاريف دمکراسي براي "انسان آگاه و وضعيت موجود" کارايي ندارد و تا افراد يک جامعه آمادگي لازم را نداشته باشند و به عبارت ديگر حائز پيش شرطهايي نباشند، دمکراسي تحقق نمي يابد و تنها فرصت طلبان جوياي قدرت آن را دستاويز قرار مي دهند که اين عمل از تکامل سياسي جامعه جلوگيري مي کند.

2003م:چند ساعت مانده به ورود " ون ژيابائو" نخست وزير چين به واشنگتن براي ملاقات با جورج بوش رئيس جمهور وقت آمريکا، هشتم دسامبر 2003 دولت آمريکا ضمن صدور اعلاميه اي، پس از سي سال يک بار ديگر تاکيد کرد که تنها يک "چين" وجود دارد و با هرگونه اقدام استقلال طلبانه تايوان از جمله برگزاري رفراندم مخالفت ورزيد. با اين اعلاميه دولت آمريکا سياست خود را در قبال تايوان روشن ساخت. اين اعلاميه در سالروز استقرار دولت مليون چين در تايوان (فرموزا ) انتشار يافت. دولت مليون (چيان کاي شک ) که از خاک اصلي چين خارج شده بود نهم دسامبر 1949 (هشتم دسامبر به وقت واشنگتن) استقرار خود را در جزيره تايوان اعلام داشت. چيان کاي شک با اطمينان به حمايت نظامي آمريکا به تايوان رفته و آن را جمهوري چين (دربرابر جمهوري توده اي چين) اعلام کرده بود. زن چيان کاي شک در ديدار از واشنگتن اين اطمينان را به دست آورده و آن را به شوهرش اطلاع داده بود. دولت آمريکا به نشانه دفاع از تايوان (در آن زمان جمهوري چين) از همان وقت دسته اي از کشتي هاي جنگي خودرا در تنگه تايوان و نقاط مجاور اين جزيره مستقر ساخته است. جمهوري توده اي چين يکم اکتبر 1949 تاسيس خودرا اعلام کرده است که از همين ماه در سال 2009 به عنوان يکي از دو ابرقدرت جهان شناخته شده است. اعلاميه غير منتظره دولت آمريکا در هشتم دسامبر 2003 يک پيروزي سياسي براي چين بشمار آمده است. تايواني ها با توجه به ابرقدرت شدن وطن اصلي و پيشرفت هاي شگرف اقتصادي آن، ديگر تمايلي به استقلال نخواهند داشت.

2006م:مقرارات تازه كه خلبانان ايرلاين ها پس از اين كه 60 سال تمام از عمرشان گذشت، ديگر نمي توانند هواپيماهاي عمومي (غير شخصي) را خلباني كنند، دقيقا در آمريكا به مورد اجرا گذارده شده است. خلبان «كن كوپر» از خلبانان شركت ساوت وست را نشان مي دهد كه به او اخطار شده است كه اين آخرين پرواز اوست زيرا كه دهم دسامبر 2006 (روز بعد) به 60 سالگي تمام مي رسد و بايد بمانند يک مسافر به شهر محل اقامتش بازگردد، نه در كاكپيت هواپيما.

967: (346 خورشيدي) ابو سعيد ابو الخير صوفي شاعر و صاحب رباعيات در مهنه (خاوران خراسان) نزديك سرخس به دنيا آمد.

1927: (1306 هجري خورشيدي) برخي از روحانيون آن زمان به تصميم دولت وقت ايران مبني بر برقراري نظام وظيفه عمومي اعتراض كردند.

1954: (1332 خورشيدي) ريچارد نيكسون معاون وقت رئيس جمهوري آمريكا براي ديدار با شاه وارد تهران شد.

1963: (1342خورشيدي) احمد نفيسي شهردار اسبق تهران بازداشت شد . در نيم قرن گذشته بسياري از شهرداران تهران تحت تعقيب قضايي قرار گرفته اند !.

1964: ( 1343 خورشيدي) كار تقسيم وزارت فرهنگ (معارف قديم) آغاز شد كه بعدا به صورت سه وزارتخانه جداگانه آموزش و پرورش، فرهنگ و هنر ، علوم وآموزش عالي و موسساتي چون اوقاف در آمد.

1967: نيكلاي چائوشسكو رئيس جمهوري روماني شد كه آخرين رهبر حكومت كمونيستي اين كشور بشمار مي رود كه پس از فروپاشي دولتهاي كمونيستي اروپاي شرقي اعدام شد.

1978: گلدا ماير نخست وزير پيشين اسرائيل در 80 سالگي درگذشت. وي که داراي افکار سوسياليستي بود پيش از نخست وزيري ، وزير امور خارجه و قبل از آن وزير کار اسرائيل بود. گلدا ماير در 1898 در شهر " کي اف " به دنيا آمده بود و در 8 سالگي با خانواده اش به امريکا مهاجرت و مدتي در شهر ميلواکي آمريکا معلم مدرسه بود . او در سال 1921 با شوهرش به فلسطين منتقل و در تل اويو اقامت کرده بود. جنگ اکتبر 1973 اعراب و اسرائيل در زمان نخست وزيري او روي داد.

1980: جان لنون انگليسي( يکي از بيتلها ) از خوانندگان موسيقي راک در نيويورک به قتل رسيد.

1987: ريگان و گورباچف پيمان تخريب موشکهاي اتمي برد متوسط را امضاء کردند.

1988: دو روز پس از زمين لرزه شديد ارمنستان اعلام شد كه اين زلزله نزديک به 250 هزار كشته برجاي گذارده است . اين حادثه بر مسائل شوروي در آستانه فرو پاشي اش افزود.

1992: چند واحد نظامي آمريکا وارد کشور سومالي شدند و شبکه هاي تلويزيوني آن کشور رويداد ورود آنان را مستقيما پخش کردند.

2000: دادگاه عالي فلوريداي امريکا براي حل اختلاف نامزد هاي انتخاباتي امريکا - بوش و گور - راي داد که 45 هزار راي مورد اختلاف دوباره با دست شمارش شود که ديوان عالي کشور آمريکا بعدا اين اقدام را متوقف ساخت و بوش را برنده انتخابات اعلام کرد.

منبع:iranianshistoryonthisday.com