تقویم تاریخ -14بهمن

مجموعه: تقویم تاریخ

از فوريه اين سال، رقابت قدرتهاي اروپايي بر سر ايران و استفاده از ايران براي رسيدن به هدفهاي استعماري خود در مشرق زمين وارد مرحله تازه و شديد خود شد و مقامات دولتي ايران كه با اين بازي نا آشنا، وآگاهي هاي درست و جامعي از اوضاع جهان و تحولات روز نداشتند و بيشتر وقتشان در حرمسرا و چاپلوسي از يگديكر مي گذشت وطن را قرباني و بازنده دراز مدت آن كردند . اين اصحاب اختيار به دليل اين گرفتاري ها و نيز كوته فكري ؛ حتي تلاشي براي آشنا شدن با تحولات سياسي روز به عمل نياوردند و سرزمين ايران كوچك و از قافله پيشرفت عقب افتاد و ....

تا اين سال لرد«ولسلي Lord Wellesley» نماينده انگلستان در هند اين سرزمين را به صورت گوشه ثابت امپراتوري در آورده بود. وي كه به عنوان نماينده انگلستان در بنگال وارد هند شده بود با سركوب قدرتهاي محلي هند كه با هم اتحاد ضمني داشتند و اخراج فرانسويان و ساير اروپائيان همه اين سرزمين پهناور را مستعمره انگلستان كرده بود و فرماندار كل و تام الاختيار آن شده بود و در صدد بستن راههاي رخنه غير به هند و مسدود كردن ديوارهاي كوتاه اطراف آن بر آمده بود و ايران را رخنه گاه تشخيص داده بود و به طرح نقشه مداخله پرداخته بود.

ناپلئون دشمن سوگند خورده انگلستان كه اين را مي دانست به فرستادن نماينده پشت نماينده به تهران و دادن هر گونه وعده مساعدت دست زده بود . الكساندر اول تزار تازه روسيه كه به سبب برخورداري ازآموزگاري همچون« لاهارپ » سويسي ، نسبت به پدرش اطلاعات تاريخ ــ جغرافيايي و منطقه اي بيشتري داشت در صدد گسترش قلمرو روسيه در جهات جنوب و شرق برآمده بود و در اجراي اين سياست به ژنرال« سي سيانوف » دستور حركت از تفليس به سوي ارس را داده بود و در اين ميان تهران بي خبر از همه جا ، صحنه بازي هاي اين سه قدرت شده بود. نمايندگان اين سه قدرت ، هركدام بر پايه منافع دولت متبوع و بر ضد دو حريف ديگر حرفهايي به مقامات تهران مي زدند ؛ به گونه اي كه تهران به تدريج به صورت ابزاري در آمده بود كه هر چند وقت در دست يكي از قدرت هاي اروپايي قرار مي گرفت و از آن پس ، تاريخ ايران عمدتا شرح همين بازي ها بوده و ....

براي دولت وقت تهران ( زمان سلطنت فتحعلي شاه و وليعهد نسبتا لايق او عباس ميرزا) خطر روسيه لمس شدني بود ، زيرا نيروهاي آن دولت به سرعت شهرهاي قفقاز را تصرف مي كردند و پيش مي آمدند و معلوم نبود كه در كجا متوقف شوند .

در اين شرايط عباس ميرزا دست بكار شد ، نيروهاي سي سيانوف را در برخورد اول شكست داد و بسياري از شهرهاي از دست رفته از جمله ايروان ، شوشي ، گنجه و باكو را پس گرفت كه در اين ميان ژنرال روس هم در باكو كشته شد .

عوامل انگلستان و فرانسه كه همانند سايه عباس ميرزا را دنبال مي كردند آموخته بودند كه چگونه راه او را به سود سياست خود تغيير دهند و ديديم كه همين بازي ها ايران را به روز سياه نشاندو ....

سازش ناپلئون و تزار الكساندر اول در هفتم ژوئيه 1807 در « تيلسيت » و تقسيم اروپا ميان خود و باز شدن دست روسيه براي جنگ با عثماني و ايران و تصرف آلاسكا طعم تلخ ديپلماسي غرب را به عباس ميرزا چشانيد و تهران با مرخص كردن مستشاران نظامي فرانسه به فرماندهي ژنرال گاردان عملا در آغوش قدرت سوم يعني انگلستان قرار گرفت كه در آرزوي چنين فرصتي بود.

1846م:محمدشاه قاجار به اصرار انگلستان و روسيه، در فوريه سال1846 ميلادي (13 بهمن 164 سال پیش) از حاكميت ايران بر منطقه سليمانيه (واقع در عراق امروز) صرف نظر و با انتقال آن به دولت عثماني موافقت كرد. اين منطقه تا آن زمان گوشه اي از قلمرو بلامنازع ايران بود. ساكنان اين منطقه عمدتا تركمان (از بازماندگان طوايف مهاجر آق قويونلو و قره قويونلو) بودند. تا زمان واگذاري سليمانيه به عثماني، اين دولت بر بسياري از سرزمين هاي عربي و از جمله بين النهرين و حجاز دست يافته بود. اين سرزمينها در اواخر جنگ جهاني اول به دست انگلستان و فرانسه افتاد كه بعدا برپايه منافع خودشان به ترسيم نقشه هاي جغرافيايي؛ تقسيم و مرزبندی آنها پرداختند. ژنرال پرسی کاکس مبتکر تقسیمبندی و اسمگذاری ها در منطقه اشغالی انگلستان بود که نام قدیمی (ایرانی)را بر عراق گذارد و طرف فرانسوی را وادارکرد که نام قدیمی (رومی) بر سوریه بگذارد که قبلا شام (شامات) بود. کاکس بود که نام رود اردن + طایفه کوچ داده شده هاشمی از حجازرا بر اردن گذارد که قبلا چنین کشوری وجود نداشت. کاکس که قبل از جنگ جهانی اول کنسول دولت لندن در بوشهر و پس از جنگ نماینده آن دولت در تهران بود پیشنویس قرارداد وثوق الدوله را که تحت الحمایه شدن ایران بود تهیه کرده بود. کاکس که در 1864 به دنیا آمده بود در سال 1937 درگذشت و ماموریت او که روابط حسنه با خاندان سعودی داشت منطقه خاور میانه و هندوستان بود. ایجاد کویت از طرحهای او بود که آن را در 1913 تنظیم کرده بود.

1285ش:شش نفر به انتخاب مجلس شوراي ملي براي تدوين اصول متمم قانون اساسي انتخاب شدند و از 14 بهمن ماه سال 1285 خورشيدي كار خود را آغاز كردند. به عبارت ديگر وظايف مجلس موسسان به اين هيات كوچك واگذار شده بود!.

1296ش:كمبود مواد غذايي كه از آغاز زمستان 1296 خورشيدي(1917 و 1918 ) در شهر تهران آشگار شده بود از 14 بهمن اين سال شدت يافت و مردم در چند نقطه شهر تشكيل اجتماع داده و به دولت اعتراض كردند كه چرا قبلا پيش بيني هاي لازم را بعمل نياورده بود . يكي از دلايل اين كمبود در تهران نا امني راهها بود . راهزنان از ضعف نيروي انتظامي به دليل وجود سربازان خارجي در كشور سوء استفاده كرده بودند و راهها و روستاها و حتي پاره اي از شهرهاي كوچك را نا امن ساخته بودند.سرانجام دولت مجبور شد در چند نقطه تهران به صورت محدود آشپزخانه رايگان داير كند.

1387ش:دوشنبه چهاردهم بهمن 1387 (دوم فوریه 2009) دانشمندان فضایی میهن ماهواره «امید ایران» را در مدار زمین قراردادند. این ماهواره که با موشک سفیر ـ 2 به مدار زمین فرستاده شده بود دارای هشت آنتن مخابراتی بود و هر شبانه روز 15 بار کره زمین را دور می زد. ایران قبلا با یک موشک روسیه ماهواره مخابراتی به مدار زمین فرستاده بود. در تهران تاکيد شده بود که در ساخت و پرتاب ماهواره «امید ایران» و موشک بالابرنده آن از کمک و همکاری دیگران استفاده نشده است. «امید ایران» درست 43 سال پس از فرود آمدن آرام نخستین ماهواره ساخت دست بشر در کره ماه به مدار زمین فرستاده شد. دانشمندان روس سوم فوریه 1966 لونای نهم را در کره ماه فرود آورده بودند که ثابت شد برخلاف تصور، سطح ماه بمانند سطح کره زمین سخت است. در آن زمان وطن ما که تحت نفوذ و سلطه بلوک غرب بود طبق سیاست آنها قادر به ساختن سوزن خیاطی هم نبود و در آن زمان از نظر صنعت تازه تنها مجاز به ساختن چراغ خوراک پزی و بخاری علاءالدین بود و این، وضعیت کشوری بود که در قرون وسطی بزرگترین ادیبان، اندیشمندان و دانشمندان تمامی تاریخ از آن برخاسته بودند و نظم اداری و تشکیلات نظامی آن در قرون قدیم همتا نداشت.

همچنین «امید ایران» روزی گردش خودرا پیرامون کره زمین آغاز کرد که 521 سال پیش آن استعمار مشرق زمین توسط اروپاییان با ورود «بارتولمو دیاز Bartolemeu Dias» دریانورد پرتغالی به جنوب قاره آفریقا (دماغه امید نیک) شروع شده بود. دیاز که سوم فوریه سال 1488 پا بر ساحل خلیج موسل Mossel Bay در جنوب آفریقا گذارد نخستین اروپایی بود که با همراهان تا این حد از راه دریا به سوی شرق پیش آمده بود و جانشینانش از همین طریق وارد سواحل شرقی آفریقا، هند، خلیج فارس، اندونزی و ... شدند و با وجود پیدایش قدرت هایی همچون چین و هند در قرن 21 هنوز دست بردار نیستند و استقرار آنها به صورت گروهی در افغانستان به همین دلیل است. بهانه عملیات آنها در افغانستان امری است عادی و پیش پا افتاده که در هر نقطه از دنیا می شود آن بهانه را بکار برد.

1791م:توماس پين Thomas Paine (متولد 29 ژانويه 1737 و متوفي در هشتم ژوئن 1809) نويسنده و انديشمند بلند آوازه قرون هجدهم و نوزدهم و مولف «حقوق انسان»سوم فوريه سال 1791 درلندن بيانيه اي مفصل در دفاع از انقلاب فرانسه منتشر ساخت. از بیانیه «پین» که خود او در جریان انقلاب فرانسه و از محرکّان آن جنبش بود چنین برمی آید که انقلاب نتیجه بی اعتنایی طولانی دولت به خواست عمومی است و انقلاب پس از پیروزی و انجام دگرگونی، اگر به دست نااهل افتد شکست خواهد خورد.

«پين» قبلا با انتشار «عقل سليم» مهاجرنشينان انگليسي آمريكاي شمالي را ترغیب به برگيري پرچم انقلاب استقلال كرده بود. وی در طول اقامت در پاریس و شرکت در انقلاب «کتاب حقوق انسان» را نوشت که مبنای نخستین اعلامیه حقوق بشر مصوب مجمع انقلاب قرارگرفت. به نظر پین، يك انسان حق دارد امنيت و آزادي داشته باشد و شخصيت و شئون او رعايت شود و حق اوست كه در برابر ستم از خود دفاع كند و به دادگاه مستقل براي تظلم دسترسي داشته باشد. انسان حق مالكيت بر انسان را ندارد و استثمار به هر شكل و نيز بازداشت خودسرانه ممنوع است.

1871م:واحدهاي ارتش فرانسه مامور دفاع از پاريس 29 ژانويه سال 1871 پس از پنج ماه مقاومت در برابر ارتش آلمان به دليل كمبود خوار و بار در شهر؛ اعلام تسليم كردند، ولي گارد ملي شهر، روشنفكران و كارگران با ايجاد جنبش «كمون Commune» به مقاومت ادامه دادند و اين بار، عمدتا در برابر دولت شكست خورده فرانسه، و مانع بازگشت مقامات دولتي شدند كه با نزديك شدن آلماني ها از پاريس خارج شده بودند.

در پي ايجاد كمون پاريس، جنبش هاي مشابهي در چند شهر ديگر فرانسه از جمله ليون و مارسي تشكيل و زمام امور را به دست گرفتند.

ارتش فرانسه در دوم سپتامبر 1870 در «سدان» از ارتش پروس (برلن) شكست خورده بود و 18 ژانويه امپراتور پروس در «ورساي» فرانسه تاج امپراتوري آلمان واحد را برسر گذارده بود و خود را قيصر همه آلمان اعلام داشته بود. بيسمارك که از قبل، طرح جنگ با فرانسه را به عنوان سومين "جنگ اصطلاحا محدود" خود تهيه كرده بود؛ در يک فرصت مناسب با چند دسيسه فرانسه را تحريك به آغاز آن كرده بود.

هدف بيسمارك از اين جنگها تامين وحدت آلمان بود كه در طول تاريخ عمدتا به صورت امير نشين هاي مستقل عمل كرده بود.

«كمون پاريس» به نام مخالفت با شرايط قرارداد صلح با آلمان كه دولت فرانسه آن را امضاء كرده بود و متعهد به پرداخت غرامت شده بود دست به قيام زده بود و از دولت سلب حاكميت و صلاحيت كرده بود.

حكومت «كمون» برپاريس ماهها طول كشيد. كمونار(Communard) ها كه سربند سرخ رنگي بر سر مي بستند و مركب از مردان و زنان عمدتا مسلح بودند تا 28 ماه مه بدون برخورد با نيروهاي دولتي فرانسه به حكومت كردن پرداختند و اعلام داشتند كه به همان گونه كه پيش از پيدايش حكومت، گروههاي انساني برادروار باحقوق مساوي و استفاده مشترك از منابع، زندگي مي كردند و طبقه و امتياز نبود از اين پس هم در قلمرو آنان نخواهد بود؛ همه برابر و كارگرند و در توليد ومصرف شريك يكديگرند و مطلقا برتري وجود نخواهد داشت. مردم در حكومت شريكند و تصميمات به صورت گروهي گرفته مي شود.

دولت فرانسه كه نمي توانست اين وضعيت را براي مدتي طولاني تحمل كند، نيمه شب 28 ماه مه واحدهاي ارتش را از طريق محله اعيان نشين پاريس وارد شهر كرد و جنگ خياباني سربازان با كمونارها نزديك به دو ماه طول كشيد. نبرد خياباني و خانه به خانه، بسيار شديد و قهرمانانه بود. محله هاي كارگرنشين با تمام وجود از كمونارها دفاع كردند. يك گردان از زنان مسلح كمونار كه به ابتكار يك زن روس تشكيل شده بود تا آخرين نفر جنگيد. همه خيابانها و كوچه هاي پاريس سنگر بندي شده و به صورت خاكريز در آمده بود.

در نبرد خياباني پاريس جمعا 25 هزار تن كشته شدند. پس از پايان نبرد خياباني پاريس و بازگشت مقامات دولتي به شهر، اعلام شد كه نظام فرانسه جمهوري خواهد بود. سالها بود كه بارديگر نظام سلطنتي به فرانسه باز گشته بود و پادشاه فرانسه در «سدان» تسليم نيروهاي آلمان شده بود. كمون پاريس در آن سال شكست خورد، ولي اين انديشه همچنان باقي مانده است.

1958م:دوم فوريه سالروز درگذشت دكتر ارنست هينكل Ernest H. Heinkel سازنده هواپيماهاي نظامي آلمان در دو جنگ جهاني است که در 70 سالگي در سال 1958 افوت شد. وي همچنين در ساختن هواپيماي دريايي به ژاپن و جت جنگنده اف ــ 104 به آمريكا كمك كرد.

هينكل كه در 1888 در سوابياي آلمان متولد شده بود نخستين هواپيما را درسال 1911 ساخت. وي در طول جنگ جهاني اول نخستين هواپيماهاي نطامي را براي ارتش آلمان توليد کرد كه سي فروند از آنها هم در اختيار اتريش، متحد آلمان قرار گرفت.

پس از جنگ، چون آلمان تا مدتي از ساختن هواپيما محروم بود به اختراع هواپيماي دريايي موفق شد كه آن را در سوئد به توليد انبوه رساند و از آنجا به ژاپن رفت و نوع نظامي هواپيماي دريايي را براي اين كشور ساخت (هواپيمايي كه مي تواند از روي آب به پرواز درآيد و روي آب فرود آيد). پس از افتادن زمام امور آلمان به دست هيتلر به ساختن شكاري و بمب افكن براي «لوفت وافه (نيروي هوايي آلمان) پرداخت و بمب افكن دوموتوره « H -111» با سرعت 375 كيلومتر در ساعت اولين اختراع او بود. وي همزمان در كارخانه خود هواپيماي مسافري «ه ــ 70 » را توليد مي كرد.

هينكل پس از ساختن هفت هزار و 300 فروند « ه ــ 111 » كه بر خلاف هواپيماهاي نظامي ساير كشورها قادر به شيرجه رفتن روي هدف بودند به ساختن بمب افكن هاي سنگين H -117 اقدام كرد و سپس به ساختن جنگنده H - 100 با سرعت747 كيلومتر در ساعت پرداخت كه حد اكثر سرعت هواپيماي ملخدار بود.

هينكل از آن پس تلاش خود را صرف ساخت هواپيماي با موتور موشكي بكار برد و هواپيماي آزمايشي H 178 را توليد كرد. همزمان، بمب افكنهاي ويژه حملات شبانه H 219 را براي نيروي هوايي آلمان ساخت.

آخرين كار او ساخت نخستين هواپيماي جت با سرعت 930 كيلومتر در ساعت به نام « ه ــ 280 » بود كه ديگر خيلي دير شده بود.

پس از جنگ جهاني دوم ، هينكل كارخانه خود را كه چندين بارهم بمباران شده بود به توليد دوچرخه و موتوسيكلت تبديل كرد و از سال 1955 كه محدوديت ها رفع شد با ادغام شركت خود با يك شركت بزرگتر بار ديگر به توليد هواپيما و اين بار هواپيماي غير نظامي دست زد .

هينكل بعدا تجربه خود در ساخت جت را در اختيار آمريكا براي توليد جنگنده اف ــ 104 از نوع «جي» قرار داد.

1811: يک دسته از روسهايي كه به سواحل غربي آمريكا مهاجرت كرده بودند دوم فوريه 1811 در شمال سانفرانسيسكو مستقر شدند و يك مركز خريد و فروش داير كردند. دوم فوریه سال بعد (سال1812) ایوان کوسکوف روسی در ساحل خلیج بودگا و در 33 کیلومتری شمال سانفرانسیسکو ساخت یک دژ نظامی را آغاز کرد که اینک به «فورت روس» معروف است. وی از جانب دولت روسیه مامور ساختن این دژ نظامی شده بود تا از مهاجران روس در کالیفرنیای شمالی محافظت کند. کوسکوف با یک ناو توپدار وارد خلیج بودگا شده بود. مهاجران روس تا دهه 1840 در اینجا باقی ماندند که رودخانه محل هنوز به رودخانه روسی معروف است. در آن زمان و تا فوريه 1848 کالیفرنیا بخشی از سرزمین مکزیک و آلاسکا متعلق به روسیه بود. روسها بعدا محل استقرار خود در کالیفرنیا را به يک کمپاني آمريکايي و نیز همه آلاسکارا به دولت آمریکا فروختند.

1918: ارتش سرخ براي پاسداري از انقلاب روسیه تشكيل شد. دولت انقلاب روسيه همچنين تاسيس يك پليس امنيتي تحت نام «چكا» را اعلام داشت.

1930: حزب كمونيست ويتنام كه اينك زمام امور اين كشور را به دست دارد به رهبري دكتر هو شي مين فعاليت خود را آغاز كرد.

1962: دولت آمريكا تحريم كامل تجارت با كوبا را به اجرا در آورد.

1966: رواديد ورود اتباع ايران به فرانسه لغو شد.

iranianshistoryonthisday.com