تقویم تاریخ -3 دی

مجموعه: تقویم تاریخ

بنويسد كه اجازه داد و ستد در بندر؛ بله، ولي امتياز و اختيار؛ نه.

كريمخان به منشي اش تاكيد كرده بود كه نامه همان روز بايد به مهر و امضاي او برسد و ارسال شود. در آن روز كريم خان خشمگين به نظر مي آمد، كه در او اين حالت به ندرت ديده مي شد.

«شاه عالم» امپراتور وقت هند به كمپاني هند شرقي انگلستان در منطقه بنگال اختيارات ديواني (اداري ــ حكومتي) و امتياز كشت خشخاش و توليد ترياك و حقوق ديگر داده بود. كريم خان كه نظر به گسترش بازرگاني خارجي داشت دو سال پيش از آن (سال 1763 ) به بازرگانان انگلبسي اجازه داده بود كه در بوشهر - به كار داد و ستد مال التجاره بپردازند.

كريم خان كه از سال 1749 تا 1779 بدون اين كه اجازه دهد عنوان شاه بر او بگذارند بر ايران حكومت كرد براي خليج فارس و جزاير آن و امور مربوط، اولويت قائل بود. وي اخراج هلندي ها به سركردگي «كتيپ هاوزن» از خارك، به زنجير كشيدن شيخ سلمان بني كعب، تصرف بصره در سالهاي 1773 و 1775 و ... را در همين راستا انجام داد.

كريم خان با اين كه قول امضاي يك پيمان امنيت مشترك با روسيه را به اين دولت داده بود، از تنظيم پيمان شانه خالي كرد، زيرا مي ترسيد كه پس از مرگ او، روسها از مفاد پيمان سوء استفاده كنند.

كريم خان كه يكي از ژنرال هاي نادرشاه و يك پارس اصيل از طايفه زند قبيله «لر ــ بختياري» بود در پي قتل نادر در توطئه دهم ژوئن سال 1747 در فتح آباد قوچان، با يك رشته جنگ با ژنرالهايي كه قصد تجزيه وطن را داشتند و جانفشاني هاي ديگر مانع اين عمل شد و يكپارچگي ايران را حفظ كرد و سپس دست به آباداني فراوان زد. وي هيچيك از مغلوبان را مجازات نكرد و دشمناني را كه درجنگ مقتول مي شدند با تشريفات رسمي و عزاداري كامل به خاك مي سپرد.

1311ش:رضا شاه در پي بي اعتماد شدن نسبت به تيمور تاش وزير دربار، سوم دي ماه سال 1311 خورشيدي (24 دسامبر 1932) وي را بر كنار و وزارت دربار را هم منحل كرد. رضا شاه وزارت دربار را دستگاهي زائد و پر هزينه اعلام داشت و دستور داد كه از آن پس نامه هاي ارسالي مردم، از طريق يك منشي نظامي به اطلاع وي برسد. از همين روز تيمورتاش درخانه اش بازداشت بود.

1321ش:سوم دي ماه سال 1321 (24 دسامبر 1942 ميلادي) لايحه قانون تعليمات اجباري به مجلس داده شد. طبق اين لايحه كه بعدا تصويب و به صورت قانون به اجرا در آمد؛ تعليمات عمومي در ايران اجباري، رايگان و يكسان بايد باشد. اين قانون، چند سال پيش از تدوين و تصويب اعلاميه جهاني حقوق بشر كه دوره آموزش و پرورش عمومي را در كشورهاي عضو سازمان ملل اجباري و رايگان توصيه كرده است تصويب شده بود. آموزش رايگان و يكنواخت در ايران از شهريور سال 1353 به تدريج به همه مقاطع تحصيلي تا دكترا تعميم داده شد و مدارس غير دولتي به صورت دولتي درآمدند، ساختمانها و تجهيزات آنها خريداري شد و كاركنانشان با احتساب سوابق كار به استخدام دولت درآمدند. در سال 1358 قانون اساسي تازه ايران (جمهوري اسلامي) اصل 30 خود را به رايگان بودن آموزش و پرورش در قلمرو كشور اختصاص داد كه بايد حاكم بر اين امور باشد.

با اين كه قانون اساسي تصريح بر رايگان بودن آموزش و پرورش دارد؛ از اواخر دهه 1360 بارديگر عملا اجازه داده شده است كه حتي در دوره هاي تعليمات عمومي، تحت عنوان «غير انتفاعي!» مدارس پولي داير شود و ....

2004م:مرافعه دو حزب اصلي آمريكا بر سر انتخاب فرماندار ايالت واشنگتن 24 دسامبر 2004 هم ادامه داشت و با اين كه دوباره شماري آراء با ماشين و با دست حكايت از پيروزي بانو «كريستين گرگوار» نامزد 57 ساله حزب دمكرات داشت، حزب جمهوريخواه تهديد كرده بود كه به استناد راي چهار سال پيش ديوان عالي كه جورج بوش را برنده اعلام داشت به دادگاه متوسل خواهد شد.

در نخستين شمارش آراء ايالت، دانيو روسي نامزد حزب جمهوريخواه با 261 راي بيشتر، برنده اعلام شده بود كه حزب دمكرات اعتراض كرد و دو ميليون و نهصد هزار ورقه راي دوباره شماري ماشيني شد كه اين بار كريستين با 45 راي اضافي برنده اعلام شد كه حزب جمهوريخواه اعتراض كرد و براي بار دوم، آراء با دست شمرده و با چشم مشاهده و خوانده شد كه هفته ها طول كشيد و سرانجام اعلام شد كه آراء كريستين 130 راي بيشتر است كه باز حزب جمهوريخواه زير بار نرفت و ....

از سوي ديگر، به گزارش 24 دسامبر 2004 روزنامه هاي آمريكا، تا اين روز مسئله انتخابات دوم نوامبر در ايالت اهايو هم هنوز حل نشده بود زيرا كه در حوزه هاي راي گيري اين ايالت به نقص فني ماشين هاي راي گيري، آموزش ناقص كاركنان حوزه ها، چگونگي آراء كساني كه تغيير حوزه داده بودند و عدم توزيع حوزه ها بر حسب جمعيت اعتراض شده بود. يكي از معترضين «پروفسور شمبورا» استاد اقتصاد دانشگاه اهايو بود كه گفته بوددر آستانه انتخابات خانه خود را عوض كرد و در نتيجه حوزه اش تغيير يافت و طبق مقررات سابق «راي موقت» داد كه پس از انجام انتخابات متوجه شد مقررات راي موقت همان روزها اصلاح شده بود و براي اطلاع مردم به صورت چشمگير آگهي نشده بود به گونه اي که حتي به چشم فردي چون او كه هر روز بيشتر روزنامه ها را مرور مي كند نخورده بود و حق او (راي دادن) تضييع شده است.

2002م:اين نامه که درعين حال يک گزارش رسمي را نقل کرده است در دسامبر 2002 واصل شد و 24 دسامبر همان سال در اين سايت درج گرديد؛ و از آنجا که از لحاظ ماندن در تاريخ داراي ارزش است آن را به بخش "رسانه ها" نقل کرده ايم که براي بررسي پژوهشگران باقي بماند:

امروز (دسامبر 2002 )در روزنامه هاي تهران خواندم (نويسنده نامه خوانده است) كه آقاي جعفري مدير كل مطبوعات داخلي وزارت ارشاد اسلامي (مديرکل وقت) كه از شهر كرمان ديدار مي كرد گفته بود كه كمك مالي دولت به نشريات از اين پس بر پايه تيراژ واقعي انها خواهد و اين كمك، درحقيقت حمايت از مخاطبان آنها است.

خواستم (ارسال کننده خواسته است) که آقاي جعفري به اين پاسخها كه از خواندن اين خبر در ذهن من (نگارنده نامه) به وجود آمده است پاسخ دهد:

1 ــ بفرمايند كه جز ايران كدام كشور ديگر در دنيا به روزنامه ها (كمك مالي) از جيب مردم ميدهد؟.

2 ــ آيا سوبسيد فرضا خرما براي مردم واجبتر است، يا روزنامه؟.

3 ــ مگر روزنامه كالايي غير از كالاهاي ديگر است، اگر خوب باشد و مردم احساس نياز كنند به هر قيمت كه باشد مي خرند و يا اين كه مي روند آن را در كتابخانه عمومي شهر مي خوانند؟.

4 ــ آيا مي دانيد كه قيمت روزنامه در ايران خيلي پايين است؟.

5 ــ در كدام كشور ديگر قيمت روزنامه كمتر و يا معادل ايران است؟.

6 -- حمايت از مخاطب و حفظ حقوق اساسي او، دادن پروانه انتشار به اهل اين حرفه است تا با ايجاد رقابت واقعي، بهترين نشريات باقي بمانند و مردم روزنامه خوب داشته باشند. آيا پاسخي غير از اين داريد كه بدهيد؟ .

7 ــ آيا مي دانيد كه روزنامه هاي موجود با محتوايي كه دارند در استاندارد بين المللي با تعاريف روزنامه مطابقت ندارند و يك تافته جدا بافته در جهان مطبوعات هستند؟.

8 ــ فرموده بوديد (خطاب به آقاي جعفري) كه تيراژ واقعي، مگر در جمهوري اسلامي كسي بايد دروغ بگويد كه ناشر روزنامه تيراژ خلاف واقع اعلام كند؟!. مردم انقلاب كردند كه كسي دروغ نگويد. روزنامه اي كه تيراژ خودش را به دروغ اعلام كند، آيا از دروغ نوشتن و ... واهمه دارد؟، و ....

1524م:24 دسامبر سالروز درگذشت وسكو دا گاما Vasco da Gama دريانورد پرتغالي است در سال 1524 ميلادي در هند. وي 23 ماه مه سال 1498 با چهار كشتي مجهز به 20 توپ و 170 تفنگدار پس از دورزدن دماغه جنوب آفريقا و گذشتن از سواحل شرقي اين قاره وارد "كاليكت" در ساحل غربي شبه قاره هند شد و با اين كار، آغازگر استعمار اروپاييان بر خاور زمين گرديد. پرتغاليها در دهه یکم و دوم قرن شانزدهم (از 1508 تا 1515) چند منطقه را در ساحل غربی هند از جمله «گوا»، «دیو» و «دمان» را متصرف شدند و نام مستعمرات پرتغالی هند بر آنها گذاردن و آنهارا تا دسامبر 1961 در اختيار داشتند و از آنجا به ساير نقاط آسيا و خليج فارس دست اندازي كردند. هلندي ها ، انگليسي ها و فرانسويان به رقابت با آنان پاي به اين منطقه گذاردند. عامل پيروزي غربي ها بر خاورزميني ها برتري اسلحه آنان بوده است. به همين دليل است که غرب کوشش داشته که برتري تسليحاتي را ازدست ندهد.

آلفونس دو آلبوکرکي پرتغالي در سال 1508 و با هدف بستن خليج فارس بر روي رقيبان آينده، با هفت کشتي توپدار و 500 تفنگدار به جزيره هرمز که مرکز مبادلات کالا و ناظر بر تنگه هرمز بود حمله ور و آنجا و بعدا قشم و چند ناحیه ساحلی ديگر از وطن مارا متصرف شد. پيروزي پرتغالي ها سلاحهاي آتشين آنان بود که ايرانيان در آن زمان فاقد آن بودند. دهها سال بعد شاه عباس براي اخراج پرتغاليها از قشم، هرمز و سواحل ايران بود كه با انگليسيها متحد شد و پاي اينان به خليج فارس باز گرديد كه مشكلات منطقه نتيجه سلطه انگليسي ها بر خليج فارس بوده است. آلبوکرکي که طرح بستن راههاي دريايي هند بر روي ساير کشورهاي اروپايي را تهيه کرده بود بعدا به عنوان دومين فرماندار مستعمرات پرتغال در هند (پس از فرانسسکو دو آلاميدا) تا توانست به اين طرحها جامه عمل پوشاند. وسکو دا گاما که دیدار او از هند در سال 1498 جنبه اکتشافی داشت جایی را تصرف نکرد و به نیروی نظامی متوسل نشد. وی بیستم ما مه 1948 وارد "کالیکت" در ساحل غربی هندوستان شده بود. «دا گاما» در سال 1524 نيز ماموريت هند يافت و به اينجا آمد و 24 دسامبر همين سال در هند درگذشت.

1937م:دسامبر سال 1937 ارتش امپراتوري ژاپن كه برغم مخالفت و اعتراض «جامعه ملل» كشور چين را مورد حمله قرار داده بود شهر باستاني دو هزار و چهارصد ساله نانكينگ (نانژينگ = نانچينگ) پايتخت وقت اين كشور را تصرف و دويست تا سيصد و پنجاه هزار تن از چينيان ساكن شهر كشتار كرد كه بانو «آيريس چانگ» شرح اين كشتار وحشيانه را در كتابي به زبان انگليسي تحت عنوان «تجاوز نانكينگ» آورده است كه به بسياري از زبانها از جمله زبان ژاپني ترجمه شده است. اين كشتار كه از 13 دسامبر آن آغاز شده بود چهل روز طول كشيد.

در اين مدت دهها هزار چيني زنده بگور شدند. ژاپني ها زنان را پس از تجاوز شكم دريدند و كودكان را قطعه قطعه كردند. طبق ارقامي كه 12 دسامبر 2007 از طبقه بندي دولت آمريكا خارج شده است، تلفات اين كشتار بي سابقه 500 هزار تن گزارش شده بود. نانژينگ (دركنار رود يانگتسه و به فاصله اي نه چندان دور از شانگهاي) 23 آوريل 1949 به دست كمونيستها افتاد و از آن پس هر سال تظاهرات ضد ژاپني در اين شهر و ساير شهرهاي چين برگزار مي شود. با وجود اين، «ياسوئو فوكودا» نخست وزير تازه ژاپن گفته است كه قبل از پايان دسامبر جاري (دسامبر 2007) از چين ديدن خواهد كرد و اين نخستين سفر خارجي وي به عنوان رئيس دولت ژاپن است.

1953م:23 دسامبر 1953 و 9 ماه پس از درگذشت استالين، هفت تن از همشهريان گرجستاني او و از جمله «لاورنتي بريا» به اتهام قتل سياسي در سابق و نيز قصد براندازي دولت مالنكوف اعدام شدند. هر هفت نفر سالها از مقامات پليس امنيتي شوروي بودند و دو تن از آنان تا سمت وزارت بالا رفته بودند.

«بريا» مدتي وزير كشور و معدوم ديگر وزارت كنترل سازمانها و موسسات (حراست) را برعهده داشت. بريا در ماه ژوئيه آن سال دستگير شده بود. دادستان محكمه حتي «بريا» را متهم كرده بود كه از سال 1919 با انگليسي ها تماس داشته و از اين رهگذر به وطن خيانت کرده است!. درباره بريا در خارج از روسيه كتابهاي متعدد انتشار يافته و در برخي از آنها، مولفان مدعي شده اند كه «بريا» استالين را مسموم كرده بود كه به نظر نمي رسد دقيق باشند. ولي ترس مالنكوف جانشين استالين از بريا و احتمال توطئه بريا بر ضد او به ثبوت رسيده است زيرا كه بريا در چهار ماه پس از درگذشت استالين بر شمار ماموران مخفي و تجهيز پليس امنيتي به سلاحهاي سنگين افزوده بود. اين اعدامها، نخستين براندازي متحدين استالين از صحنه حكومت شوروي بود و واضح بود كه در چنين محيط آكنده از خصومت، نفاق و نبرد برسر قدرت؛ پياده كردن سوسياليسم واقعي امكان پذير نبود و فروپاشي نظام شوروي از همان زمان قابل پيش بيني بود.

1881م:دريا سالار ژان فرانسوا دارلان فرمانده نيروهاي مسلح فرانسه و فرماندار كل مستعمرات اين كشور در شمال آفريقا 24 دسامبر 1942 در الجزاير ترور شد. وي در 17 اوت 1881 به دنيا آمده بود . هنگام حمله هيتلر به فرانسه ، وي رئيس ستاد نيروي دريايي فرانسه بود. پس از شكست فرانسه در جنگ ، به او پيشنهاد شد كه كشتي هايش را به يك بندر در انگلستان منتقل كند تا به دست آلمان نيافتند ؛ كه چون با انگليسي ها قلبا خوب نبود آن را اجرا نكرد . درياسالار دارلان از همان آغاز كار هم با نوعي سازش با هيتلر موافقت داشت. وي بعدا در دولت ويشي فرانسه معاون مارشال پتن شد كه پس از آشتي لاوال و پتن به افريقا اعزام شد و بسياري از كشتي ها را هم با خود به آنجا برد . در استانه حمله متفقين به شمال آفريقا به او پيشنهاد شد كه همانند دوگل به آنها بپيوندد كه به دليل ضديتي كه با انگليسي ها داشت به امروز و فردا كردن پرداخت و در همين جريان ترور شد . در باره انگيزه ترور او روايات متعدد و جود دارد.

1948م: 24دسامبر سال 1948 (به وقت ژاپن) هيدكي توجو نخست وزیر پیشین ژاپن و شش تن ازهمكارانش كه 12 نوامبر (ماه پيش از آن) در دادگاه متفقين به مرگ محكوم شده بودند در توکیو اعدام شدند. اعدام «توجو» سه سال و چهار ماه پس از پايان جنگ و اشغال نظامی آن کشور توسط آمریکا صورت گرفت. وي قبلا در زندان يك بار در صدد خودكشي برآمده بود كه نجات داده شده بود. شانزده تن ديگر از مقامات ژاپني زمان جنگ دوم جهاني در همان دادگاه به زندان محكوم شدند.

توجو که در دسامبر 1884 در توكيو به دنيا آمده بود يك ژنرال بود. او پيش از نخست وزير شدن مقامات نظامي مهمی ازجمله وزارت جنگ را برعهده داشت. در طول جنگ مدتي علاوه بر نخست وزيري، در کابینه خود وظایف وزيران جنگ، داخله و امور خارجه را هم برعهده داشت. او بود كه براي تقويت حس ميهندوستي ژاپني ها، تعداد ساعات درس تاريخ را در مدارس این کشور چهار برابر كرده بود.

وي كه مدتي در آلمان آموزش نظامي ديده بود يك ناسيوناليست ژاپني بود و عقيده به دورساختن روسيه از خاور دور، طرد انگلستان و فرانسه و سایر استعمارگران اروپایی از آسیا، اخراج آمریکا از مناطق واقع در اقیانوس آرام و به دور از سواحل خاک اصلی این کشور و سلطه ژاپن بر چين و دست كم مناطق شمال شرقي آن را داشت. او عميقا مصرّ به ايجاد نظمي نوين در آسیا و منطقه اقیانوس آرام پس از طرد غرب از این مناطق بود. باوجود این، پس از تصرف «سيپان» توسط نيروهاي آمريكايي در سال 1944، توجو دريافته بود كه پيروزي نظامي ژاپن دشوار و احیانا بعید است ولي باور هم نداشت كه شكست نزديك باشد زيرا كه بمباران اتمي ژاپن را نمي توانست پيش بيني كند. توجو در سه سالي كه در زندان در انتظار محاكمه بود خاطرات خود را نوشت كه بعدا نوه اش بانو «يوكوايوانامي» آنهارا همراه عکس و فیلم منتشر ساخت و چهره خوبی از پدربزرگ ارائه داد.

2003م:ارتش روسيه 22 دسامبر 2003 چند موشك تازه «توپل ـ امTopol-M» را كه بردشان ده هزار و چهارصد كيلومتر ( شش هزار مايل ) اعلام شده و از سيلوهاي زميني پرتاب مي شوند در نقطه اي در خاك اين كشور مستقر ساخت. استقرار نخستين دسته ده تايي از اين نوع موشك 4 سال پيش صورت گرفته بود.

وزير دفاع روسيه به اين مناسبت گفت كه اين موشكها در جهان رقيب ندارند.

برخي روزنامه ها نوشتندكه استقرار اين چند موشك و نيز اظهارات وزير دفاع روسيه با توجه به انتخابات در پيش روي رياست جمهوري، با هدف تبليغ انتخاباتي براي ولاديمير پوتين صورت گرفته است كه چند سال پيش، از سوي يلتسين( عامل شماره يك فروپاشي شوروي) در صدر قدرت گرفت و اخيرا اشاره به نامزد شدن مجدد خود كرده و به « راي » نياز دارد .

2003م:فيدل كاسترو 22 دسامبر 2003 براي ترتيب دادن اعزام ده هزار پزشك كوبايي به ونزوئلا براي درمان رايگان طبقه كم درآمد اين كشور و نيز فرستادن ده هزار آموزگار تازه به منظور سوادآموزي بازهم رايگان به بزرگسالان ونزوئلايي به اين كشور رفته بود. اين، ديداري يکروزه بود.

روزنامه هاي مخالف فيدل كاسترو و سياست هوگو چاوس رئيس جمهوري ونزوئلا نوشته بودند كه آموزگاران كوبايي به بي سوادان ونزوئلا علاوه بر خواندن و نوشتن، آموزش سياسي و درس سوسياليسم خواهند داد.

«چاوس» که يك چپگراي ناسيوناليست است بعدا فرضيه سوسياليسم قرن 21 را اعلام داشت و سرگرم پياده کردن آن است. به اظهار برخي از استادان تاريخ عقايد، فرضيه چاوس عملي ترين راه برقراري سوسياليسم است.

1715: سوئد با توسل به نيروي نظامي نروژ را تصرف كرد .

1814: پيمان گنت Ghent به جنگ آمريكا و انگلستان كه در سال 1812 آغاز شده بود و انگليسي ها ضمن آن شهر واشنگتن و كاخ سفيد را آتش زده بودند پايان داد.

1865: چند نظامي سابق كنفدراسيون آمريكا در شهر پولاسكي Pulaski ايالت تنسي جمعيت كو كلاكس كلان را بر پايه برتري نژاد آرين تشكيل دادند.

1893: هنري فورد نخستين موتور بنزين سوز قابل استفاده را ساخت و از همان زمان نفت يك كالاي استراتژيك شد و كشورهاي صادر كننده آن گرفتار هزاران دشواري شده اند.

1946: 800 هزار عضو عادي حزب نازي آلمان تحت عنوان Minor Nazi (نازي هاي كوچك) مورد عفو عمومي فاتحان جنگ قرار گرفتند.

1954: لائوس استقلال خود را از فرانسه به دست آورد.

منبع:iranianshistoryonthisday.com