تقویم تاریخ - 22 تیر

مجموعه: تقویم تاریخ

به فرمان داريوش بزرگ، ارتش ايران به فرماندهي سپهبد بغابيش (بغابيشه) براي سركوب سيتي ها از درياي مرمره گذشته و پاي به اروپا نهاده بود. حاكمان محلي براي ايستادگي در برابر نيروهاي ايران كه مركب از هشتاد هزار تن بودند كنفدراسيون «گتائه» را تشكيل داده بودند كه پس از چند روز نبرد، 13 ژوئيه شكست خوردند و روماني و مولداوي (مولدواي امروز) تا اوكراين از آن ايران شد. داريوش اين پيروزي، و دليل لشكركشي به اروپا را در كتيبه اي شرح داده و مناطق متصرفه را نام برده است.

1534م:نيروهاي سليمان قانوني سلطان وقت عثماني درجريان لشكركشي تازه خود به ايران، 13 ژوئيه در سال 1534 شهر تبريز را تصرف كردند و سپس متوجه شروان، سلطانيه و حتي گيلان شدند. عثماني ها با استفاده از درگيري شاه طهماسب صفوي با ازبكان در شمال خاوري ايران و دشواري هايي كه با برادرانش داشت، پاي به ايران گذارده بودند. اين بارهم مقاومت مردم معمولي محل و حملات چريكي ميهندوستانه آنان باعث بازگشت عثماني ها شد. اين عمليات 20 سال پس از جنگ چالدران روي داد كه ضمن آن لشکرکشي هم تبريز موقتا به دست عثماني ها افتاده بودند كه اشغالگران بر اثر مقاومت مسلحانه مردم محل و حملات چريکي و مقاومت منفي به ستوه آمدند و طولي نکشيد که بازگشتند. علت شکست ايران در هر دو تعرض عثماني، نداشتن اسلحه نوين (توپ و تفنگ) بود. سران صفويه در آن زمان بکار بردن توپ و تفنگ و کشتن افراد (حتي دشمن) را از راه دور خلاف آيين جوانمردي مي پنداشتند و با اين تفکر شمشير بلند هم حمل نمي کردند که بعدا شاه عباس اين رسم را به دور انداخت و به تجهيز ارتش با اسلحه آتشين روي آورد.سلطان سليمان 31 دسامبر 1534 نيز موقتا بغداد را که در قلمرو ايران بود متصرف شد.

سلطان سليمان پسر سلطان سليم بسال 1494 متولد و در سال 1566 درگذشت. وي که 21 سپتامبر 1520 بر جاي پدر نشسته بود يک سال بعد از آغاز سلطنت، بلگراد را تصرف کرده بود.

1330ش: 23تيرماه سال 1330 خورشيدي آورل هريمن مشاور ترومن رئيس جمهوري وقت امريكا با پيامي حاوي طرح ميانجيگري اين دولت بين ايران و انگلستان وارد تهران شد و مورد استقبال گرم قرار گرفت. همين استقبال شايان سبب تشديد مخالفت چپگرايان شد و بعد از ظهر همان روز بر ضد ورود او و ميانجيگري آمريكا در امر نفت، درخيابانهاي تهران دست به تظاهرات يكصد هزار نفري زدند كه از ميدان فردوسي آغاز و به ميدان بهارستان ختم مي شد. در جريان اين تظاهرات اعضاي حزب دكتر مظفر بقايي با تظاهر كنندگان درگير شدند و به پليس و ارتش تحت فرمان شاه امكان و بهانه دادند كه وارد عمل شوند و به سوي تظاهر كنندگان تير اندازي كنند كه ضمن آن دهها تن كشته و مجروح شدند( مشروح اين تظاهرات در سايت 14 ژوئيه آمده است ). هريمن در سر راه خود به ايران در پاريس با ژنرال آيزنهاور سر فرمانده نيروهاي "ناتو " در اروپا مذاکره کرده بود. آيزنهاور دو سال بعد رئيس جمهوري آمريکا شد.

1358ش:بيست و سوم تير ماه سال 1358 (13 ژوئيه 1979 و پنج ماه پس از انقلاب) دكتر سامي وزير بهداري دولت انقلاب (حكومت موقت مهدي بازرگان) طرح «طب ملي» را در اجتماع مديران بهداري هاي سراسر كشور كه در شهر مشهد برگزار شده بود اعلام داشت كه به موجب آن هزينه دكتر، دارو و درمان همه ايرانيان از سوي دولت تامين و تاسيس بيمارستان غير دولتي غير قانوني مي شد.

اين طرح، مراجعه داوطلبانه مردم به مطب خصوصي پزشكان را در ساعات غير اداري منع نمي كرد.

در مقدمه طرح آمده بود كه «تندرستي و درمان رايگان حق مردم است».

1359ش:23 تير ماه 1359 اسامي بيشتر دستگير شدگان توطئه كودتاي نوژه كه 19 تيرماه كشف و سركوب شده بود اعلام شد. در همين روز در تهران اعلام شد كه علاوه بر دولت آمريكا، دولتهاي اسرائيل، عراق و مصر هر كدام به راهي به طرح اين توطئه كمك كرده بودند. طبق گزارش مطبوعات تهران در آن روز، كودتاگران براي انجام برنامه خود 60 خلبان و سي هواپيما آماده كرده بودند.

تا 23 تيرماه سال 1959، بيش از سيصد تن به اتهام شركت در كودتا دستگير شده بودند كه بعدا برخي آز آنان اعدام شدند.

1817م:«هنري ديويد تارو Henry David Thoreau» فيلسوف ، نويسنده و شاعر آمريكايي 12 ژوئيه 1817 در شهر كانكورد ايالت ماساچوست به دنيا آمد . وي مشوق ساده زندگاني كردن بود و عقيده داشت كه تجملات زندگي، يك فرد را «ماديگرا» مي كند و چنين فردي « پول »

را همه چيز مي داند و به جمع آن حتي با خطر كردن دست مي زند. «تارو» جنگ آمريكا با مكزيك بر سر تصرف اراضي اين كشور را توسعه طلبي و يك جنگ امپرياليستي خواند . او بر ضد بردگي سياهان بود و از « جان براون » كه به خاطر رهايي سياهپوستان از بردگي دست به قيام مسلحانه زده بود حمايت كرد. تارو « نا فرماني » را به عنوان راه مبارزه منطقي و مسالمت آميز با كارهاي غير منصفانه دولت معرفي و پيشنهاد كرد و در اين زمينه يك رساله نوشت كه در قرن بعد، گاندي با مطالعه آن همان روش را بر ضد انگلستان در پيش گرفت. «تارو» در اجراي اين روش خود يك بار از دادن ماليات به دولت خود داري كرد و به زندان افتاد ، ولي يكي از هواخواهانش بدون اين كه وي بداند، ماليات عقب افتاده اش را پرداخت كرد و از زندان رها شد.

1925م:«مهربان شهريارايراني» از پارسيان هند از دهم ژوئيه 1925(20 تيرماه 1304) تا پايان عمر به مدت 44 سال لب از سخن فروبست تا دروغ نگفته باشد و تهمت به كسي نزده و درنتيجه مرتكب گناه نشده باشد كه «گفتار نيك» يكي از ستونهاي سه گانه اخلاقيات ايرانيان (و از سه اصل آيين زرتشت) از هزاره دوم پيش از ميلاد بوده است. وي كه در 25 فوريه 1894 به دنيا آمده بود در 31 ژانويه 1969 درگذشت و در مهرآباد هند مدفون شد.

1984م:دوازدهم ژوئيه 1984 والتر مانديل Walter Mandale نامزد مقام رياست جمهوري آمريكا از سوي حزب دمكرات در انتخابات نوامبر همان سال، بانو جرالدين فرارو Geraldine Ferarro چهل و هشت ساله عضو مجلس نمايندگان آمريكا از نيويورك را به عنوان نامزد معاونت خود اعلام داشت و گفت كه او نه تنها خواسته است كه صفحه تازه اي در تاريخ دمكراسي آمريكا باز كند بلكه بگويد كه انتخاب مردها ، ثروتمندان و سفيد پوستها دمكراسي نيست؛ دمكراسي يعني راي دادن همه و راي گرفتن بدون تبعيض.

2004م:«اندي رونيAndy Rooney» مفسر آمريكايي يكشنبه شب 11 ژوئيه 2004 در برنامه خود در تلويزيون سي بي اس گفت: رئيس جمهور فردي است كه يك جامعه، دست كم براي چهار سال سرنوشت خود را به او مي سپارد، و اين، کار كوچكي نيست. چرا مقرر نداشته اند كه شرط نامزد شدن براي احراز اين مقام بسيار مهم، قبول شدن در آزمايش هوش، معاينه جسم و روان و امتحان معلومات عمومي باشد؟. اگر يك رئيس جمهور مقدمات اقتصاد، حقوق و جامعه شناسي، و نيز تاريخ و جغرافيا نداند گزارشهايي را كه به او مي دهند و عموما با توجه به ضيق وقت او خلاصه تهيه مي شود به وضوح درك نمي كند و تصميماتي كه مي گيرد ممكن است نتيجه مطلوب نداشته باشد. دمكراسي فقط آوردن اكثريت آراء نيست. بايد افرادي را به مردم براي دادن راي معرفي كرد كه از لحاظ جسم و روان و هوش كامل باشند و مقدمات و دست كم راه مطالعه هر كاري را بدانند.

815م:عباس مروي يكي از چند شاعري كه اشعار آنان تا به امروز باقي مانده و گفته مي شود از گروه اول شاعران فارسي گوي ايراني بعد از حمله عرب بوده اند 13 ژوئيه سال 815 ميلادي درگذشت.

دو شاعر ديگري كه از آن سالها، اشعارشان به زبان فارسي باقي مانده است ابوحفص سغدي و حنظله بادغيسي هستند. شايد در دو قرن اول اشغال نظامي ايران توسط عرب، شعراي پارسي گوي ديگري هم مي زيستند، اما تنها اشعار اين سه تن كه در خراسان بزرگتر (شامل شمال شرقي ايران امروز، شمال و شمال شرقي افغانستان و منطقه فرارود) مي زيستند به نام خودشان باقي مانده است.

2004م:اشتياقي كه شيليايي ها، دوشنبه 12 ژوئيه 2004 ، در برگزاري يكصدمين زادروز شاعر و نويسنده خود « پابلو نرودا Pablo Neruda» نشان دادند هركس را كه در جريان گزارش مربوط قرار گيرد اميدوار ، نسبت به وجدان بيدار انسانها خوشبين و به ادامه خدمت به آنان ترغيب مي كند.

صدها تن از مردم معمولي شيلي 31 سال پس از مرگ پابلو در سپيده دم در زير باران شديد به ايستگاه راه آهن سانتياگو رفتند و به ريكاردو لاگوس Ricardo Lagos رئيس جمهوري و پانصد مقام، استاد و انديشمند شيلي پيوستند و 315 كيلو متر راه را پيمودند تا در شهر « پارال»، زادگاه پابلو از او تجليل كنند. در ميدان راه آهن كه پدر پابلو در آنجا روزگاري يك كارگر ساده بود از سوي مردم داوطلب با سيب سرخ بر كف ميدان يك قلب 22 متر در 23 متر ساخته شده بود كه نام شاعر را با گل سفيد روي آن نوشته بودند.

1934م:سيزدهم ژوئيه زادروز «اكيواند سويينكاAkinwande Wole Soyinka» داستان نگار نيجريايي است كه در سال 1934 به دنيا آمد. وي تنها نويسنده از ميان سياهان آفريقا است كه برنده جايزه ادبيات نوبل شده است. سويينكا كه در عين حال از مبارزان حقوق بشر و آزادي هاي مدني است و از دانشگاه «ليدز» انگلستان فارغ التحصيل شده، در دانشگاههاي نيجريه و آمريكا «ادبيات تطبيقي» تدريس كرده است. سويينكا به خاطر مخالفت پيگير با برادركشي در بيافرا و تلاش براي براي برقراري صلح ميان طرفين متخاصم، در سال 1967 به تصميم دولت نظامي نيجريه بازداشت شد و 22 ماه در زندان بود. زنداني شدن او باعث اعتراض هاي جهاني و در نتيجه تغييرات وسيع در نظام حكومتي نيجريه شد. محصول اين 22 ماه زندان، داستان است تحت عنوان «مردي كه مرد». در نمايشنامه ها و داستان هاي اين نويسنده، نتايج بد و زشتي هاي ستمگري و خودسري كه بزعم او زاييده استبداد هستند منعكس است و در همه آنها از حقوق انسانها و تساوي آنان در اين حقوق دفاع شده است. در ميان حاكمان فدراسيون نيجريه، «ثاني آباچا» بيش از ديگران مخالف سويينكا بود. دشمني آباچا بود كه اين نويسنده را مجبور به جلاي وطن كرد.

2005م:12 ژوئيه 2005 به مناسبت هجدهمين سالروز اخطار سازمان ملل كه نفوس جهان بيش از ظرفيت منابع آن است، كتابي به زبان انگليسي تحت عنوان «يك ستاره گردان و اين همه نفوس» انتشار يافته كه پر از عكس و سند است.

در مقدمه كتاب آمده است كه سازمان ملل در دهه 1960 و هنگام عبور جمعيت از خط چهار ميليارد نيز چنين اخطاري داده بود كه به آن توجه نشد.

847م:طبق نوشته و احتساب برخي مورخان اروپايي، احتمالا 13 ژوئيه سال 847 روزي است كه خوارزمي رياضي دان بزرگ ايران در بغداد فوت شد.

كرونيكل جهان در صفحه 270 خود درباره خوارزمي نوشته است: خوارزمي بود كه رياضي و رقم نويسي هند را به كشورهاي ديگر منتقل كرد و كتاب او "حساب الجبر و المقابله" نشان مي دهد كه ايرانيان در آن زمان تا چه حد از اروپائيان جلو بودند و واژه «جبر Jabr» را كه او بكار برده به صورت «الجبراAlgebra » در سراسر جهان باقي مانده است. برخي ديگر از مورخان اروپايي درگذشت خوارزمي را در ماه آوريل رقم زده و نوشته اند كه مرگ خوارزمي با چند روز تفاوت درست 219 سال پس از درگذشت خسرو پرويز - شاه ساساني روي داد. خسرو پرويز روز سوم آوريل سال 628 ميلادي (14 فروردين) در بازداشتگاه كاخ خود در تيسفون (مدائن) مقتول شده بود كه پس از مرگ او، طولي نكشيد كه امپراتوري ايران هم از ميان رفت.

2008م:دكتر مايكل دباكي Michael DeBakey معروفترين جراح قلب درجهان جمعه 11 ژوئيه 2008 و 56 روز پيش از صد ساله شدن در شهر هوستون آمريكا براثر عارضه طبيعي درگذشت. وي فرزند «شاكر دباغي» يك داروفروش لبناني، و نام او تا زمان دكتر شدن «ميشل دباغي» بود. پدر وي كه يك ماروني (مسيحي) لبناني بود قبلا به لوئيزياناي آمريكا مهاجرت كرده بود. ميشل دباغي که هفتم سپتامبر 1908 در شهر ليک چارلز به دنيا آمده بود در 32 سالگي دكتر شد و پس از اتمام تحصيلات در آمريكا و آلمان، به تدريس بيماري هاي قلب در دانشكده پزشكي «بايلورBaylor» و همزمان به کار درمان و نيز تكميل عمل جراحي قلب و اختراع دستگاههاي مربوط پرداخت ازجمله سوزن تزريق خون، پمپي كه هنگام عمل قلب كار گردش خون و مبادله اكسيژن در ريه را بر عهده مي گيرد، عمل قلب باز و 149 وسيله ديگر. دباكي كه تا آخرين سال عمر، از بيمارستان و آزمايشگاه و كلاس درس دور نشده بود بيماري قلب سران بسياري از كشورها از جمله جان اف. کندي، شاه سابق ايران (پهلوي دوم) و بوريس يلتسين را درمان كرده بود.

1793م:13 ژوئيه در سال 1793 در جريان انقلاب بزرگ فرانسه، بانو "شارلوت كورداي Corday" دخترى ازخانواده اعيان و اشراف فرانسوي كه انقلابيون اموال برخى ازبستگان وي را مصادره كرده بودند، به بهانه اين كه مي خواهد به "ژان پل مارا Marat" يكي از سران انقلاب اطلاعات محرمانه بدهد، به خانه او وارد شد و او را که هنوز در حمام خانه بود با ضربه دشنه كشت.

1943م:جهان، 13 ژوئيه سال 1943، شاهد بزرگترين نبرد تانك در تاريخ خود بود. در اين روز در منطقه كورسك Kursk - نزديك مسكو، در زمين شش هزار و سيصد تانك آلمان و شوروي و 2 ميليون و 240 هزار سرباز و در آسمان 4 هزار و چهارصد هواپيماي طرفين به جان هم افتاده بودند كه در مدتي نسبتا کوتاه دو هزار و نهصد تانك از ميان رفت، 238 هزار سرباز كشته و هفتصد هزار تن ديگر مجروح و از صحنه نبرد خارج شدند و هيتلر براي نخستين بار مجبور شد دستور عقب نشيني بدهد كه آغاز پايان كار او بود. شديدترين صحنه اين نبرد تانک در ناحيه Prokhorovka صورت گرفته بود. اين نبرد تانک در واقع از پنجم ژوئيه آغاز شده بود که از دوازدهم اين ماه (هفتمين روز) شدت گرفته و در 13 ژوئيه به اوج شدت رسيده بود.

اين نبرد پس از آزاد شدن استالينگراد و خارکوف صورت گرفت. ژوکوف Zhukov - مارشال شوروي، در منطقه نبرد هشت خط دفاعي مدور پشت سرهم به وجود آورده بود و با استفاده از سيصد هزار غير نظامي محلي که آلماني ها تصور مي کردند به زراعت مشغولند صحنه را مين گذاري کرده بود.

2004م:حميد كرزاي رئيس جمهور افغانستان 12 ژوئيه 2004 اعلام كرد كه ميليشياي افغان (افراد مسلحي كه تابع سران محلي معروف به «وار لرد» هستند) بدتر از طالبان عمل مي كنند و بايد خلع سلح شوند.

كرزاي گفت كه نخستين گام دولت بايد خلع سلاح ميليشياي محلي باشد كه شمار آنان در افغانستان تا اين تاريخ (12 ژوئيه 2004) 60 هزار تن برآورد شده است و تا آوريل آينده (سال 2005) دست كم هفتاد درصد آنان بايد كنار بروند و در اين زمينه در حال مذاكره با آمريكا، ناتو و سازمان ملل است.

2004م:باب هربرت مفسر آمريكايي در تفسير 12 ژوئيه 2004 خود نوشته است كه پس از نزديك به سه سال، اينك مسلم شده است كه دشمن واقعي آمريكا بن لادن و القاعده است و مي دانند كه بن لادن و دستياران نزديكش در نقطه اي در مرز افغانستان و پاكستان پنهان شده اند. تعجب در اين است كه با داشتن اين اطلاعات، چرا با همه توان و امکانات به آنجا حمله نمي كنند تا كلك كار کنده شود.

هربرت که تفسير او از طريق سنديکاي مربوط ميان روزنامه هاي آمريکا توزيع و در آنها انتشار يافته سپس افزوده است: بنظر مي رسد که عمليات عراق و افغانستان به صورت "وقت گذراني: درآمده است - چرا و منظور چيست؟. اگر هدف، بن لادن است، بايد

روي ازميان برداشتن او تمرکز شود. ادامه استقرار در افغانستان مسئله ساز خواهد شد - مسئله اي جهاني و پيچيده.

1822: استقلال طلبان يونان در تنگه ترموپيل نيروهاي عثماني را شكست دادند.

1854:جورج ايستمن George Eastman موسس کارخانه کداک در رچستر ايالت نيويورک به دنيا آمد و 78 سال عمر کرد. وي مخترع حلقه فيلم ( فيلم انعطاف پذير) ،پليت خشک ،دوربين کداک( دوربين کوچک و قابل حمل) ، و عکس متحرک ( فيلم ) است.

1878: دولتهاي بزرگ اروپايي بر نقشه تازه بالكان كه خود ترسيم كرده بودند صحه گذاردند و به اين ترتيب، براي عثماني در بالكان جايي جز آلباني باقي نماند. بلغارستان نير استقلال داخلي يافت و قرار شد كه در آنجا از جانب عثماني، فقط يك فرماندار كل باقي بماند.

1911: انگلستان و ژاپن پيمان اتحاد خود را براي چهار سال ديگر تمديد كردند.

1963: جمهوري خلق چين دولت آمريكا را متهم كرد كه مي كوشد روابط چين و شوروي را زهرآگين كند.

1971: ده تن از افسران ارتش مغرب (مراكش) از جمله يک ژنرال معروف كه بر ضد پادشاه اين كشور توطئه كرده بودند تير باران شدند.

1976: نمايندگان 12 دولت كه در پاريس اجتماع كرده بودند به توافق رسيدند كه از سال 1989 در منطقه قطب جنوب به اكتشاف و استخراج مواد معدني بپردازند.

1979: از 23 تير ماه 1358 سازمان راديو ـ تلويزيون دولتي ( صدا و سيما ) داراي يك شوراي عالي مركب از محمد موسوي ، محمد خاتمي ، صادق قطب زاده ( مدير عامل )، عبدالرحيم گواهي و ابراهيم پيراينده شد.