تلخندی برای فصل بازنشستگی

مجموعه: اخبار فرهنگی و هنری

تاریخ انتشار : یکشنبه, 21 اسفند 1390 11:35

مجموعه طنز «نقطه سر خط» به كارگردانی سعید آقاخانی و تهیه كنندگی ایرج محمدی و مهران مهام از ۲۹ بهمن از شبكه ۳ سیما پخش می شود.

داستان مجموعه «نقطه سرخط» را مصطفی كیایی و سعید جلالی در ۳۰ قسمت ۴۰ دقیقه ای برای گروه فیلم و سریال شبكه ۳ به نگارش درآورده اند.

ایرج محمدی و مهران مهام كه ید طولایی در تولید سریال های مناسبتی نوروز دارند، بعد از «خوش نشین ها»، «زن بابا» و «راه دررو» تصمیم گرفته اند همكاری جدیدشان را با سعید آقاخانی از رقابت های نوروزی خارج كنند و در اوضاع و احوال قبل از نوروز، آن را روی آنتن بفرستند.

قصه سریال نقطه سر خط روایتگر زندگی صمد قیصری، كارمند یكی از ادارات است كه همراه همسر و دو دختر و پسرش كه همگی در سن ازدواج و دانشجو هستند در خانه ای استیجاری زندگی می كنند.

با لودگی مخالفم

در حالی كه اوضاع كارهای ملودرام در تلویزیون و سینما روز به روز بدتر می شود، مجموعه ها و فیلم های كمدی و طنز در دو سه سال اخیر رونقی پیدا كرده است. در این میان سابقه و تجربه آقاخانی در زمینه طنزهای تلویزیونی او را در زمره قدیمی های این صنف قرار داده است.

آقاخانی درخصوص دیدگاه خود نسبت به آثاری كه با هر ترفندی سعی در خنداندن مخاطبانشان دارد، می گوید: طبیعی است توقع بیننده از كار طنز خندیدن است، اما به چه قیمتی؟! ما در این مجموعه وقتی با صحنه ای مواجه می شدیم كه احساس می كردیم جایی برای شوخی ندارد یا حتی توانایی نداریم آن شوخی را تولید كنیم این كار را نكردیم و فقط قصه را روایت كردیم.

وی ادامه می دهد: به طور كلی در ساخت كار طنز وقتی می بینیم چیزی برای خنداندن مردم نداریم و اگر در این بخش حركت كنیم به سمت لودگی می رویم، آن را انجام نمی دهیم چون من با لودگی و زوری خنداندن موافق نبوده و نیستم.

كارگردان نقطه سرخط توضیح می دهد: به هر حال نمی خواهم مدعی باشم كه وقتی بیننده هر قسمت از نقطه سرخط را می بیند از خنده ریسه می رود، اما معتقدم تمام تلاشم را می كنم اگر بیننده با دیدن این سریال لبخندی بر لبانش نقش می بندد از ته دلش باشد.

آقاخانی درباره وجه تمایز نقطه سر خط با بقیه سریال های طنز می گوید: معمولا فضای رئال را در قالب طنز به تصویر می كشم، اما سعی می كنم دوربین را برای مخاطب مخفی كنم، در نقطه سرخط مشكلات قشری عمده از جامعه به تصویر كشیده شده كه به نظرم در سریال های طنز دیگر نبوده است. امیدوارم مورد استقبال مخاطب باشد.

كمدی اجتماعی مفرح در یك آپارتمان

مهران مهام كه سال هاست به عنوان تهیه كننده تلویزیونی با ایرج محمدی فعالیت می كند.

درباره این كه آیا مطمئن هستید سریال در اوضاع و شرایط خرید سال نو و خانه تكانی، بازهم دیده می شود، می گوید: به هر حال هر سریالی كه خوب و قصه گو باشد و از نظر ساختاری، كار درستی از آب درآید، در هر اوضاع و شرایطی بیننده خودش را خواهد داشت.

سالهاست كه سریال های كمدی ما پر شده از بازیگرانی كه دیگر چهره، نوع بازی، تكیه كلام ها و تك تك حركاتشان برای مخاطبان نه تنها آشناست كه خیلی وقت ها تكراری و آزاردهنده به نظر می رسد، اما بازهم به محض این كه تصمیمی برای تولید یك سریال كمدی گرفته می شود، نام این بازیگران در فهرست سریال می آید و هیچ تغییری هم در این ساختار ایجاد نمی شود. سریال نقطه سر خط هم گویا از این مساله جدا نیست.

این انتخاب ها به نظر مهام چند دلیل دارد: دلیل اول انتخاب بازیگرانی مثل مرجانه گلچین، حمید لولایی و علی صادقی است كه مردم واقعا این بازیگران را دوست دارند. وقتی ما را می بینند، اولین سوالشان این است كه این بازیگران در كار جدیدمان هستند یا خیر.

طبیعی است وقتی مردم تا این حد از حضور آنها استقبال می كنند و واكنش خوبی نشان می دهند ما بازهم از آنها استفاده كنیم. از طرف دیگر، به نظر من این كاراكترها نقش خودشان را خیلی خوب پیدا می كنند و كاملا می دانند باید كار را چطور موفق پیش ببرند.

با وجود موفقیت های بسیار این بازیگران، اما اگر حضورشان با یك نقش خاص بدون كمترین نوآوری مدام تكرار شود، قطعا دیگر جذابیتشان را از دست می دهند. تهیه كننده مجموعه در این باره می گوید: ما به كلیت قضیه نگاه می كنیم.

باید با این واقعیت كنار بیاییم كه در بخش كمدی با محدودیت بسیاری مواجه هستیم، بنابراین حق انتخاب زیادی نداریم.

با وجود این هربار در هر سریال سعی می كنیم چند نقش جدید هم به كار اضافه كنیم تا كنار بازیگران شناخته شده قبلی تا حدی بتوانند خودشان را نشان دهند.

در این سریال هم از سه چهار بازیگر جدید تئاتری استفاده كرده ایم. در حالت كلی به منتقدان و تمام مخاطبان می گویم سعه صدر داشته باشند و كار را تا پایان دنبال كنند. نوید می دهم قصه در قسمت های بعد روند صعودی طی خواهد كرد.

سریال نقطه سر خط به تعریف تهیه كننده، كمدی ای است كه بیشتر سعی دارد مسائل و مشكلات اجتماعی را به تصویر بكشد.

مهام درباره لوكیشن های این مجموعه می گوید: لوكیشن های ما همه در تهران است، اما جابه جایی های زیادی در شهر خواهیم داشت. در حال حاضر نیز با وجود سرمای هوا تصویربرداری ادامه دارد و به احتمال زیاد تا پایان اسفند هم طول خواهد كشید.

طنز اگر با تعریف صحیح و متعالی آن همراه شود به دلیل جاذبه خاص، مخاطبان گسترده تری جذب می كند و در مخاطب تاثیر عمیق تری ایجاد می كند، تهیه كننده نقطه سر خط درباره این كه ملودرام حرف دل مردم را بهتر انتقال می دهد یا طنز می گوید: ملودرام و طنز هر دو می توانند حرف دل جامعه را بیان كنند، اما گاهی مشكلات و معضلات، سختی و تلخی هایی دارد كه اگر به شكل طنز بیان شود برای مخاطبان جذاب تر است. طنز می تواند نقاط ضعف جامعه را به زبان گویا و شیرین برای مخاطب بازگو كند. نقطه سر خط كمدی اجتماعی مفرح در یك آپارتمان است.

خنداندن مردم در شرایط دشوار امروز، كار راحتی نیست. سطح سلیقه و سواد مخاطب ارتقا یافته است و مانند گذشته نیست كه هر برنامه و سریالی را كه خوراكش كنند براحتی بپذیرد.

مخاطب امروز به نقد مجموعه ها می پردازد و دیگر با تماشای هر مجموعه طنزی نمی خندد. مهام درباره خنداندن مخاطب امروز می گوید: به نظرم وقتی زندگی امروز مردم را به تصویر می كشیم، مخاطب راحت تر می خندد، بارها پیش آمده است در زندگی روزمره با مشكلاتی مواجه شده ایم كه حتی خودمان خنده مان گرفته است. این كه تجربه های قبلی نشان داده است مخاطب هنگام دیدن زندگی خودش در رسانه تصویری، خنده واقعی می كند نه این كه به لودگی بخندد.

وی در پاسخ به این سوال كه آیا نبود فیلمنامه كامل و آماده سبب نبود انسجام در قصه و داستان می شود، بیان می كند: اگر بی دقتی در كار صورت گیرد این اتفاق می افتد، اما ما به طور معمول به گونه ای كار را مقابل دوربین می بریم كه هیچ زمان صحنه، برای فیلمنامه معطل نباشد. اگر صحنه فیلمبرداری، لنگ فیلمنامه باشد و بخواهد فیلمنامه صفحه به صفحه به دست ما برسد مشكلات زیادی در تولید و كیفیت سریال به وجود می آورد. هنگامی كار یكدست نمی شود و قصه ها غیرمنسجم است كه صحنه لنگ فیلمنامه باشد، ولی هیچ زمان سریال ما لنگ فیلمنامه نمی ماند.

تماشای كار كلیشه ای نه تنها برای مخاطب جذابیتی ندارد، بلكه او را دلزده می كند و حتی برای سرگرمی هم رغبت به تماشای كار ندارد. مهام برای دور كردن مجموعه از كلیشه شدن توضیح می دهد: قصه اگر كهنه نشود حرفی برای گفتن دارد. با این كه مجموعه های سال های اخیر طنز بازگو كننده قصه های اجتماعی و رئال است، اما نگاه جدید كارگردان و تهیه كننده می تواند قصه را از كلیشه بودن دور كند، نقطه سرخط بیان كننده قسمتی از زندگی و مشكلات مردم است كه تاكنون در هیچ مجموعه ای به تصویر كشیده نشده است. ما تلاش كردیم و امیدوارم مخاطب هم بتواند با كار ارتباط برقرار كند.

كارگردان مجموعه طنز باید شوخ طبع باشد

علیرضا نجف زاده سال ۱۳۵۱ در تهران متولد شده است. او سال ها با سمت دستیار كارگردان و برنامه ریز در پروژه های مختلف سینمایی و تلویزیونی حضور داشته است كه می توان به قتل آنلاین، زن بابا، چاردیواری، به كبودی یاس و شاعر زباله ها اشاره كرد. وی در حال حاضر سرپرست گروه كارگردانی و برنامه ریزی مجموعه نقطه سرخط است.

وی درباره وجه تمایز قصه نقطه سر خط با بقیه سریال ها اظهار می دارد: داستان این سریال درباره مردی است كه نمی خواهد قبول كند بازنشستگی پایان دوران فعالیت اوست. صمد قیصری، كارمندی است كه پس از سال ها فعالیت در اداره اش، حكم بازنشستگی دریافت می كند. او همراه خانواده اش در خانه ای استیجاری زندگی می كند و البته ارتباط خوبی هم با صاحبخانه اش دارد، اما بازنشستگی او باعث می شود ماجراهای مختلفی برای او و اطرافیانش به وجود آید. این قصه جدیدی است كه به نظر تا به حال بیان نشده است.

در این مجموعه بعد از بیان مشكلات، راه حل آن نیز بیان شده و به مخاطب گفته می شود در نهایت تمام مشكلات را می توان با همدلی برطرف كرد.

نجف زاده در پاسخ به این كه كارگردانی در یك مجموعه طنز و ملودرام چه تفاوت هایی دارد، توضیح می دهد: به طور كلی در فیلمسازی، فضای پشت دوربین تاثیر بسزایی مقابل دوربین می گذارد. عواملی كه در مجموعه های طنز فعالیت می كنند باید روحیه ای آرام وشاد داشته باشند تا بتوانند بخوبی نقش آفرینی كنند.

كارگردان مجموعه طنز نیز باید بتواند، با اخلاق خوب از بازیگران بازی بگیرد و چون زندگی دشواری های زیادی دارد، ممكن است كارگردان مجموعه طنز هم مانند تمام افراد جامعه، یك روز غمگین باشد، اما باید بتواند خود را كنترل كند تا به كار لطمه ای وارد نشود. تمام این موارد، به زبان ساده است، اما در عمل دشوار است. بنابراین اجرای كار طنز به مراتب سختی های بیشتری از مجموعه های جدی دارد.

وی در پاسخ به این كه در كارگردانی مجموعه های طنز بازیگران تا چه اندازه اجازه اعمال نظر دارند بیان می كند: فیلمسازی كار گروهی است.

از وقتی طرح قصه شكل می گیرد تا زمانی كه فیلم تولید می شود، بارها توسط همه عوامل مورد بحث و بررسی قرار می گیرد و بعضاً متن فیلمنامه هنگام تولید تغییر می كند. اما به طور كلی، در بعضی قسمت ها نقش به بازیگر نزدیك می شود و در قسمت های دیگر بازیگر باید به نقش نزدیك شود.

در آن قسمت هایی كه بازیگر باید به نقش نزدیك شود، كارگردان با اعمال نظر به او كمك می كند تا در كنار بهره گیری از خلاقیت هایش بتواند نقش را بخوبی بازی كند كه حساسیت این قسمت در مجموعه های طنز بیشتر است.

سرپرست گروه كارگردانی و برنامه ریزی مجموعه نقطه سر خط درباره خسته شدن مخاطب از تیم بازیگری تكراری در این مجموعه می گوید: چارلی چاپلین و لورل هاردی كمدین های معروف دنیا هستند كه سال ها با یك نوع لباس ایفای نقش كردند، اما هیچ وقت برای مخاطب تكراری نشدند.

در تمام دنیا روش به این صورت است كه استعداد های یك بازیگر را برجسته كرده و در كارهای بعدی از او استفاده می كنند، اما در ایران متاسفانه این روش را اشتباه می دانند. به نظر من آنچه مخاطب را خسته می كند تكرار بازیگر نیست، بلكه قصه تكراری است. قصه اگر پتانسیل لازم را داشته باشد، بازیگر می تواند حتی اگر تكراری هم باشد ، قصه را به بهترین شكل بازی كند.... /   جام جم آنلاین