راز گریه‌های یک متخصص برای اینترنت/ علی‌اکبر جلالی چه روزهایی را پیش‌بینی کرده بود!

مجموعه: اخبار سیاسی و اجتماعی

تاریخ انتشار : شنبه, 30 مهر 1401 18:02

روزنامه همدلی نوشت: استفاده نمی‌کنند، خیلی زحمت کشیدیم اینجا، خیلی...، نمی‌فهمند، نمی‌فهمند، الان داره تو دنیا IoT (اینترنت اشیاء) میاد، داره IoT میاد، هنوز یک روستا می‌خوای اینترنت کنی هزار ایراد می‌گیرند، همه‌اش فکر می‌کنند فساده، بچه‌های مردم معتادند، کار ندارند، می‌ترسند، از اینترنت می‌ترسند...» 

روزی که پرفسور علی‌‌اکبر جلالی با ناامیدی جلوی دوربین برای وضعیت اینترنت در ایران و نااگاهی مدیران کشور با این پدیده اشک ریخت و با گریه و اندوه فراوان این سخنان را به زبان آورد بیش از پنچ سال می‌گذرد، شاید او در آن روز هیچگاه تصور نمی‌کرد پنچ سال بعد در برهه‌هایی از زمان دسترسی به همان مقدار اینترنت هم آرزوی مردم کشورش شود، شایدهم او همان‌گونه که درحوزه عصر مجازی آینده‌نگربود، خيلى پيش‌تر مى‌دانست كه به حال اينترنت اين مملكت بايد گريست.

دکتر جلالی در زمانه‌ای برای اینترنت ایران بغض کرد و گریست که مانند امروز پای مسدولان بر روی گلوی اینترنت نبود، دسترسی به این فضای جهانی مانند این روزها دشوار نبود، شبکه‌های اجتماعی به غیر از توییتر فیلتر نبود، پیام‌رسان‌های بین‌المللی قابل استفاده بودند، با این حال او حال اینترنت کشور را آن قدر بد و بیمار تشخیص داد که برایش اشک بریزد و گریه کند، تاسف وتحسری که علت آن که نا آگاهی و برخورد مسئولان با این پدیده جهانی بود.

دکتر علی‌‌اکبر جلالی را بشناسیم

دكتر جلالي، جزء محققان آينده‌نگر بوده و نظريه موج چهارم، عصر مجازي را براي اولين بار در دنيا مطرح كرد، نام او با نام شهرهای الکترونیکی در ایران گره خورده است، به گونه‌ای که هرجا نامی از شهر الکترونیکی باشد ردپای او نیز دیده می‌شود. او سال‌ها در ایران تلاش کرد و ایده شهر الکترونیک را از شهری به شهری برد، اما آنگونه که با حسرت می گفت نگذاشتند پروژه‌هایش به نتیجه برسد، شاید به قول خودش از ینترنت می‌ترسیدند. دکتر جلالی دارای مدرک فوق دکترای برق و متخصص فناوری اطلاعات و ارتباطات(ICT) از دانشگاه ویرجینیای غربی است، او موسس اولین روستای الکترونیک در جهان است، به خاطر تلاش‌هایش برای توسعه و نفوذ اینترنت در ایران به او لقب پدر فناوری اطلاعات ایران داده‌اند. او پیش‌ترنيز جايزه E.Aisia AWARD يا جايزه برترين پروژه خلاقيت و فناوری در حوزه منطقه آسيا و اقيانوسيه را به‌خاطر تاسيس نخستين روستای الكترونيكی آسيا به‌دست آورد. دكتر جلالي تاكنون 26 جلد كتاب در حوزه فناوری اطلاعات به چاپ رسانده كه گفته‌می‌شود برخي از آن‌ها در مراكز آموزشی ناسا در ايالات متحده آمريكا تدريس مي‌شود.این شخصیت برجسته علمی با برند جهانی سال‌ها در ایران تلاش کرد تا بستری را ایجاد کند که مردم کشورش مانند سایر کشورها از مزایای اینترنت بهره ببرند، اما نه اجازه عملی شده پروژه‌هایش را دادند و نه حتی به توصیه‌های مشفقانه او برای توسعه اینترنت در ایران توجهی کردند.

او  سال‌ها پیش که مانند امروز پای دولت روی گلوی اینترنت نبود، هشدار داد که اینترنت ایران از یمن و افغانستان هم بدتر است، او گفت اگر سرعت اینترنت صد برابر شود باز هم در سطح متوسط جهانی قرار نمی‌گیریم، جلالی بارها و بارها نسبت به مزایای اینترنت و ضرورت توسعه آن سخن گفت، کتاب نوشت، فریاد زد، حرص خورد و برای توسعه فناوری ارتباطات این کشور دل سوزاند و در آخر ناامیدش کردند، به گونه‌ای که در حرکتی نادر جلوی دوربین برای حال بد اینترنت کشوراشک ریخت.این روزها که نگرانی‌ها از تشدید محدویت اینترنت و فضای مجازی به دلایل امنیتی به‌خاطر اعتراضات اخیر بالا گرفته است، فیلمی از سخنان پیش‌اندیشانه دکتر علی‌‌اکبر جلالی در سال۱۳۸۰ و گریه‌های او مقابل دوربین 15 سال بعد از آن مصاحبه برای اینترنت ایران، مورد توجه کاربران  فضای مجازی قرار گرفته و در شبکه‌های اجتماعی (از جمله توییتر فارسی) دست‌به‌دست می‌شود.

سریال دنباله دار مشکلات اینترنت در ایران

مردم ایران با مشکلات و اختلال در اینترنت بیگانه نیستند. در سال‌های اخیر اینترنت همواره یکی از موضوعاتی بوده است که بخشی از حاکمیت به دنبال محدود ساختن آن بوده است، در برخی از وقایع کشور نیز این محدودیت‌ها به صورت کامل اعمال شده است. به عنوان مثال در جریان اعتراضات آبان 98 چند روز اینترنت سراسری قطع شد. قبل از اعتراضات اخیر نیز وضعیت اینترنت کشور سردرگم کننده شده بود. سرعت و کیفیت اینترنت به شدت افت کرده بود و دسترسی به شبکه‌های اجتماعی دشوار شده بود. دولت نیز زیربار کندی اینترنت نمی‌رفت و وزیر ارتباطات نیز به ‌جای شفاف سخن گفتن از دلایل کندی اینترنت با بهانه‌های عجیب ‌و غریب باز پای مردم را به ماجرا باز کرد و گفت اینترنت کند نشده بلکه توقع مردم بالا رفته است. قبل از اعتراضات اخیر، اختلال و کندی اینترنت و همچنین اشکال دسترسی به شبکه‌های اجتماعی تا جایی بود که این شائبه ایجاد شد که احتمالاً دولت و مجلس انقلابی با چراغ خاموش به دنبال اجرایی کردن طرح جنجالی موسوم به «صیانت از فضای مجازی» و راه‌اندازی اینترنت ملی هستند.

اما اعتراضات اخیر که پس از مرگ مهسا امینی شروع شد، بهانه را به دست دولت داد و آنها آن چه را که مخفیانه و چراغ خاموش خواستند به سر اینترنت بیاورند، آزادانه و آشکارا آوردند و اینترنت را بیش از هر زمان دیگر محدود کردند؛ به‌گونه‌ای که امروز در کنار سختی معیشت وتورم، وضعیت اینترنت نیز به دغدغه‌هایشان اضافه شد.

اکنون بیش از یک ماه است که اینترنت در کشور با کاهش پهنای باند و اختلال بی‌سابقه‌ای روبه‌رو شده است. وضعیت دسترسی به اینترنت به‌گونه‌ای محدود شده، که اپلیکیشن‌های محبوب واتساپ و اینستاگرام نیز «فیلتر» شدند، مردم نیز برای دسترسی به شبکه‌های اجتماعی و اینترنت جهانی ناچار به استفاده از فیلتر‌شکن هستند، حتی برقراری ارتباط از طریق فیلترشکن‌هایی که در داخل به فروش می‌رسند، نیز محدود شده و به سختی می‌توان از آن‌ها استفاده کرد. با این حال تا امروز از سوی مسئولان پاسخ دقیقی مبنی به رفع محدودیت‌ها به گوش نرسیده است. قطعی اینترنت علاوه بر ایجاد مشکلات روزمره برای مردم، از لحاظ اقتصادی نیز خسارت‌های زیادی را سبب شده است. همین چند وقت پیش نت بلاکس؛ سازمانی که امنیت اینترنت را رصد می‌کند، اعلام کرد که قطعی اینترنت در ایران ساعتی یک و نیم میلیون دلار معادل ۴۵ میلیارد تومان زیان اقتصادی به کشور وارد می‌کند. وب سایت‌تجارت نیوز در گزارشی زیان 11 روز قطعی اینترنت را معادل کل درآمد نفتی ایران توصیف کرده است.

اینترنت در دولت سیزدهم

البته این اولین بار نیست در دولت سیزدهم قطع و وصل شدن اینترنت صدای مردم را درآورده است، در طول یک سال و اندی که از عمر این دولت می‌گذرد، قطع مکرر شبکه اینترنت و محدود شدن دسترسی به رسانه‌های مجازی، بارها مردم را آزار داده است، به طوری که کاربران هر بار با هشتگ‌های قطع اینترنت، فیلترنت، صیانت، کندی شدید به این شرایط واکنش نشان داده‌اند. 

درحالی‌که اختلال و کندی اینترنت و همچنین دسترسی به شبکه‌های اجتماعی به دغدغه روزانه مردم تبدیل‌شده است که ابراهیم رئیسی در تبلیغات انتخابات ریاست جمهوری بارها و بارها از حق مردم در مورد اینترنت و فضای مجازی سخن گفت و ادعا کرد که دولت او دسترسی به اینترنت و رسانه‌های اجتماعی را محدود نمی‌کند و تلاشش را معطوف به توسعه زیرساخت‌های اینترنت در ایران و بهبود سرعت و دسترسی کاربران خواهد کرد. او حتی از دولت دوازدهم به خاطر کندی سرعت اینترنت انتقاد کرد و گفت: «امروز در کشور زیرساخت‌های اینترنت و فضای مجازی ضعیف است در حدی که در ادارات و سازمان‌ها، دانشگاه‌ها و حتی بازی بچه‌ها در فضای مجازی دچار مشکل است.» به‌رغم این وعده‌ و وعیدها، اما آنچه امروز در حوزه اینترنت و شبکه‌های اجتماعی در کشور رخ‌داده است کیلومترها با وعده‌های رئیسی فاصله دارد و تلخ‌تر این‌که با وجود مشکلات متعدد اینترنت، دولت پاسخ روشنی برای رفع مشکلات آن نداده است. چندی پیش وزیر ارتباطات بدون نام بردن از مرجع اخذ تصمیم درباره اختلال در اینترنت، رفع اختلال اینترنت کشور را منوط به اجازه مراجعی دانست که دستور فیلترینگ را صادر کرده‌اند.

ستاره لطفی