مورچه‌ی گلوله‌زن با دردناک‌ترین نیش روی زمین

مجموعه: اخبار گوناگون

 شاید اندازه‌ی این مورچه فقط به اندازه‌ی یک اینچ باشد، اما مورچه‌ی گلوله‌زن نیشِ عذاب‌آوری دارد که نفسِ قربانیان را می‌گیرد و آن‌ها را دچار فلجِ موقت و توهم می‌کند.

اندازه‌ی مورچه‌ی گلوله زن که گاهی‌اوقات به آن «مورچه‌ی ۲۴ ساعته» یا «مورچه‌ی کانگا» می‌گویند تنها کمی از یک اینچ بیشتر است، اما نیش آن می‌تواند قربانی را دچار درد بسیار شدیدی کند. قربانیان بدشانسی که نیش این موجودِ ریزِ جنگل‌های بارانی را تجربه کرده‌اند می‌گویند درد آن با هیچ چیزی روی زمین برابری نمی‌کند.

با وجود درد شدیدی که این مورچه‌ی کوچک می‌تواند ایجاد کند، سم آن ممکن است فواید دارویی داشته باشد. افزون بر این، گروهی از بومیان برزیلیِ ایالت آمازوناس از نیش Paraponera clavata (نام علمی مورچه گلوله‌زن) در یک یک جور مناسک تشرف (مراسم مخصوص بلوغ) برای ترسناک‌ترین جنگجویان‌شان استفاده می‌کنند. این تمام اطلاعاتی‌ست که نیاز دارید درباره‌ی مورچه‌ی گلوله‌زن بدانید؛ حشره‌ی کوچک و وحشی که ترس را به دل همه قربانیان بدشانس خود انداخته است.

مورچه‌ی گلوله‌زنِ بالغ فقط ۱.۲ اینچ طول دارد. این مورچه مانند بسیاری از حشره‌ها، با رژیم غذایی حاوی شهد و اندکی از بندپایان زنده می‌ماند. عمر این مورچه کوتاه است و تنها عده‌ی کمی از این مورچه‌ها بیش از ۹۰ روز زنده مانده‌اند. این مورچه در ظاهر آنقدرها ترسناک به نظر نمی‌رسد، اما بدون دلیل نام ترسناک گلوله‌زن را به آن نداده‌اند. دکتر جاستین اشمیتِ حشره‌شناس نیش مورچه‌ی گلوله‌زن را یک درد محض، شدید و شوکه‌کننده توصیف می‌کند، مثل راه رفتن روی زغال‌های شعله‌ور در حالی که انگار یک میخ سه اینچی در پای شما فرو رفته باشد.»

درد نیش این مورچه آنقدر طاقت‌فرساست که در مقیاسِ دردِ اشمیت برای حشراتِ گزنده از بالاترین آستانه (۴) بیشتر است. در نظر بگیرید که نیش زنبور عسل در جایگاه دوم این مقیاس قرار دارد. خوشبختانه هیچ خبری مبنی مردن قربانیان در اثر گزیدگی مورچه‌ی گلوله‌زن گزارش نشده است. درد نیش این مورچه به طور طبیعی ظرف ۲۴ ساعت از بین می‌رود به همین دلیل، نام دیگر آن را مورچه‌ی ۲۴ ساعته گذاشته‌اند. خوشبختانه این مورچه فقط در صورت تحریک شدن حمله می‌کند.

هرچند به گفته‌ی یکی از قربانیانِ این حشره، اگر بدشانسی بیاورید و با این مورچه‌ی گلوله‌زن روبه‌رو شوید، آنگاه «هیچ چیز در دنیای شما به جز درد نیش این حشره وجود نخواهد داشت»، ماهیتِ نیش این جانورِ کوچک محققان را به تحقیق درباره‌ی کاربرد بالقوه‌ی آن در پزشکی ترغیب کرده است.

عجیب نیست که از انواع زهر‌ها در درمان‌های دارویی مختلف استفاده شود. برای نمونه بوتاکس (Botax) از سم بوتولینوم ساخته می‌شود و زهر مورچه‌ی گلوله‌زن هم از این قاعده مستثنی نیست. ویوی‌یِن بِیلی جِریتسِن در مقاله‌ی علمی خود که سال ۲۰۰۱ در مجله‌ی Protein Spotlight منتشر شد اشاره کرده است که زهر مورچه‌ی گلوله‌زن قرن‌ها توسط بومیان آمازونی به عنوان درمان رماتیسم استفاده شده است.

در سال ۱۹۶۸، یک مرد آلمانی به نام گانتر هولزمان که در آمازون بولیوی زندگی و کار می‌کرد این درمان بومی را برای تسکین درد آرتروز خود یافت. در واقع، زهر مورچه در طب شرقی به خاطر خواص ضدالتهابی استفاده می‌شود. زهر گونه‌های مختلف مورچه در هند برای بهبود بینایی، در مراکش برای رفع خستگی و در استرالیا برای درمان سردرد استفاده می‌شود و در برخی فرهنگ‌ها از نیش مورچه‌ی گلوله زن در تشریفات آغاز بزرگسالی استفاده می‌کنند.

تشریفات مشقت‌بار جنگجویان سَتیر-ماوِی

سَتیر-ماوِی (Sateré-Mawé)، یک گروه بومی از آمازونی‌هایی که در برزیلِ امروزی زندگی می‌کنند، نه تنها به خاطر کشت گوآرانا بلکه به خاطر استفاده از سم مورچه‌ی گلوله‌زن در مراسم جشن بلوغ معروف هستند. اعضای قبیله نخست جانواران را در یک آرام‌بخش طبیعی فرو می‌برند تا بیهوش شوند. سپس از مورچه‌ها در بافت دست‌کشی از جنس برگ استفاده می‌کنند و آن دستکش را به دست پسران جوان ۱۲ ساله می‌کنند در حالی که این حشره‌های کوچکِ مهاجم درون دستکش هستند.

اتفاقی که پس از پوشیدن دستکش می‌افتد قابل‌پیش‌بینی است: مورچه‌ها به هوش می‌آیند در حالی که دیوانه شده‌اند و به مدت ۱۰ دقیقه شروع به نیش زدن قربانی بیچاره می‌کنند. اسپاسم عضلانی، اختلال موقعیت‌یابی و حتی توهم از عواقب نیش این مورچه‌هاست. اما جنگجویان جوان سَتیر-ماوِی بیش از یک بار این تشریفات عذاب‌آور را تجربه می‌کنند. آن‌ها تا رسیدن به بلوغ کامل ۲۰ بار دیگر این تجربه‌ی دردناک را تحمل می‌کنند.

به گفته‌ی رئیس قبیله، هدف این تشریفات این است که به پسران نشان دهند زندگی توام با تحمل درد و تلاش است. اگر از اعضای این قبیله نیستید، به توصیه‌ی کارشناسان باید از نیش این مورچه به هر قیمتی اجتناب کنید. اگر به صورت اتفاقی در طبیعت با این حشره روبه‌رو شدید، از تحریک مورچه یا دخل و تصرف در زیستگاه طبیعی آن جداً پرهیز کنید و اگر به رغم رعایت این نکات توسط این مورچه گزیده شدید، سعی کنید با یادآوری این نکته که تا ۲۴ ساعت بعد درد خود به خود از بین می‌رود، خودتان را آرام کنید؛ فقط این دردناک‌ترین ۲۴ ساعتِ زندگی شما خواهد بود.

 فرادید