چگونه اموال همسر برای مهریه را پیدا و توقیف کنیم؟
- مجموعه: اخبار اجتماعی
- تاریخ انتشار : یکشنبه, ۱۹ مرداد ۱۴۰۴ ۰۹:۲۹
یکی از بزرگ‌ترین و پراسترس‌ترین موانع در مسیر اجرا گذاشتن مهریه ، شناسایی و توقیف اموال همسر است؛ به‌خصوص زمانی که زوج با هدف فرار از پرداخت دین، اقدام به پنهان‌سازی یا انتقال دارایی‌های خود می‌کند. این مطلب یک نقشه راه دقیق و عملی برای شماست تا با چشمانی باز و با آگاهی از ابزارهای قانونی، بتوانید اموال همسر خود را، حتی اگر پنهان شده باشند، شناسایی و برای وصول طلب خود توقیف کنید.
گام اول: انتخاب مسیر درست برای شروع؛ دادگاه یا اجرای ثبت؟
قبل از هر اقدامی برای شناسایی اموال، باید بدانید که از کدام مرجع می‌خواهید اقدام کنید. شما دو راه اصلی پیش رو دارید که هرکدام مزایا و معایب خود را دارند:
* اقدام از طریق اداره اجرای ثبت اسناد رسمی: اگر عقدنامه شما رسمی و در دفترخانه ثبت شده باشد، می‌توانید مستقیماً به دفتر ازدواجی که در آن عقد کرده‌اید مراجعه و از آنجا تقاضای صدور اجرائیه برای مهریه کنید. سپس پرونده شما به اداره اجرای ثبت اسناد ارجاع داده می‌شود.
* مزایا: سرعت بالاتر در مراحل اولیه، هزینه کمتر نسبت به دادگاه.
* معایب: قدرت محدودتری در شناسایی اموال پیچیده و پنهان دارد و برای مواردی مانند ممنوع‌الخروجی یا اثبات معاملات صوری (فرار از دین) باید نهایتاً به دادگاه مراجعه کنید.
* اقدام از طریق دادگاه خانواده: در این روش، شما با تنظیم دادخواست مطالبه مهریه، پرونده را مستقیماً در دادگاه خانواده به جریان می‌اندازید.
* مزایا: قدرت بسیار بالا در صدور دستور به تمام نهادها و سازمان‌ها برای شناسایی اموال، امکان رسیدگی به دعاوی مرتبط مانند «معامله به قصد فرار از دین» به صورت همزمان، امکان صدور حکم جلب (در شرایط قانونی خاص) و ممنوع‌الخروجی.
* معایب : فرآیند آن معمولاً زمان‌برتر و پرهزینه‌تر از اجرای ثبت است.
اگر می‌دانید همسرتان اموال مشخصی (مانند یک ملک یا خودروی معین) دارد و قصد پنهان‌کاری ندارد، اجرای ثبت می‌تواند سریع‌تر باشد. اما اگر مشکوک هستید که اموال خود را پنهان کرده یا به نام دیگران منتقل کرده است، دادگاه خانواده ابزار قدرتمندتری در اختیار شما قرار می‌دهد.
گام دوم: روشن کردن موتور جستجوی قضایی؛ چگونه اموال را استعلام کنیم؟
پس از تشکیل پرونده در دادگاه یا اجرای ثبت، مهم‌ترین مرحله یعنی «استعلام اموال» آغاز می‌شود. شما یا وکیلتان می‌توانید از قاضی یا رئیس اجرای ثبت بخواهید که دستور استعلام دارایی‌های همسرتان را از مراجع زیر صادر کند. این استعلام‌ها بر اساس کد ملی فرد انجام می‌شود.
۱. شناسایی اموال غیرمنقول (املاک، آپارتمان و زمین)
این مورد یکی از اصلی‌ترین و باارزش‌ترین دارایی‌هاست.
* مرجع استعلام: اداره ثبت اسناد و املاک کشور
* فرآیند کار: دادگاه یا اجرای ثبت، نامه‌ای رسمی به اداره ثبت اسناد و املاک ارسال می‌کند و درخواست می‌کند تا تمامی املاک ثبت‌شده به نام همسر شما (با کد ملی مشخص) در سراسر کشور شناسایی شوند.
* در پاسخ به این نامه، پلاک‌های ثبتی تمام املاک (اعم از زمین، خانه، آپارتمان، مغازه و...) که به صورت رسمی به نام اوست، به دادگاه اعلام می‌شود. پس از شناسایی، شما می‌توانید بلافاصله درخواست «توقیف» آن ملک را بدهید. توقیف ملک به این معناست که مالک حق هیچ‌گونه خرید، فروش، رهن یا انتقالی نسبت به آن نخواهد داشت تا تکلیف مهریه شما مشخص شود.
نکته حقوقی: اگر ملکی به نام همسر شما بود اما قبل از درخواست شما آن را فروخته است، باید بررسی کنید که آیا این معامله «صوری» و به قصد فرار از دین بوده است یا خیر (در ادامه توضیح داده می‌شود).
۲. شناسایی اموال منقول (خودرو، موتور سیکلت)
خودرو یکی از رایج‌ترین دارایی‌هایی است که به سرعت قابل شناسایی و توقیف است.
* مرجع استعلام: پلیس راهنمایی و رانندگی (راهور)
* فرآیند کار: با دستور قضایی، از پلیس راهور استعلام گرفته می‌شود تا مشخص شود چه خودروها یا موتورسیکلت‌هایی با کد ملی همسر شما پلاک‌گذاری شده‌اند.
* نتیجه: پس از شناسایی خودرو، دو نوع توقیف امکان‌پذیر است:
* توقیف سیستمی (توقیف پلاک): پلاک خودرو در سیستم راهور توقیف می‌شود و مالک نمی‌تواند آن را بفروشد یا تعویض پلاک کند.
* توقیف فیزیکی: با داشتن آدرس پارکینگ یا محل تردد خودرو، می‌توانید از طریق کلانتری و با حکم دادگاه، خودرو را به صورت فیزیکی توقیف و به پارکینگ منتقل کنید.
۳. شناسایی حساب‌های بانکی، سپرده‌ها و موجودی
این یکی از قدرتمندترین ابزارهای شناسایی دارایی‌های نقدی است.
* مرجع استعلام: بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران
* فرآیند کار: دادگاه طی نامه‌ای به بانک مرکزی، درخواست می‌کند که تمامی حساب‌های بانکی (اعم از قرض‌الحسنه، جاری، سپرده کوتاه‌مدت و بلندمدت) و موجودی آن‌ها که به نام همسر شما در تمام بانک‌ها و موسسات مالی و اعتباری کشور وجود دارد، شناسایی و اعلام شود.
* نتیجه: بانک مرکزی لیستی کامل از شماره حساب‌ها و بانک‌های مربوطه را به دادگاه ارسال می‌کند. سپس شما می‌توانید درخواست کنید تا موجودی این حساب‌ها تا سقف مبلغ مهریه شما «مسدود» شود. این یعنی فرد دیگر نمی‌تواند از آن حساب‌ها پولی برداشت کند.
۴. شناسایی سهام و اوراق بهادار
در دنیای امروز، بسیاری از افراد سرمایه‌های خود را در بازار بورس نگهداری می‌کنند.
* مرجع استعلام: سازمان بورس و اوراق بهادار
* فرآیند کار: با دستور قضایی، از این سازمان استعلام می‌شود تا مشخص گردد آیا فرد در بازار بورس فعال است و چه میزان سهام یا اوراق بهاداری (مانند واحدهای صندوق‌های سرمایه‌گذاری) به نام او ثبت شده است.
* نتیجه: در صورت وجود سهام، کد بورسی فرد شناسایی و سهام او تا سقف مهریه شما توقیف می‌شود. این به معنای عدم امکان فروش آن سهام توسط همسرتان است.
۵. شناسایی سایر دارایی‌های احتمالی
علاوه بر موارد فوق، دارایی‌های دیگری نیز قابل پیگیری هستند:
* خطوط تلفن همراه: برخی از خطوط تلفن همراه (به‌ویژه شماره‌های رند اپراتور اول) ارزش مالی قابل توجهی دارند. می‌توان با استعلام از اپراتورهای تلفن همراه، این خطوط را شناسایی و توقیف کرد.
* طلب از اشخاص ثالث: اگر همسر شما از شخص یا شرکتی طلبی دارد و این طلب قابل اثبات است (مثلاً از طریق چک یا قرارداد)، می‌توان آن طلب را نیز توقیف کرد. یعنی به آن شخص ثالث ابلاغ می‌شود که بدهی خود را به جای همسر شما، به حساب دادگستری واریز کند.
* حقوق و مزایای کارمندی: اگر همسر شما کارمند دولت یا شرکت‌های خصوصی است، می‌توان یک‌چهارم (اگر دارای همسر و فرزند باشد) یا یک‌سوم (اگر همسر و فرزند نداشته باشد) از حقوق ماهانه او را مستقیماً توقیف کرد.
گام سوم: مقابله با زرنگی‌های حقوقی؛ تکلیف اموال پنهان یا منتقل‌شده چیست؟
چالش اصلی زمانی آغاز می‌شود که همسر شما، پس از بروز اختلافات یا پیش از اقدام شما برای مهریه، اموال خود را به نام مادر، برادر یا دوستان نزدیک خود منتقل می‌کند. این عمل در قانون «معامله به قصد فرار از دین» نامیده می‌شود و جرم است.
چگونه می‌توان این معاملات را باطل کرد؟
شما باید دادخواست جداگانه‌ای تحت عنوان «ابطال معامله به قصد فرار از دین» به دادگاه ارائه دهید. برای موفقیت در این دعوا، باید بتوانید موارد زیر را اثبات کنید:
* تاریخ معامله: اثبات کنید که معامله (مثلاً فروش ملک) پس از آن صورت گرفته که بدهی مهریه به وجود آمده است (یعنی پس از عقد نکاح و به‌خصوص پس از مطالبه شما).
* صوری بودن معامله: باید شواهد و قرائنی ارائه دهید که نشان دهد این معامله واقعی نبوده است. مثلا:
* ملک به قیمتی بسیار پایین‌تر از ارزش واقعی فروخته شده است.
* ملک به یکی از بستگان درجه یک (پدر، مادر، خواهر و...) منتقل شده است.
* پس از انتقال سند، همسر شما همچنان در آن ملک سکونت دارد یا از آن استفاده می‌کند.
* هیچ پولی بین خریدار و فروشنده رد و بدل نشده یا به صورت صوری بوده است.
اثبات این موارد بسیار فنی و نیازمند تخصص حقوقی است، اما در صورت موفقیت، دادگاه آن معامله را «باطل» اعلام کرده و ملک یا دارایی مورد نظر مجدداً به نام همسر شما برمی‌گردد و شما می‌توانید آن را توقیف کنید.
چرا سرعت و تخصص در این مسیر حیاتی است؟
همانطور که مشاهده کردید، شناسایی و توقیف اموال یک فرآیند چندمرحله‌ای و پیچیده است که نیازمند آگاهی از قوانین و رویه‌های اداری در سازمان‌های مختلف است. انتخاب مسیر اشتباه (مثلاً اقدام از طریق ثبت در حالی که پرونده نیازمند قدرت دادگاه است) یا تأخیر در درخواست استعلام‌ها، می‌تواند به همسر شما این فرصت طلایی را بدهد که اموال خود را از دسترس شما خارج کند.
این یک مسابقه با زمان است. سپردن این فرآیند به یک وکیل متخصص که با زیر و بم استعلامات، نحوه مقابله با فرار از دین و رویه دادگاه‌ها آشناست، شانس شما را برای رسیدن به حقتان به طور چشمگیری افزایش می‌دهد. وکیل شما نه تنها این مسیر پر پیچ و خم اداری را به نیابت از شما طی می‌کند، بلکه با استفاده از تجربه خود، بهترین و سریع‌ترین استراتژی را برای پرونده منحصر به فرد شما طراحی می‌کند تا قبل از آنکه دیر شود، دارایی‌ها شناسایی و به نفع شما توقیف شوند.
