کشف رازهای جدیدی از خوشۀ ستاره ای پروین
- مجموعه: نوآوری و کشفیات علمی
تلسکوپ فضایی کپلر علاوه بر اینکه در شناسایی بسیاری از سیارات فراخورشیدی موفق بوده، موفق شده جزئیات بیشتری از خوشه ستارهای پروین را مشاهده کند.
خوشه پروین دارای چندین ستاره با سن متوسط است که با چشم غیرمسلح قابل دیدن هستند
این خوشه ستاره ای دارای چندین ستاره با سن متوسط است که با چشم غیرمسلح قابل دیدن هستند اما در طول زمان مشخص شده که مطالعه آنها بسیار دشوار است. خوشه هفت خواهران که نام دیگرش “پروین” است در صورت فلکی “گاو” و در فاصله ۴۴۴ سال نوری از زمین قرار دارد. ستارههای این خوشه حدودا بین دو تا ۱۶ برابر خورشید جرم داشته و دمای آنها بین ۱۰ تا ۳۰ هزار درجه کلوین متغیر است و به خاطر دمای بالای سطحشان، پرنور و آبیرنگ دیده میشوند. گاز موجود در این ستارهها بیشتر از جنس هلیوم است و کمی هم هیدروژن در آنها مشاهده میشود.
محققان دانشگاه آرهوس به سرپرستی “تیم وایت”(Tim White) با استفاده از تجهیزات و قابلیتهای این تلسکوپ فضایی و همچنین استفاده از الگوریتم هایی که به تازگی طراحی کردهاند، موفق شدند برای مطالعه بیشتر ستارگان خوشه “هفت خواهران” روش جدیدی پیشنهاد کرده و آن را تست کنند. یکی از اهداف رصدی جالب برای منجمان، ستارگانی هستند که روشنایی آنها تغییر میکند که به آنها ستارگان متغیر نیز میگویند.
ترکیب این ستارگان و وضعیت نیروهای آنها یکی از موضوعاتی است که می تواند مورد مطالعه قرار بگیرد. بعضی از این ستارگان میزان انرژی خروجی خود را به شدت تغییر میدهند که سبب درخشش بیش از حد آنها برای چند ماه و یا حتی چند سال میشود. خورشید و دیگر ستارگان معمولی این قابلیت را ندارند و میزان درخشندگی و انرژی آنها تقریبا ثابت است و محاسبه تغییرات آنها با استفاده از شمارش لکه های خورشیدی امکان پذیر است.
در کنار هفت ستاره پرنور این خوشه هزاران جسم فضایی نورانی وجود دارند که شامل ستارگان جوان و بسیار داغ نیز میشود. یکی از مشکلات موجود در مطالعه این خوشه این است که تشخیص دادن ستارههای اصلی کار مشکلی است و نیاز به اندازهگیری دقیق ابعاد و شدت نور آنها دارد. تلسکوپ کپلر نیز در زمان کشف سیارههای جدید نیز با این مشکل مواجه میشود. سیارههای فراخورشیدی نسبت به ستارگان بسیار کمنور تر هستند و تلسکوپ کپلر شانس بسیار کمی برای مشاهده مستقیم آنها دارد و از طریق عبور آنها از جلوی ستاره میزبانشان می تواند به وجود آنها پی ببرد.
سطح غلظت بعضی عناصر مانند منگنز در ستاره های خوشه پروین بالاست
تا پیش از مطرح شدن روش محققان دانشگاه “آرهوس” این روش به کار گرفته شده است و حال باید منتظر ماند و دید نتیجه روش جدید “تیم وایت” و همکارانش چه خواهد بود. وایت در رابطه با روشهای تلسکوپ کپلر گفت: روش تلسکوپ کپلر برای رصد ستارههای پرنور کمی تکراری و ساده شده است و ما به شدت نگران تغییر نور نسبی در ستارگانی هستیم که کپلر در حال رصد آنهاست و فقط می توانیم پیکسل هایی که شفاف هستند را مشاهده کنیم.
کاری که این تیم تحقیقاتی انجام دادهاند این است که اطلاعات خامی که از طریق تلسکوپ کپلر تهیه شده را در الگوریتم جدیدی موسوم به “پرتوسنجی هالهای”( halo photometry) قرار دادند. این الگوریتم پیکسلهای پرنور را نایده میگیرد و بیشتر به بررسی تغییرات نسبی می پردازد و همچنین هر پیکسل را به صورت مجزا می سنجد تا هماهنگی نوری بین پیکسل ها به هم نخورد و ایرادات ماهواره ای در رنگ تصاویر تاثیری نگذارد.
در بررسی های این تیم تحقیقاتی مشخص شد که بیشتر ستارگان خوشه پروین روزی یک بار به دور خود میچرخند اما این دوره در ستاره هفتم یعنی “مایا”(Maia) حدودا ۱۰ روزه است. براساس مطالعات قبلی، سطح غلظت بعضی عناصر مانند منگنز در این ستاره بالاست. تیم تحقیقاتی اعلام کردهاند که تا به حال هیچ نشانه ای از سیارات در مدار این ستاره ها دیده نشده است ولی امیدهایی وجود دارد که با استفاده از این الگوریتم بتوان سیارههایی را که در اطراف این ستارگان هستند کشف کرد.
ستاره شناسان کپلر می گویند احتمالا سیاره ای همانند زمین موجود است که قابل سکونت باشد
“مأموریت کپلر” ( Kepler Mission) یک تلسکوپ فضایی ساخت “سازمان فضایی آمریکا” (ناسا) است که با هدف کشف سیارات فراخورشیدی مشابه زمین به فضا پرتاب شده است و برای اینکار درخشندگی ۱۰۰ هزار ستاره را در عرض ۳٫۵ سال بررسی میکند تا نشانهای از کاهش درخشندگی بر اثر گذار سیارهای بیابد. این ماموریت به نام ستاره شناس آلمانی “یوهانس کپلر” نامگذاری شده است.
در آخرین دستاوردهای سال ۲۰۱۳، ستاره شناسان ماموریت کپلر می گویند احتمالا سیاره ای همانند زمین موجود است که قابل سکونت باشد. دانشمندان میگویند این سیاره که به اسم کپلر ۶۹سی نامیده شده است همانند سیاره های سامانه خورشیدی در مداری ویژه پیرامون ستاره ای می چرخد. این سیاره یکی از نخستین نامزدهای احتمالی داشتن زندگی فرازمینی در خود است که انسان از وجود آن آگاهی پیدا کرده است.
منبع : isna.ir - newatlas.com