والیبال ساحلی (+ قوانین بازی)

مجموعه: تاریخچه رشته های ورزشی

والیبال ساحلی

والیبال ساحلی

والیبال ساحلی یک ورزش ساحلی و از جمله ورزش های المپیکی است که بر روی شن و با مقرراتی مشابه والیبال برگزار می‌شود. این ورزش معمولاً در نواحی ساحلی به ویژه جاهایی که ساحل شنی وسیعی دارند بازی می‌شود، ولی در برخی کشورهای محصور در خشکی نظیر سوئیس نیز محبوبیت زیادی یافته‌است.

تاریخچه والیبال ساحلی

تاریخچه والیبال ساحلی به بیش از نیم قرن می‌رسد. گفته می شود نخستین خاستگاه والیبال ساحلی در سواحل آمریکای جنوبی بود که به تدریج با پیوستن قاره اروپا و اقیانوسیه نامش بر سر زبان ها افتاد.

نخستین مسابقه والیبال ساحلی در سال ۱۹۲۰ در سانتامونیکا، کالیفرنیا برگزار شد. افزایش محبوبیت این ورزش از دهه ۱۹۸۰ اتفاق افتاد. آسیایی ها پس از رسمی شدن والیبال ساحلی نخستین گام ها را در بازی های آسیایی هیروشیما برداشتند که در آن سال کشورهای آسیایی ازجمله ایران در آن حضور پیدا کردند. 

والیبال ساحلی در المپیک

والیبال ساحلی در المپیک بارسلون ۱۹۹۲ به عنوان یک ورزش نمایشی و از المپیک آتلانتا ۱۹۹۶ به عنوان یک رشته رسمی برگزار می‌شود. در این سه دوره والیبال ساحلی یکی از پر تماشاگرترین رشته‌های المپیک بوده‌است. والیبال ساحلی در المپیک با حضور ۳۲ تیم برگزار می‌شود و از هر کشور حداکثر دو تیم اجازه حضور در مسابقات را دارند.

در المپیک آتن والیبال ساحلی سومین حضور خود را با استقبالی گسترده از سوی تماشاگران جشن گرفت. آسیایی‌ها پس از رسمی شدن والیبال ساحلی نخستین گام‌ها را در بازی‌های آسیایی هیروشیما برداشتند که در آن سال کشورهای آسیایی از جمله ایران در آن حضور پیدا کردند.

کشورهای داراری رتبه در والیبال ساحلی

سانتامونیکا هنوز هم یکی از مراکز والیبال ساحلی دنیاست. آمریکا با سه مدال طلا، یک نقره و یک برنز و برزیل با دو مدال طلا چهار نقره و یک برنز دو تیم موفق این رشته ورزشی بوده‌اند. اگرچه در سال‌های گذشته ایالات متحده آمریکا و برزیل دو قدرت اصلی والیبال ساحلی بودند،

اما در سال‌های اخیر استرالیا و چین هم توانسته‌اند خود را به عنوان دیگر قدرت‌های این رشته ورزشی مطرح کنند. از دیگر کشورهای پیشرو در این رشته می‌توان به ژاپن، تایلند و اندونزی اشاره داشت.

معرفی رشته والیبال ساحلی

مسابقات والیبال ساحلی

در مسابقات رسمی والیبال ساحلی هر تیم از دو بازیکن تشکیل می‌شود و مربی و بازیکن ذخیره نیز حضور ندارند. اما در مسابقات تفریحی و غیر رسمی معمولاً تیم‌ها با بیش از دو بازیکن تشکیل می‌شوند.

توپ والیبال ساحلی

توپ والیبال ساحلی با توپ والیبال داخل سالن متفاوت بوده و مخصوص فضای باز می باشد. این توپ کروی و ساخته شده از یک رویه مواد قابل انعطاف (چرم و با چرم مصنوعی) که رطوبت را جذب نکند است.

مقدار باد توپ برای والیبال ساحلی باید بیشتــر از توپ سالن باشد. محیط آن 68 سانتی متر و مخلوطی از رنگ زرد و آبی و سفید و یا سفیــد و غیره است.

نحوه بازی در والیبال ساحلی

در این بازی هیچ تعویضی صورت نمی گیرد بازیکن ذخیره ای وجود ندارد. در صورتی که بنا به هر دلیلی یک از دو بازیکن مصدوم شد و نتوانست به بازی ادامه دهد مطابق قوانین بازی 2 بر صفر به سود تیم مقابل به پایان خواهد رسید.

فقط کاپیتان حق دارد که درخواست زمان استراحت بدهد. بازیکنان هرجای زمین که دوست داشته باشند می توانند بایستند. همانند والیبال داخل سالن در مسابقات والیبال ساحلی هم از یک سر داور، یک کمک داور و دو داور خط تشکیل شده است.

نحوه برنده شدن در این بازی به صورت 2 به 3 می باشد. بدین صورت که اگر هر تیمی که دو گیم از 3 گیم مسابقه را ببرد برنده اعلام خواهد شد.درصورتیکه باران و طوفان خفیف باشد بازی ادامه پیدا خواهد کرد.

پای بازیکن هنگام زدن سرویس نباید بر روی خط دور زمین برخورد کند. در غیر اینصورت خطا گرفته می شود و یک امتیاز به تیم مقابل داده می شود. زمان استراحت بین هر دو گیم 30 ثانیه می باشد.

ابعاد و شرایط زمین والیبال ساحلی

- طول 16 متر / عرض 8متر

- منطقه آزاد (ازهرطرف بین 3 تا5 متر)

- منطقه یک سوم (حمله ) وجودندارد

- خط وسط زمین وجود ندارد

- پهنای تمام خطوط بین 5 تا 8 سانتیمتر است

- فضای بالای زمین بایستی تاارتفاع 7 الی 5 متری عاری ازهرگونه مانع باشد

- سطح زمین از شن (ماسه) یک دست که حداقل باید دارای 40سانتیمتر عمق باشد پوشیده شده

- ماسه بایستی ازالک گذرانده شده ودارای اندازه مناسب وقابل قبول باشد (زبروخشن نباشد)

- ماسه بایستی عاری ازهرگونه اشیاء آسیب رسان – صدف – سنگ و...باشد

- برای مسابقات جهانی توصیه شده که یک پارچه قیراندودتهیه شده تاوسط زمین اصلی رادرحالت بارانی بپوشاند.

- رنگ خطوط زمین بایستی کاملاً مغایر با رنگ ماسه باشد

- خطوط زمین بایدازنواربا مواد مقاوم ساخته شده وضمنا این مواد, نرم وقابل انحناء باشند

مسابقات ساحلی

شرایط بازیکنان برای والیبال ساحلی

لباس بازیکنان شامل پیراهن، شرت یا مایو شنا می باشد. لباس بازیکنان باید یک رنگ و یک دست باشد و شماره ای که بر روی پیراهن زده می شود باید کاملا متمایز با رنگ پیراهن باشد. بازیکنان حق استفاده از جوراب یا کفش را ندارند.

قوانین والیبال ساحلی

- تعداد کل بازیکنان: 2 نفر

- بازیکنان داخل زمین 2 نفر

- تعداد کل داوران: 7 نفر که شامل 2 داور و 4 داور خط و نویســنده می باشد .

- شروع بازی: قرعه کشــی برای انتخاب زمین و یا توپ انجام می شود.

- زمان بازی: 3 گیم – 2 گیم 21 امتیازی و یک گیم 15 امتیازی

- تعداد استراحت: 2 استراحت 30 ثانیه ای در هر ســــت

- آرنج تیم: تعویض یا جانشینی برای بازیکنان وجود ندارد ( آزاد ) .

- اخراج و جریمه آن: چون بازیکن سوم وجود ندارد بازی تمام می شود.

- وسایل اضافی: استفاده از کلاه و عینک اشکال ندارد.

- باخت فنی (حاضر نشدن در زمین ): صفر بر 21 بازنده است. در جمع ست تیم حاضر نشده صفر بر 2 بازنــده است. اگر تعداد بازیکن ناقص اعلام شود امتیازات و ست های کسب کرده را حفظ می کند و به تیم حریف امتیاز هایی برای بــرنــده شدن می دهیم.

- در صورت نامناسب بودن ماسه داور اول می تواند اجازه دهد که بازیکنان کفش یا جوراب بپــوشنـــد. بازیکنان در دفاع به عنوان ضربه اول تیم محسوب می شود. لمس توپ در دفاع به عنوان ضربه اول تیم محسوب می شود.

- ضربه دوم توسط هر کسی حتــی دفاع کننده می تواند انجام شود و ضربه دوم محسوب می شود.

والیبال ساحلی در ایران

در سال های پایانی قرن بیستم با رو به فزونی یافتن تعداد ساحلی بازان ایران و جان گرفتن مسابقات ساحلی در کشور، تیم های ملی و منتخب ایران نیز برای اعزام به تورهای آسیایی شکل یافتند که سپس موفق به حضور در رقابت های قهرمانی آسیا و بازی های آسیایی نیز شدند.

در سال های ابتدایی قرن جدید، ایران به منظور رشد و توسعه رشته ساحلی در داخل و اهمیت یافتن این رشته برای اسپانسرها اقدام به میزبانی و برگزاری تورهای سالانه آسیا و اقیانوسیه در جزیره کیش نمود که با استقبال چشمگیری از سوی تیم های خارجی همراه بود و پنج سال نیز ادامه داشت و همین موجب شد تا میزبانی مسابقات قهرمانی آسیا در سال 2006 به ایران و همین جزیره واگذار شود.

در سال های بعد نیز ساحلی بازان ایران به حضور در تورهای آسیایی ادامه دادند که در نهایت ایران موفق به کسب عنوان قهرمانی مردان آسیا در سال 2011 نیز شد.

والیبال ساحلی ایران با این باور که ایران با برنامه های مدون و کارشناسی شده در آینده نزدیک به عنوان یک قطب والیبال ساحلی در منطقه، آسیا و جهان مطرح خواهد شد، فعالیت شبانه روزی خود را برای کسب موفقیت در به انجام رساندن این ماموریت ادامه می دهد و برای گسترس این رشته در داخل کشور و در میان جوانان ایران تلاش می نماید. 

همچنان که با فراهم کردن زمینه های ارتقای دانش فنی و علمی این رشته در کشور، حضور ساحلی بازان ایران در رقابت های معتبر جهان را نیز فراهم خواهد نمود تا نمایندگان کشور با رسیدن به امتیازهای مناسب و حد نصاب های استاندارد جهانی، موفق به کسب سهمیه و حضور در بازی های المپیک شوند.

گردآوری: بخش ورزش بیتوته