در بارداری چه ماهی‌هایی را نباید خورد؟

مجموعه: بارداری و زایمان

ماهی‌هایی که در دوران بارداری نباید خورد

خوردن ماهی در دوران بارداری

بارداری یک دوره حساس در زندگی هر زن است که نیازمند مراقبت و توجه ویژه به سلامت مادر و جنین است. تغذیه مناسب در این دوران نقش بسیار مهمی در رشد و تکامل جنین دارد.  خواص ماهی که غنی از پروتئین، امگا-3، و ویتامین‌ها هست می‌توانند جزء رژیم غذایی سالم و مفید برای زنان باردار باشند. اما باید توجه داشت که برخی ماهی‌ها به دلیل وجود مواد مضر مانند جیوه و آلودگی‌های محیطی ممکن است برای مادر و جنین خطرناک باشند. در این مقاله به بررسی ماهی‌هایی که باید در دوران بارداری از خوردن آن‌ها خودداری کرد، خواهیم پرداخت.

ماهی‌هایی که باید در دوران بارداری از خوردن آن‌ها خودداری کرد

۱. ماهی‌هایی با سطح بالای جیوه

جیوه یکی از آلاینده‌های سمی است که می‌تواند در برخی ماهی‌ها به ویژه ماهی‌های بزرگتر تجمع یابد. مصرف این ماهی‌ها در دوران بارداری می‌تواند تاثیرات منفی بر سیستم عصبی جنین داشته باشد. افزایش سطح جیوه در بدن مادر می‌تواند منجر به مشکلات رشدی و عصبی در جنین شود.

ماهی‌های پر جیوه شامل:

- ماهی کوسه: این ماهی یکی از منابع اصلی جیوه است و مصرف آن در دوران بارداری باید به شدت محدود شود.

- ماهی اره‌ماهی: اره‌ماهی نیز مانند کوسه، به دلیل اندازه بزرگ و طول عمر زیاد، سطح بالای جیوه دارد.

- ماهی تیرنگ (بلوفرش): این ماهی نیز به دلیل اندازه بزرگ و طول عمر زیاد، جیوه زیادی را در بدن خود جمع می‌کند.

- ماهی تون (خصوصاً تون بزرگ): هرچند که ماهی تون منبع غنی از امگا-3 است، ولی در عین حال ممکن است مقادیر بالای جیوه را نیز در خود داشته باشد. بهتر است در دوران بارداری از خوردن تون‌های بزرگ (همچون تون آبی) خودداری شود.

ماهی‌های ممنوعه در دوران بارداری 

۲. ماهی‌های غیر تازه و آلوده

در دوران بارداری باید از خوردن ماهی‌هایی که ممکن است به دلیل فساد یا نگهداری نادرست آلوده به میکروب‌ها و باکتری‌ها شده باشند، خودداری کرد. ماهی‌هایی که به خوبی پخته نشده‌اند یا در شرایط بهداشتی نامناسب نگهداری شده‌اند، می‌توانند خطر ابتلا به عفونت‌هایی مانند لیستریوز و تاکسوپلاسموز را افزایش دهند.

ماهی‌های غیر تازه یا آلوده شامل:

- ماهی‌های دودی و کنسروی: این نوع ماهی‌ها ممکن است در دمای نامناسب نگهداری شده باشند و یا آلودگی‌های باکتریایی داشته باشند که می‌تواند برای جنین خطرناک باشد.

- ماهی‌های خام: مصرف ماهی‌های خام مانند سوشی و ساشیمی که به طور کامل پخته نشده‌اند، می‌تواند خطر ابتلا به عفونت‌های انگلی و باکتریایی را افزایش دهد.

۳. ماهی‌هایی که در آب‌های آلوده زندگی می‌کنند

ماهی‌هایی که در آب‌های آلوده به مواد شیمیایی و صنعتی زندگی می‌کنند، ممکن است مقادیر بالایی از آلودگی‌ها را جذب کنند. این آلودگی‌ها می‌توانند به سلامتی مادر و جنین آسیب بزنند.

ماهی‌هایی که باید در این شرایط از آن‌ها خودداری کرد:

ماهی‌هایی که در نزدیکی بنادر صنعتی و مناطق آلوده به مواد شیمیایی صید می‌شوند.

ماهی‌هایی که از آب‌های آلوده به فاضلاب‌های صنعتی یا کشاورزی گرفته می‌شوند.

ماهی‌های مضر در دوران بارداری نباید خورد

۴. ماهی‌هایی با احتمال بالا برای بیماری‌های انگلی

برخی ماهی‌ها ممکن است حامل بیماری‌های انگلی باشند که در دوران بارداری برای جنین خطرناک هستند. برای جلوگیری از این مشکلات، بهتر است ماهی‌هایی که در مناطق آلوده زندگی می‌کنند، به‌ویژه ماهی‌های دریایی، به دقت پخته شوند.

۵. مصرف ماهی‌های غیر ارگانیک

ماهی‌هایی که از منابع غیر ارگانیک یا مزارع پرورش ماهی که به روش‌های غیر طبیعی تولید می‌شوند، می‌توانند حاوی مواد شیمیایی و آنتی‌بیوتیک‌های مضر باشند که می‌تواند در دوران بارداری برای جنین خطرناک باشد. بهتر است از ماهی‌های ارگانیک و پرورش یافته در شرایط بهداشتی استفاده شود.

خوردن ماهی های مضر در بارداری

مصرف ماهی کفال در دوران بارداری

مصرف ماهی  کفال در دوران بارداری می‌تواند مفید باشد، زیرا ماهی منبع خوبی از پروتئین، اسیدهای چرب امگا-3، و مواد معدنی مانند ید و سلنیوم است که برای رشد مغز و سیستم عصبی جنین ضروری هستند. اما لازم است در مصرف ماهی‌ها، از جمله کفال، موارد زیر را در نظر داشته باشید:

مزایای مصرف ماهی کفال در بارداری

- منبع پروتئین با کیفیت: پروتئین موجود در ماهی به رشد و ترمیم بافت‌های بدن مادر و جنین کمک می‌کند.

- امگا-3: این اسید چرب ضروری، به خصوص DHA، نقش مهمی در رشد مغز، چشم‌ها و سیستم عصبی جنین دارد.

- ویتامین‌ها و مواد معدنی: ماهی کفال حاوی ید، سلنیوم و ویتامین D است که برای سلامت مادر و جنین مفیدند.

نکاتی درباره خوردن ماهی‌ در دوران بارداری 

نکات مهم درباره مصرف ماهی در بارداری

- پخت کامل ماهی: همیشه ماهی را به طور کامل بپزید تا از هرگونه خطر ناشی از باکتری‌ها و انگل‌ها جلوگیری کنید.

- محدودیت در مصرف ماهی‌های پر جیوه: ماهی‌هایی که سطح جیوه بالایی دارند، باید در دوران بارداری با احتیاط مصرف شوند و به طور کلی از مصرف آن‌ها اجتناب شود.

- استفاده از منابع معتبر: از ماهی‌هایی که از منابع معتبر و سالم صید شده‌اند، استفاده کنید تا از آلودگی‌های محیطی دور بمانید.

ماهی‌ که در دوران بارداری نباید مصرف کرد

سوالات متداول درباره ماهی‌هایی که در دوران بارداری نباید خورد

۱. چرا باید در دوران بارداری از مصرف برخی ماهی‌ها خودداری کرد؟

در دوران بارداری، مصرف برخی ماهی‌ها می‌تواند خطراتی برای مادر و جنین به همراه داشته باشد. ماهی‌هایی که سطح بالای جیوه دارند یا در محیط‌های آلوده زندگی می‌کنند، می‌توانند به سیستم عصبی جنین آسیب رسانده و باعث مشکلات رشدی شوند. همچنین، برخی ماهی‌ها ممکن است حاوی میکروب‌ها و انگل‌هایی باشند که برای سلامت مادر و جنین خطرناک هستند.

۲. چه ماهی‌هایی بیشترین مقدار جیوه را دارند؟

ماهی‌هایی که در آب‌های عمیق و دراز مدت زندگی می‌کنند و در زنجیره غذایی بالا قرار دارند، بیشتر جیوه را جذب می‌کنند. این ماهی‌ها شامل:

ماهی کوسه

ماهی اره‌ماهی

ماهی تون (خصوصاً تون بزرگ)

ماهی تیرنگ (بلوفرش)

۳. آیا مصرف ماهی خام در دوران بارداری ایمن است؟

خیر. مصرف ماهی خام، مانند سوشی و ساشیمی، می‌تواند خطراتی مانند عفونت‌های انگلی و باکتریایی به دنبال داشته باشد که برای مادر و جنین مضر هستند. در دوران بارداری باید از مصرف ماهی‌های خام و نیم‌پز خودداری کرد و تنها ماهی‌های کاملاً پخته شده مصرف شود.

۴. آیا می‌توانم ماهی‌های دودی یا کنسروی مصرف کنم؟

ماهی‌های دودی و کنسروی ممکن است به دلیل نگهداری نامناسب یا آلودگی‌های میکروبی خطراتی برای سلامت مادر و جنین داشته باشند. بنابراین، بهتر است از مصرف ماهی‌های دودی و کنسروی در دوران بارداری خودداری کنید یا تنها از انواع تازه و مطمئن آن‌ها استفاده کنید.

۵. آیا ماهی‌های پرورش یافته در مزارع می‌توانند در دوران بارداری مصرف شوند؟

ماهی‌های پرورش یافته در مزارع، به ویژه اگر تحت نظارت بهداشتی مناسبی پرورش نیابند، ممکن است حاوی آنتی‌بیوتیک‌ها و مواد شیمیایی مضر باشند. بهتر است از ماهی‌های ارگانیک و پرورش یافته در شرایط سالم استفاده کنید.

۶. آیا مصرف ماهی‌های کوچک و کوتاه عمر ایمن‌تر است؟

بله. ماهی‌های کوچک‌تر که عمر کمتری دارند، معمولاً سطح جیوه کمتری نسبت به ماهی‌های بزرگتر دارند و برای مصرف در دوران بارداری ایمن‌تر هستند. ماهی‌هایی مانند ماهی سالمون، ماهی سفید و ماهی قزل‌آلا از جمله گزینه‌های بهتر برای زنان باردار هستند.

۷. چه ماهی‌هایی برای مصرف در دوران بارداری توصیه می‌شود؟

برای زنان باردار، ماهی‌هایی که حاوی سطح پایین‌تری از جیوه هستند و در عین حال منابع خوبی از امگا-3 و پروتئین می‌باشند، توصیه می‌شوند. این ماهی‌ها عبارتند از:

ماهی سالمون

ماهی قزل‌آلا

ماهی مکرل (در مقدار معتدل)

ماهی سفید

۸. چه خطراتی ممکن است از مصرف ماهی‌های پر جیوه برای جنین به وجود آید؟

مصرف ماهی‌های پر جیوه در دوران بارداری می‌تواند به مشکلات عصبی و رشدی در جنین منجر شود. جیوه می‌تواند باعث آسیب به مغز و سیستم عصبی مرکزی جنین شده و منجر به تاخیر در رشد شناختی، مشکلات یادگیری و اختلالات رفتاری شود.

۹. آیا مصرف ماهی در دوران بارداری الزامی است؟

در حالی که ماهی‌ها منابع خوبی از پروتئین و اسیدهای چرب امگا-3 هستند که برای رشد مغز و سیستم عصبی جنین مفیدند، اما مصرف آن‌ها الزامی نیست. زنان باردار می‌توانند از منابع دیگر مانند آجیل، دانه‌ها، و مکمل‌های امگا-3 برای دریافت این مواد مغذی استفاده کنند.

۱۰. چه اقدامات احتیاطی باید هنگام خرید ماهی در دوران بارداری انجام داد؟

برای اطمینان از ایمنی ماهی در دوران بارداری، باید از خرید ماهی‌های تازه از منابع معتبر و تحت نظارت بهداشتی مطمئن شوید. علاوه بر این، ماهی باید کاملاً پخته شود تا از هرگونه آلودگی میکروبی یا انگلی جلوگیری شود. همچنین، از خرید ماهی‌هایی که در محیط‌های آلوده یا غیر بهداشتی صید شده‌اند، خودداری کنید.

سخن آخر:

ماهی‌ها می‌توانند منبع مهمی از پروتئین و امگا-3 در دوران بارداری باشند، اما باید به دقت انتخاب شوند. ماهی‌هایی که سطح بالای جیوه دارند، آلوده به میکروب‌ها هستند یا در محیط‌های آلوده زندگی می‌کنند، باید از رژیم غذایی دوران بارداری حذف شوند. با رعایت نکات بهداشتی و انتخاب ماهی‌های سالم و مناسب، می‌توانید از فواید این منبع غذایی در دوران بارداری بهره‌مند شوید.

گردآوری: بخش زناشویی بیتوته