استرس دوران بارداری را چگونه کنترل کنیم ؟
- مجموعه: بارداری و زایمان
خانم‌ها در زمان بارداری تغییرات جسمی و روانی متنوعی را تجربه می‌كنند. روش برخورد با این تغییرات و كنار آمدن با آنها مهارت خاصی را طلب می‌كند كه در بعضی مواقع افراد آن مهارت را ندارند و گاهی در پی این تغییر خلق و خو دچار مشكلاتی مانند استرس و اضطراب می‌شوند.
استرس‌های دوران بارداری باعث بروز بیماری‌هایی مانند فشار خون بالا و مشكلات قلبی می‌شود. در زمان بارداری این استرس تحمیلی می‌تواند منجر به عوارضی مانند اختلال در خواب، سردرد و كاهش اشتها نیز شود.
وجود استرس در سطوح بالاتر ـ كه در صورت تداوم استرس ایجاد می‌شود ـ بروز مشكلاتی مانند خطر زایمان زودرس (قبل از 37 هفتگی) تولد نوزاد با وزن خیلی كم را افزایش می‌دهد.نوزادی هم كه زود به دنیا بیاید یا خیلی سبك باشد از لحاظ سلامت در معرض مشكلات بسیاری قرار دارد.
هر فردی برای استرس دلایل خاص خودش را دارد. اما در اینجا به چند مورد از دلایل شایع آن اشاره می‌كنیم:
* ایجاد حالت‌های ناخوشایند؛ مانند حالت تهوع، یبوست، خستگی و كمردرد در طول بارداری.
* تغییرات هورمونی كه موجب تغییر خلق و خوی مادر می‌شود.
* عدم ثبات روحی مقابله با استرس را دشوارتر می‌كند.
* ممكن است مادر در مورد زایمان و تولد كودك و همین‌طور نحوه مراقبت از كودك خود نگرانی داشته باشد.
* ممكن است خانم‌های بارداری كه شاغل نیز هستند دغدغه و نگرانی‌هایی در مورد مسئولیت‌های خود در محیط كار در زمان غیبت به دلیل مرخصی زایمان داشته باشند.
* زندگی قابل پیش‌بینی نیست و ممكن است مشكلات غیرقابل انتظاری پیش بیاید كه تا انتهای بارداری زندگی مادر را تحت تاثیر قرار دهد.
از چه استرس‌هایی باید در زمان بارداری بپرهیزیم
استرس‌ها در صورتی كه بدرستی مدیریت شود، خیلی هم بد نیست و در مواردی موجب تلاش برای آموزش بیشتر و كسب مهارت‌های مختلف توسط مادر می‌شود.استرس‌های عادی زندگی مانند مشكلات كاری یا گیر كردن در ترافیك خیلی به مشكلات بارداری نمی‌افزایند؛ اما استرس‌های جدی‌تر ممكن است زندگی مادر و سلامت نوزاد را به خطر بیندازند.
استرس‌هایی مانند موارد زیر باید جدی گرفته شوند:
رخدادهای منفی زندگی: وقایعی مانند طلاق، بیماری‌های جدی و مرگ اطرافیان و از دست دادن شغل یا خانه.
فجایع طبیعی: حوادثی مانند زلزله، توفان و سیل
استرس‌های طولانی‌مدت: این نوع استرس‌ها در شرایطی مانند اعتیاد، مشكل جسمی جدی یا افسردگی ایجاد می‌شود. افسردگی شرایطی است كه احساس عمیق ناراحتی طی مدت زمان طولانی ایجاد می‌شود و فرد را از شرایط زندگی طبیعی دور می‌كند.
استرس‌های مربوط به بارداری: بعضی از خانم‌ها نگرانی بسیار زیادی درباره بارداری خود دارند. آنها ممكن است از سقط، ناسالم بودن بچه و چگونگی مراقبت از كودك واهمه داشته باشند.
اثرهای منفی استرس بر بارداری
اثرهای بارز استرس بر بارداری هنوز به‌طور كامل مشخص نشده است اما هورمون‌های مربوط به استرس موجب مشكلات جدی در زمان بارداری می‌شوند.تغییرات هورمونی در زمان استرس اثرهای منفی روی سیستم ایمنی فرد می‌گذارد. سیستم ایمنی وظیفه محافظت از بدن در برابر عفونت و عوامل مضر خارجی را به عهده دارد. این تغییر هورمونی احتمال عفونت رحم را در زمان بارداری بالا می‌برد.
این اثر ممكن است در اوایل بارداری- كه سد محافظ بین مادر و جنین هنوز كامل نشده- بیشتر باشد.بعضی خانم‌ها ممكن است برای خلاصی از استرس به سیگار و داروهای ضداسترس روی آورند كه خود این عوامل تاثیرهای منفی جدی روی نوزاد می‌گذارد.
پژوهش‌ها نشان می‌دهد سطوح بالای استرس در زمان بارداری نه تنها روی جنین تاثیرهای جبران‌ناپذیری دارد، بلكه منجر به بروز مشكلات جدی‌تری مانند ترس و شب‌ادراری و مشكلاتی در حرف زدن در دوره كودكی می‌شود. استرس ممكن است روی رشد مغز و سیستم ایمنی كودك نیز تاثیر بگذارد.اختلال‌هایی در ساختمان و عملكرد مغز این نوزادان در آینده به‌وجود می‌آید كه با اسكیزوفرنی مرتبط است و به نظر می‌رسد شروع این تغییرات از مراحل اولیه تكامل نوزاد است.
روش‌های كنترل استرس در طول دوره بارداری
* مواردی را كه موجب استرس می‌شود تشخیص داده و در مورد آنها با همسر، دوست یا مشاور خود صحبت كنید.
* متوجه این حقیقت باشید كه استرس دوران بارداری معمولا موقتی و زودگذر است.
* سعی كنید از نظر جسمی سالم و خوش‌هیكل باقی بمانید. غذاهای مغذی بخورید.
* برای رهایی از اضطراب مادر بودن سعی کنیدبه اندازه كافی بخوابید و نرمش را فراموش نكنید. انجام ورزش و نرمش‌های مناسب در كاهش استرس و مشكلات حاملگی بسیار موثر است.
* فعالیت‌های اضافه خود را متوقف كنید.
* در انجام كارهای خود از دیگران كمك بگیرید؛ برای مثال در تمیز كردن خانه و انجام خریدهای روزانه.
* اگر شاغل هستید از قبل برنامه‌ریزی داشته باشید تا در زمان مرخصی بابت كار خود نگرانی نداشته باشید.
* اگر احساس افسردگی دارید حتما با مشاور صحبت كنید.
منبع:جام جم
