انواع سازهای صفحه کلیددار کدامند؟
- مجموعه: آکادمی هنر
انواع سازهای صفحه کلید دار
آشنایی با انواع سازهای صفحه کلید دار
معرفی انواع سازهای صفحه کلید دار
آکوردئون
آکوردئون یک ساز بادی شستی‌دار با سطح مورب متحرک در دو سو و بدنه فانوسی است. این ساز را نوازنده میان دو دست خود می‌گیرد که در بین آن، مجاری هوایی وجود دارند که با باز و بسته شدنشان به وسیله نوازنده، صدا تولید می‌شود. در یک طرف صفحه‌کلید کوچکی وجود دارد که کلیدهای آن کار کنترل ورود هوا به مجاری را دارند و در طرف دیگر جعبه بیس قرار دارد که اغلب آن هم دکمه‌های خاص خود را دارد.
آکاردئون
پیانو
پیانو یکی از سازهای معروف صفحه‌کلیددار است. در اثر برخورد چکش‌هایی با سیم‌های فلزی آن در داخل جعبه چوبی صدای پیانو تولید می‌شود. این چکش‌ها به علت فشرده شدن کلیدها (کلاویه‌ها) به حرکت در می‌آیند. سیم‌های پیانو به صفحه‌ای به نام صفحهٔ صدا وصل شده‌اند که وظیفه تقویت‌کنندهٔ صدای آنها را دارد.
پیانو
چلستا
چلستا یا سلستا سازی شستی‌دار دارای مجموعه‌ای از صفحات فلزی است که با برخورد چکش مضراب، صدایی زنگدار به وجود می آورد.
این ساز در سال ۱۸۸۶ توسط سازنده فرانسوی آلات موسیقی، آگوست ماستول ابداع و ثبت شد. ساختمان آن شامل یک سری میله‌های نازک فلزی به همراه صفحه کلید و مکانیزم ساده شده اکشن پیانو که توسط یک سری چکش نمددار و برخورد آنها به میله‌ها تولید صدا می کند.
صدای هر میله توسط یک جعبه چوبی کوچک یا اتاقک‌های یکسانی از نظر هارمونی تقویت می‌شوند. پدالی هم کار بلند کردن صفحه نمدی خفه‌کن از روی میله‌ها را، برای اجرای نت‌های پایدار یا کوتاه به عهده دارد. دامنه صدایی معمول سلستا چهار اکتاو است.
چلستا
ارگ
ارگ بادی و ارگ برقی (الکترونیک). ارگ بادی از یک ردیف لوله با اندازه‌های متفاوت تشکیل شده‌است که صدا از نوسان هوا در این لوله‌های صوتی تولید می‌شود. در ارگ برقی مدارهای الکترونیک نوسان می‌سازند و بلندگویی صدا را منتشر می کند.
ارگ
کلاویکورد
یک ساز شستی‌دار مانند کیبورد است. این ساز سال‌های بسیاری به خصوص در قرن شانزدهم، هفدهم و هیجدهم خیلی مشهور بود. در کلاویکورد با ضربه زدن به سیم‌های برنجی یا آهنی با تیغهٔ‌های کوچکی که تنجنت نامیده می‌شوند صدا تولید می‌شود. ارتعاشات از راه پل به تختهٔ موجد صدا انتقال پیدا میکند. کلاویکورد در ابتدای قرن چهاردهم اختراع گردید.
کلاویکورد
هارپسیکورد
یکی از سازهای کلاویه‌دار است. شکل ظاهریِ هارپسیکورد تقریباً مانند پیانو است، ولی روش به وجود آمدن صدا در این دو ساز با هم فرقهایی دارد؛ در هارپسیکورد، با فشردن کلاویه‌ها و حرکت اجزای یک سیستم مکانیکی متصل به آنها، زائده‌های کوچک (مضراب مانند) سیم‌ها را به ارتعاش درمی‌آورَد و صدا به وجود می آید.
هارپسیکورد
هارمونیوم
هارمونیوم یا هارمونیون یا ارگ تلمبه‌ای نوعی ارگ است که صدا مانند هوا از کنار یک قطعه فلزی نازک لرزان در یک قاب عبور میکند. قطعه فلز را نی می‌گویند. ایده ساخت نی آزاد در سال ۱۷۵۰ از چین توسط روسیه وارد اروپا گردید و نخستین نی آزاد غربی در سال ۱۷۸۰ در دانمارک ساخته شد.
جابه جایی هارمونیم از ارگ بادی آسان تر است برای همین در قرن نوزدهم از آنها در کلیساهای کوچک و در منازل شخصی استفاده می‌شد، ولی عامل محدودیت حجم و دامنه صدای آنها بود.
هارمونیوم
گارمون
گارمون یک ساز هواصدای مطلق زبانه‌دار با مخزن هواست. این ساز گرفته شده از آکاردئون که یک ساز غیرایرانی‌ست ساخته شده است. گارمون جزو سازهای موسیقی ایرانی است که در آذربایجان شرقی استفاده زیادی دارد. گارمون در فرهنگ معین این طور معنی شده است: «گارمون، گارمان، قارمون یا قارمان، یک آلت موسیقی پرده‌دار شبیه جعبه که به هنگام نواختن آن را در دست گیرند و پرده‌های آن را با انگشت فشار دهند.» گارمون در مجالش شادی و عروسی در آذربایجان مخصوصا در منطقه های عشایری و روستایی استفاده می شود. این ساز همیشه با ساز کوبه‌ای نقاره همراه است.
گارمون
سینث‌سایزر
سینث‌سایزر به فارسی، ساز برقی یا ترکیب‌کننده است. سینث‌سایزر ابزار الکترونیکی است که قادر به تولید انواع گوناگون صدا و ترکیب سیگنال‌های با فرکانس مختلف است. سینث‌سایزر به جای تولید صدای مستقیم طبیعی سیگنال‌های الکتریکی می‌سازد که می‌تواند به دنبال آن از داخل بلندگو یا هدفون پخش شود.
سینث سایزر
ملوترون
نوعی کیبورد الکترومکانیکی با توانایی چندصدایی و بازپخش است که اولین بار سال ۱۹۶۳ از روی سازی شبیه به نام چمبرلین در بیرمنگام ساخته شد. برتری آن نسبت به چمبرلین در قابلیت تولید انبوه بود.
ملوترون
گردآوری: بخش فرهنگ و هنر بیتوته
