نبرد ترموپیل؛ یونانی ها در مقابل ایرانی ها

مجموعه: تاریخ و تمدن

نبرد ترموپیل یکی از جنگ های آینده ساز و مهم بود

نبرد ترموپیل: اولین نبرد خشایار شاه با یونانی ها

علت شروع نبرد ترموپیل چه بود؟

زمانی که خشایار شاه به عنوان یکی از شاهان هخامنشی بر روی تخت سلطنت نشست، کشور در صلح و آرامش بود و تقریبا به جز یک سری شورش های اولیه در مناطقی مانند بابل و مصر که خیلی زود سرکوب شد، کشور در یک روال طبیعی و آرام، تحت نظارت و حکومت خشایار شاه قرار داشت.

خشایار از آن دسته شاهان هخامنشی بود که علاقه ای نداشت تا نقشه های و برنامه های پدران و پیشینیان خود را برای گسترده تر کردن قلمرو حکومتش ادامه دهد و به شرایط حالی که داشت، راضی بود. اما این رضایت دیری نپایید و خیلی زود نظر خشایار درباره ی پیشروی در قلمرو خود و گرفتن اروپا و یونان، عوض شد. 

جرقه ی این تفکر به دست شوهر خواهرش مردونیه، زده شد. در واقع خشایارشاه بر آن شد تا به دنبال گرفتن انتقام شکست پدرش داریوش در نبرد ماراتون، بار دیگر با یونانیان به میدان جنگ برود و آن ها را شکست دهد. چرا که به گفته ی مردونیه، شکستی که یونانیان در نبرد ماراتون به لشکر داریوش وارد کردند، هرگز جبران نشد.

البته که این موضوع تنها جرقه ای در ذهن شاه برای شروع نبرد با یونانیان بود و در کنار این موضوع، اروپا سرزمین پهناور، پر برکت و پر محصولی بود و دسترسی و فتح این سرزمین می توانست، حکومت هخامنشی را به منابع وسیعی از مهمات و مواد غذایی برساند. از این رو خشایارشاه اعلام کرد که نیروی دریایی و زمینی بزرگی برای حمله به یونان آماده شود و در نهایت راهی نبرد ترموپیل شد. 

نبرد ترموپیل، یکی از جنگ های ایران در دوره ی هخامنشی بود

اقدامات ایرانیان برای نبرد ترموپیل

خشایار برای اینکه بتواند لشکر و سپاهیان خود را وارد اروپا نماید، به یک پل نیاز داشت. بنابراین دستور داد تا یک پل بزرگ و عظیم و شناور بر روی هلسپونت (داردانل) بسازند. این دستور خشایار شاه عملی شد و ماههای زیادی صرف ساختن پل شد و در این زمینه مهندسان تلاش های بسیار کردند.

البته قبل از اینکه این پل ساخته شود، خشایار شاه دستور داده بود تا یک کانال در جنوب شبه جزیره آتوس حفر شود. به واسطه ی این کانال، ناوگان دیگری می توانستند به راحتی وارد سرزمین یونان شوند. علاوه بر این خشایار در ذهن خود قصد داشت با با کمک این کانال راه تجارت خود را آسان تر نماید. 

پل شناور با ۳۶۰ کشتی در سمت دریای سیاه و ۳۱۴ کشتی در طرف دیگر ساخته شد اما به محض اینکه پل آماده ی عبور شده بود، طوفانی آمد و پل را خراب کرد. خشایار شاه با شنیدن این خبر بسیار خشمگین شد و سر تمامی مهندسان پل را نیز از تن جدا کرد؛ مهندسانی که در این ماجرا هیچ تقصیری نداشتند. اما با این حال او عقده داشت که هیچ چیز نمی تواند مانع عبور لشکر خشایارشاه از این پل شود و نهایتا بزرگ ترین لشکر ایران، به سمت یونان، حرکت کرد. عظمت لشکر ایرانیان در نبرد ترموپیل به حدی بود که شنیدن خبر حضور این لشکر در یونان، همه را هراسان کرد. 

نبرد ترموپیل، یکی از جنگهای مهمی بود که بین ایرانیان و یونان اتفاق افتاد.

شروع نبرد و ورود ارتش ایران به اروپا 

لشکر خشایار شاه از شمال یونان وارد شد و تقریبا تمامی حکومت های ریز و درشتی که در این منطقه وجود داشتند، خیلی زود تسلیم می شدند و این موضوع بسیار طبیعی بود چرا که هیچ کدام از این قلمروها، توانایی مقابله با چنین ارتش عظیمی را نداشتند. دولت های جنوبی یونان، یعنی آتن و اسپارت، مناطقی بودند که انتظار مقابله از آن ها وجود داشت.

قرار شد تا خشایار برای رسیدن به این مناطق از ترموپیل که یک گذرگاه کوهستانی بود که بین دریا و خشکی قرار داشت، عبور نماید. این راه به لشکریان این امکان را می داد تا بتوانند به کشتی های خود نیز دسترسی پیدا کنند. اما ماجرای ترموپیل به این آسانی ها ختم نشد و به محض رسیدن ایرانیان به این منطقه، لشکر کوچکی از پیاده نظام سنگین اسلحه ی یونانی، راه آن ها مسدود کرد. این کار یونانیان، جرقه ای برای شروع نبرد ترموپیل در همان منطقه شد. 

نبرد ترموپیل، یکی از معروف ترین جنگ های دوران هخامنشی بود

نبرد ترموپیل 

از جانب یونان نقشه ی ترموپیل این طور کشیده شد تا یک سری از نیروهای یونانی، ایرانیان را در شمال یونان یعنی همان ترموپیل، مشغول کنند و تا سران یونانی به همراه یک ناوگان دریایی برای تخریب کردن سپاه دریایی، خشایار به دریا بزنند. چرا که آن ها بررسی کرده بودن که ایران، بدون سپاه دریایی خود، تقریبا فلج است و نمی تواند با قدرت پیشین خود، به جنگ ادامه دهد.

ترموپیل بهترین منطقه ای بود که لشکریان یونانی می توانستند، ایرانیان را کنترل نمایند. چرا که این منطقه عرض بسیار کمی داشت، فضا برای عرض اندام سپاهیان قدرتمند ایران، بسیار محدود بود. نهایتا یونان، با هفت هزار سرباز، روبروی ارتش ایرانیان قرار گرفت تا این ارتش را سرگرم کند و کل نقشه را به هدف اصلی اش یعنی، معدوم کردن ناوگان دریایی ایران، برساند. 

در روز اول نبرد، یونانیان بر خلاف انتظار خشایار تا پای جان، مقاومت کردند و نبرد در تنگه ی ترموپیل، به نفع آن ها تمام شده بود. چرا که این تنگه پر بود از جسد مردگان ایرانی و قابلیت جنگ دیگر در این منطقه وجود نداشت. شب فرا رسید و خشایار شاه، نقشه ی دیگری کشید و به یکی از خائنان یونانی طلای زیادی داد تا از طریق یک راه کوهستانی دیگر، تنگه را دور بزند و از پشت، سپاه یونان را غافلگیر کند و همین طور هم شد. 

خشایار شاه تا آتن پیش رفت و وقتی وارد آتن شد، شهر را خالی یافت. این قسمت از جنگ می توانست اوج تلاش های خشایار برای گرفتن یونان باشد اما این طور نشد و تصرف یک شهر خالی، نمی توانست آن قدرها هم موفقیت آمیز باشد. با این حال،یونانیان به خوبی توانسته بودند از پس این جنگ برآیند چرا که آن ها برای نجات جان و آزادی خود می جنگیدند اما سپاهیان ایران، چنین انگیزه ی بزرگی برای جنگیدن را نداشتند. پس از نبرد ترموپیل و جنگ یونان، مردونیه حکومت آن جا در دست گرفت و موظف شد تا جایی که می تواند به سمت جنوب یونان حرکت کند تا بتواند، کل این سرزمین را تصرف نماید. 

گردآوری: بخش فرهنگ و هنر بیتوته