فرعون که بود؟

مجموعه: تاریخ و تمدن

واژه فِرعَون لقبی است که در دوره متأخر برای نام بردن از فرمانروایان سلسله‌های مصر باستان به‌کار می‌رود. هر چند، از نظر تاریخی، فرعون فقط در طی پادشاهی نوین مصر، به ویژه در میانه دودمان هجدهم مصر، پس از سلطنت حتچپسوت به عنوان یک لقب برای پادشاهان مورد استفاده قرار گرفت.

فرعون مدیر ارشد، رئیس ارتش، و فرمانروای کل مصر تلقی می‌شده است. او همچنین پسر رع به شمار می‌آمده. واژه فرعون از ریشه قبطی «پِرآ» به معنای «خانهٔ بزرگ» است؛ اشاره‌ای به این واقعیت که فرعون‌ها خود را پناهگاه مردم می‌دانستند و برای خود کاخ‌های بزرگ پادشاهی داشتند. با آنکه در اصل این واژه اشاره به کاخ پادشاهی فرمانروا می‌کرد، تا هنگام توتمس سوم (۱۴۲۵–۱۴۷۹ پ. م) در پادشاهی نوین، دیگر به عنوان نامی برای شخص فرمانروا به کار گرفته می‌شد.

فِرعَون لقبی است که در دوره متأخر برای نام بردن از فرمانروایان سلسله‌های مصر باستان به‌کار می‌رود

نخستین شخصی که در تاریخ مصر باستان به نام فرعون مشهور است، شخصی است به نام پادشاه عقرب که نام اصلی وی مشخص نیست؛ ولی در نقشی که از او روی یک گرز سنگی وجود دارد، عقربی روبروی صورت او دیده می‌شود و به این دلیل او را به این نام می‌خوانند. از فراعنهٔ مصر می‌توان خوفو، خفرع، منکورع، رامسس دوم، آخناتون، توت‌آنخ‌آمون، شهبانو حتچپسوت، و توتمس سوم را نام برد.

در میان تمامی این فراعنه، خوفو، خفرع و منکورع به خاطر ساختن اهرام ثلاثه، توتمس سوم و رامسس دوم به خاطر قدرت بیش از حد در اداره کشور و کشورگشایی، آخناتون به خاطر مخالفت و ضدیت با تمام عقاید فراعنه گذشته و ساختن شهر آخن آتون (افق آتون) به همین منظور و توت‌آنخ‌آمون به خاطر مرگ عجیبش در سن هیجده سالگی و گنجینه دست‌نخوردهٔ مقبره خود بیش از بقیه فراعنه شهرت دارند.

فرعون در قرآن

در قرآن از فرمانروای زمان موسی در مصر، با عنوان فرعون یاد شده است؛ ولی از فرمانروای زمان یوسف در مصر، با عنوان پادشاه (مَلِک) یاد شده است. بسیاری از مورخان اسلامی باور دارند که رامسس دوم فرعون هم‌عصر موسی بوده‌است. از جمله محمد بیومی مهران، استاد برجسته دانشگاه اسکندریه، در مقاله‌اش پس از بررسی نظرات و دلایل پژوهشگران مختلف، «رامسس دوم» را یکی از فرعون‌های معاصر موسی می‌داند.

مومیایی فرعون مصر در زمان حضرت موسی

فرعون زمان حضرت موسی که بود؟ 

رامسس دوم یا رامسس بزرگ (زاده ۱۳۰۲، پادشاهی ۱۲۷۹-۱۲۱۳ (پیش از میلاد))فرعون مصر باستان از دودمان نوزدهم پادشاهان آن سرزمین بود. بسیاری او را نیرومندترین فرعون تاریخ مصر باستان می‌دانند.

ستی یکم پدرش هنگامی که او چهارده‌ساله بود وی را به جانشینی برگزید.او از همین سن همراه پدرش در جنگ علیه اقوام نوبیایی و لیبی شرکت می‌کرد.رامسس در آغاز دهه بیستم زندگی به پادشاهی رسید. او ۶۶سال و دوماه پادشاهی نمود و بیش از نود سال زیست. و دارای ۴۵ پسر و ۶۰ دختر از ۱۰۸ همسر خود بود او پایتخت را از شهر تب به رآمسس برد.

رامسس دوم سومین فرعون از دودمان نوزدهم بود. وی در جنگ با امپراتوری هیتی توانست بر سرزمینهای خاوری مدیترانه دست یابد.

برخی او را فرعون یادشده در سفر خروج دانسته‌اند.

در قرآن از فرمانروای زمان موسی در مصر، با عنوان فرعون یاد شده است

دیدگاه اسلام 

بسیاری از مورخان اسلامی باور دارند که «رامسس دوم» فرعونی بوده‌ است که هم‌عصر موسی بوده‌ است. در آیهٔ ۹۲ سورهٔ یونس، در قرآن پس از بیان گذر بنی‌اسرائیل از دریا، چنین آمده‌است]:

« پس امروز نجات می‌دهیم بدنت را تا باشی برای آیندگان نشانه‌ای و همانا بسیاری از مردم از نشانه‌های ما غافلند. »

برخی از مسلمانان باور دارند مومیایی به جا مانده از رامسس دوم، مصداق همین آیه‌است. شرح حالی که در آیات قران وجود دارد بیش از همه با رامسس دوم مطابقت دارد. در کتیبه‌های مصری از رامسس دوم به عنوان پروردگار و خداوند بی‌همتا یاد شده‌است. او پادشاهی بوده‌است که جان خود را در جنگ از دست داده‌است. اما مومیایی رامسس دوم دارای هیچگونه زخم یا جراحات ناشی از جنگ نمی‌باشد و همین خود شاید نشان از غرق شدن او باشد.

گردآوری:بخش فرهنگ و هنر بیتوته