بیماری مونونوکلئوز در کودکان چیست و چگونه درمان می شود؟

مجموعه: بیماری های شایع کودکان

مونونوکلئوز در کودکان

بیماری مونونوکلئوز در کودکان

علل مونونوکلئوز

شایع‌ترین علت ایجاد بیماری مونونوکلئوز عفونی، ویروس اپشتین بار است اما ویروس‌های دیگر هم می‌توانند این بیماری را به وجود آورند.

علائم مونونوکلئوز

علائم این بیماری اغلب 4 تا 7 هفته بعد از آلوده شدن به ویروس ظاهر شده و شامل موارد زیر می‌باشند:

- خستگی زیاد 

- تب

- گلودرد به همراه التهاب لوزه که ممکن است لکه‌های سفیدی نیز بر روی آن ایجاد شده باشند.

- کاهش اشتها

- تورم غده‌های لنفاوی (که در نواحی گردن، زیر بغل و کشاله‌ی ران وجود دارند)

- سردرد

- درد عضلانی

- ضعف

- بزرگ شدن کبد و طحال

- راش پوستی

- دل‌درد

علائم مونونوکلئوز عفونی اغلب به مدت 2 تا 4 هفته از بین می‌روند. با این‌حال در بعضی از موارد امکان دارد خستگی و ضعف تا ماه‌ها باقی بمانند.

 بیماری مونونوکلئوز در کودکان چیست

به جز این علائم کلاسیک، بعضی از کودکان امکان دارد یک یا چند مورد از علائم زیر را هم نشان دهد:

- لرز

- سردرد

- کاهش اشتها

- پف کردن پلک‌ها

- بزرگ شدن کبد و طحال

- حساسیت بیش‌ازحد به نور

- کم‌خونی 

عوارض مونونوکلئوز در کودکان

عوارض مونونوکلئوز شامل وضعیتی است که می تواند در نتیجه ویروس به وجود بیاید. اینها نشانه نیستند بلکه بیماری های جانبی هستند که امکان دارد  اتفاق بیفتد. تمام کودکان مبتلا به این بیماری عوارض ناشی از آن را تجربه نمی کنند، ولی آگاهی از آنها موثر است:

پارگی طحال

هنگامی که طحال کودک شما به علت مونونوکلئوز بزرگ شود، بیشتر در معرض پارگی قرار دارند. این یک عارضه جدی است و احتیاج به جراحی فوری دارد. برای پیشگیری از پارگی طحال، متخصص اطفال توصیه می کند کودکان مبتلا به مونونوکلئوز حداقل به مدت چهار هفته ورزش های تماسی یا وزنه برداری نداشته باشند.

سندرم گیلن باره

این سندرم خود ایمنی یک عارضه کمیاب از مونونوکلئوز است که در صورت صدمه دیدن اعصاب محیطی کودک به وسیله ویروس رخ می دهد. هنگامی که انتهای عصب صدمه ببیند، آنها نمی توانند سیگنال ها را به صورت عادی انتقال دهند و این باعث فلج موقتی می شود.

مننژیت

مننژیت هنگامی اتفاق میفتد که غشاها و مایعاتی که مغز و نخاع را در برگرفته اند ملتهب شوند. این التهاب می تواند در اثر عفونت ویروسی مثل عفونت EBV به وجود آید.

انسفالیت

التهاب مغز به عنوان انسفالیت شناخته می شود. این شرایط می تواند به طور تغییرات رفتاری، تشنج و از دست دادن هوشیاری به وجود آید.

میوکاردیت

میوکاردیت به التهاب عضله قلب گفته می شود. این یک عارضه کمیاب  از مونونوکلئوز است. نشانه های آن شامل درد قفسه سینه و تنگی نفس است.

عوارض مونونوکلئوز در کودکان

سندرم ری

این سندرم می تواند در نتیجه استفاده از آسپرین در کودکان اتفاق بیفتد. برای کم خطر سندرم ری، با پزشک خود در مورد مسکن های بی خطر برای کودک خود مثل استامینوفن یا ایبوپروفن مشورت کنید.

سندرم هموفاگوسیتیک

این بیماری کمیاب می تواند ناشی از EBV باشد و سبب می شود گلبول های سفید کودک به سلول های دیگر او حمله کنند. این روند باعث بزرگ شدن طحال و کبد و همین طور مشکلات سیستم عصبی می شود.

چه زمانی به پزشک مراجعه کنیم؟

در صورت دیدن موارد زیر با پزشک تماس بگیرید:

- کودک شما نتواند به مقدار کافی مایعات بخورد و یا ادرار نمی‌کند.

- کودک شما دو هفته بعد از تشخیص مونونوکلئوز هنوز نتوانسته به مدرسه بر گردد.

- کودک شما هنوز بعد از گذشت چهار هفته بعضی از نشانه های بیماری را نشان می‌دهد.

در صورت مشاهده‌ی موارد زیر در کودک، با اورژانس تماس گرفته و یا کودک را به نزدیک‌ترین مرکز درمانی ببرید:

- کودک شما دچار کم‌آبی شده

- کودک شما به مشکلات تنفسی مبتلا شده

- کودک شما دل‌درد دارد، به‌ ویژه در قسمت بالا و طرف چپ شکم

پیشگیری از ابتلا به مونونوکلئوز

تشخیص مونونوکلئوز 

تشخیص مونونوکلئوز اغلب با بررسی سوابق پزشکی، معاینه‌ی فیزیکی و آزمایش خون انجام می‌شود. در آزمایش خون امکان دارد تعداد کامل سلول‌های خونی شمارش شده (CBC) و یا وجود گلبول‌های سفید غیرطبیعی (لنفوسیت‌های آتیپیک) بررسی شود. در آزمایش خون مواردی مانند افزایش آنتی بادی‌های ضد ویروس اپشتین بار هم تشخیص داده می‌شوند.

درمان مونونوکلئوز

چنانچه پزشک نداند کودک شما در معرض این ویروس قرار گرفته است، احتمالاً او را برای این بیماری آزمایش نخواهد کرد. تعدادی از دیگر بیماری‌های ویروسی احتمال بیشتری برای به وجود علائم او دارند و آزمایش خون مورد استفاده برای تشخیص سریع مونو، در بچه‌های خردسال خیلی دقیق نیست.

از آنجا که ویروس‌ها به آنتی‌بیوتیک جواب نمی‌دهند، برای مونونوکلئوز هیچ درمانی به جز اقداماتی که برای درمان سرماخوردگی استفاده می‌کنید، یعنی استراحت، نوشیدن مایعات بسیار و داروهای کاهش تب مانند استامینوفن یا ایبوپروفن کودک وجود ندارد.

پیشگیری از ابتلا به مونونوکلئوز 

بهترین راه جلوگیری از عفونت این است که شما و خانواده‌تان از دیگرانی که به آن مبتلا هستند، فاصله بگیرید. ولی گفتن این کار از انجام آن ساده تر است، چون خیلی از افراد بدون نشان دادن هیچی علائمی ناقل آن هستند.

چنانچه کودک نوپای شما مونو دارد، تا هنگامی تب کودک از بین برود، وظیفه‌ٔ اجتماعی خود را با نگه داشتن او در خانه و نبردن به مهدکودک و قرارهای بازی انجام دهید و نگذارید او از لیوان یا ظروف مشترک با خواهر و برادرش استفاده کند. 

گردآوری: بخش کودکان بیتوته