همه چیز درباره کرمک کودکان

مجموعه: بیماری های شایع کودکان

همه چیز درباره کرمک کودکان

از کرمک کودکان چه می دانید ؟

کرمک، شایع ترین عفونت انگلی در کودکان، به ویژه در سنین مهدکودک و دبستان، دیده می شود و از طریق تخم های مقاوم آن منتقل می گردد. این انگل با علائمی مثل خارش شبانه مقعد و بی قراری همراه است، اما با درمان ساده و رعایت بهداشت به راحتی قابل کنترل است.

کرمک چیست؟

کرمک (به انگلیسی: Pinworm یا Threadworm) که با نام علمی Enterobius vermicularis شناخته می شود، کرمک انگل روده ای کوچک، سفید و نازک است که معمولاً در روده بزرگ و مقعد انسان زندگی می کند. این کرم بیشتر در کودکان دیده می شود، اما می تواند افراد در هر سنی را مبتلا کند. کرمک شایع ترین عفونت انگلی در کشورهای توسعه یافته است و به ویژه در محیط هایی مثل مهدکودک ها یا مدارس که کودکان با هم در تماس نزدیک هستند، گسترش می یابد.

طول کرمک ماده حدود 8 تا 13 میلی متر و نر حدود 2 تا 5 میلی متر است. این کرم ها معمولاً در شب فعال می شوند و تخم گذاری در اطراف مقعد انجام می دهند که این امر باعث خارش شدید می شود.

علائم کرمک در کودکان

علائم کرمک ممکن است در برخی کودکان خفیف یا حتی بدون علامت باشد، اما در موارد دیگر می تواند آزاردهنده باشد. شایع ترین علائم عبارتند از:

خارش شدید در ناحیه مقعد: به ویژه در شب، زمانی که کرم های ماده برای تخم گذاری به سطح پوست می آیند.

بی قراری و اختلال خواب: خارش شبانه می تواند خواب کودک را مختل کند.

تحریک پذیری یا عصبانیت: به دلیل ناراحتی مداوم.

درد شکمی خفیف: در برخی موارد ممکن است کودک از ناراحتی شکمی شکایت کند.

وجود کرم در مدفوع یا اطراف مقعد: گاهی اوقات والدین می توانند کرم های کوچک سفید را ببینند.

عفونت ثانویه پوستی: خاراندن بیش از حد ممکن است باعث زخم یا عفونت در ناحیه مقعد شود.

در دختران، کرمک گاهی می تواند به ناحیه تناسلی مهاجرت کند و علائمی مثل خارش واژن یا عفونت ادراری ایجاد کند.

علل ابتلا به کرمک

کرمک از طریق چرخه ای مشخص منتقل می شود:

بلع تخم کرم: تخم های کرمک از طریق دست های آلوده، غذا، آب یا اشیای آلوده (مثل اسباب بازی، لباس یا ملافه) وارد دهان می شوند.

چرخه خودانتقالی: کودک با خاراندن ناحیه مقعد، تخم ها را زیر ناخن هایش جمع می کند و با دست زدن به دهان دوباره خود را آلوده می کند.

انتقال از فرد به فرد: تماس نزدیک با فرد مبتلا یا استفاده از وسایل مشترک می تواند باعث انتقال شود.

تخم های کرمک بسیار مقاوم هستند و می توانند تا چند هفته در محیط (مثل گرد و غبار یا سطوح) زنده بمانند.

علائم کرمک در کودکان

تشخیص کرمک

تشخیص کرمک معمولاً ساده است و نیازی به آزمایش های پیچیده ندارد:

مشاهده کرم ها: والدین ممکن است کرم ها را در مدفوع یا اطراف مقعد کودک ببینند.

تست نوار چسب (Scotch Tape Test): پزشک یا والدین می توانند با قرار دادن نوار چسب شفاف در اطراف مقعد (به ویژه صبح زود قبل از شستشو) تخم های کرم را جمع آوری کنند و زیر میکروسکوپ بررسی کنند.

بررسی علائم بالینی: خارش شبانه و سایر علائم معمولاً برای تشخیص کافی است.

درمان کرمک در کودکان

درمان کرمک معمولاً با داروهای ضد انگل انجام می شود و بسیار مؤثر است. مراحل درمان عبارتند از:

داروها:

مبندازول (Mebendazole): یک دوز واحد (معمولاً 100 میلی گرم) که دو هفته بعد تکرار می شود.

آلبندازول (Albendazole): دوز مشابهی دارد و به صورت تک دوز تجویز می شود.

پیرانتل پاموات (Pyrantel Pamoate): دوز آن بر اساس وزن کودک محاسبه می شود. این داروها معمولاً برای همه اعضای خانواده تجویز می شوند تا از چرخه انتقال جلوگیری شود.

بهداشت فردی: شستن مرتب دست ها، کوتاه کردن ناخن ها و شستن ملافه ها و لباس ها با آب داغ ضروری است.

دوز دوم: تکرار درمان پس از دو هفته برای از بین بردن کرم های جدیدی که از تخم ها خارج شده اند، لازم است.

توجه: قبل از مصرف هر دارویی، حتماً با پزشک مشورت کنید، به ویژه برای کودکان زیر 2 سال.

اسم شربت کرمک در کودکان چیست؟

شربت‌های مختلفی برای درمان کرمک در کودکان استفاده می‌شوند که انتخاب آن‌ها بستگی به تجویز پزشک دارد. برخی از رایج‌ترین شربت‌های ضد کرمک عبارتند از:

شربت پیروینیوم پاموات (Pyrvinium Pamoate): یکی از شربت‌های مؤثر برای درمان کرمک است که معمولاً به صورت تک‌دوز بر اساس وزن کودک تجویز می‌شود و دو تا سه هفته بعد تکرار می‌گردد.

شربت پیرانتل پاموات (Pyrantel Pamoate): این شربت نیز برای از بین بردن کرمک و برخی دیگر از انگل‌ها استفاده می‌شود و دوز آن بر اساس وزن و سن کودک محاسبه می‌شود.

شربت پیپرازین (Piperazine): گاهی برای درمان کرمک تجویز می‌شود و به فلج کردن انگل و دفع آن از بدن کمک می‌کند.

توجه: نام تجاری این شربت‌ها ممکن است بسته به کشور و شرکت سازنده متفاوت باشد. برای مثال، در ایران ممکن است با نام‌های خاصی در داروخانه‌ها موجود باشند. حتماً قبل از استفاده، با پزشک مشورت کنید تا دوز مناسب و نوع دارو برای کودک شما تعیین شود.

همچنین، درمان کرمک معمولاً برای همه اعضای خانواده توصیه می‌شود تا از انتقال مجدد جلوگیری شود.

کرمک در کودکان

پیشگیری از کرمک :

برای جلوگیری از ابتلا یا بازگشت کرمک، رعایت نکات زیر ضروری است:

• شستن مرتب دست ها: به ویژه قبل از غذا خوردن و بعد از استفاده از توالت.

• کوتاه نگه داشتن ناخن ها: این کار از تجمع تخم ها زیر ناخن جلوگیری می کند.

• شستشوی روزانه ناحیه مقعد: به ویژه صبح ها برای حذف تخم ها.

• تعویض و شستشوی مرتب لباس ها و ملافه ها: شستشو با آب داغ و خشک کردن کامل توصیه می شود.

• آموزش به کودکان: به آن ها یاد دهید دست های خود را به دهان نبرند و بهداشت فردی را رعایت کنند.

• تمیز کردن محیط: گردگیری و ضدعفونی کردن سطوح و اسباب بازی ها برای از بین بردن تخم ها مفید است.

عوارض کرمک :

اگرچه کرمک معمولاً خطرناک نیست، اما در صورت عدم درمان می تواند عوارضی ایجاد کند:

• عفونت پوستی: به دلیل خاراندن شدید.

• عفونت ادراری یا واژینیت: در دختران، در صورت مهاجرت کرم به دستگاه تناسلی.

• کاهش وزن یا سوءتغذیه: در موارد نادر و شدید.

نتیجه گیری :

کرمک در کودکان یک مشکل شایع اما قابل کنترل است. با تشخیص به موقع، درمان مناسب و رعایت بهداشت می توان به راحتی آن را از بین برد و از بازگشتش جلوگیری کرد. اگر علائم کرمک را در کودک خود مشاهده کردید، نگران نشوید؛ با مراجعه به پزشک و رعایت نکات بهداشتی، این مشکل به سرعت برطرف خواهد شد.

گردآوری: بخش کودکان بیتوته