روش های تهیه آش اماج (غذای محلی استان همدان)

مجموعه: آموزش انواع غذاها

طرز تهیه آش اوماج همدان

روش درست کردن آش اماج

طرز تهیه آش اوماج همدان

آش آماج یکی از غذاهای سنتی و محبوب استان همدان است که به دلیل طعم لذیذ، ارزش غذایی بالا و استفاده از مواد اولیه ساده، به ویژه در فصول سرد سال و برای بهبود سرماخوردگی، بسیار مورد توجه قرار می گیرد. این آش با خمیرهای کوچک به نام "اوماج" که در زبان ترکی به معنای خمیر است، تهیه می شود و ترکیبی از حبوبات، سبزیجات و ادویه جات است. در این مقاله، به طور کامل، دقیق و صحیح، مواد لازم، طرز تهیه، نکات کلیدی و فوت وفن های پخت آش اوماج همدان ارائه می شود.

معرفی آش اوماج همدان

آش اوماج همدان یک غذای سنتی و مقوی است که به دلیل داشتن سبزیجات تازه، حبوبات و گاهی تخم مرغ، سرشار از پروتئین، فیبر و ویتامین هاست. این آش به دلیل بافت لعاب دار و طعم دل چسبش، گزینه ای عالی برای وعده های خانوادگی و دورهمی ها محسوب می شود.

همچنین، به دلیل خواص درمانی اش، به ویژه برای بیماران سرماخورده، در همدان بسیار محبوب است. استفاده از سبزی های محلی و ادویه جات خاص، این آش را از دیگر انواع آش متمایز می کند.مواد لازم برای تهیه آش اوماج همدان (برای 4 تا 6 نفر)برای تهیه یک قابلمه آش اوماج همدان، مواد زیر را آماده کنید:

مواد لازم برای اوماج (خمیر):

مواد لازم برای آش:

دستور تهیه آش اوماج همدان :

برای تهیه آش اوماج همدان، مراحل زیر را با دقت انجام دهید:

مرحله اول: آماده سازی اوماج (خمیر)

تهیه خمیر: آرد سفید را در یک کاسه بزرگ الک کنید. نمک و زردچوبه (در صورت استفاده) را به آرد اضافه کنید و مخلوط کنید.

اضافه کردن آب: به تدریج آب را به آرد اضافه کنید و با دست ورز دهید تا خمیری نرم و یکدست به دست آید. خمیر نباید خیلی سفت یا خیلی شل باشد.

شکل دهی اوماج:

روش سنتی (دستی): مقداری از خمیر را در کف دست بمالید تا به صورت دانه های ریز (به اندازه عدس یا ماش) درآید. این دانه ها را روی یک سینی پخش کنید و در معرض هوا قرار دهید تا خشک شوند. می توانید سینی را در آفتاب، کنار بخاری یا شوفاژ قرار دهید تا خشک شدن سریع تر انجام شود.

روش رنده کردن: خمیر را با رنده درشت رنده کنید تا دانه های ریز اوماج تشکیل شود. اوماج ها را روی سینی پخش کنید و به مدت ۲۰ دقیقه در فر با دمای ۱۰۰ درجه سانتی گراد (با در باز) یا در معرض هوا قرار دهید تا نیم خشک شوند.

نکته: اوماج ها باید نیم خشک باشند تا در آش له نشوند. برای جلوگیری از چسبیدن، می توانید کمی آرد روی آن ها بپاشید.

طرز تهیه اش اوماج همدانی

مرحله دوم: پخت حبوبات

خیساندن حبوبات: لوبیا چشم بلبلی را از شب قبل در آب خیس کنید تا نفخ آن گرفته شود. عدس را نیز ۲ ساعت قبل از پخت خیس کنید.

پخت لوبیا: لوبیا را با ۱.۵ لیتر آب و کمی نمک در قابلمه ای روی حرارت متوسط قرار دهید تا نیم پز شود (حدود ۴۵ دقیقه).

اضافه کردن عدس: وقتی لوبیا نیم پز شد، عدس خیسانده شده را اضافه کنید و اجازه دهید حدود ۱۵ دقیقه دیگر بپزد تا عدس نرم شود اما له نشود.

مرحله سوم: آماده سازی پیاز داغ و سیر داغ

پیاز داغ: پیازها را به صورت خلالی نازک خرد کنید. در یک تابه با مقداری روغن یا کره، پیازها را تفت دهید تا طلایی و ترد شوند. در اواخر تفت دادن، کمی زردچوبه اضافه کنید.

سیر داغ (اختیاری): سیرها را ریز خرد کنید و در روغن به سرعت تفت دهید تا طلایی شوند. مراقب باشید سیر نسوزد، زیرا طعم تلخی ایجاد می کند.

مرحله چهارم: افزودن سبزیجات

خرد کردن سبزی: سبزی های آش (تره، جعفری، گشنیز، پیازچه یا اسفناج) را بشویید و ریز خرد کنید.

اضافه کردن سبزی: سبزی های خردشده را به همراه نیمی از پیاز داغ و سیر داغ به قابلمه حبوبات اضافه کنید. اجازه دهید سبزی ها حدود ۵ تا ۷ دقیقه بپزند تا عطر و طعم خود را آزاد کنند.

مرحله پنجم: اضافه کردن اوماج و تخم مرغ

افزودن آب سرد: ۲ پیمانه آب سرد به قابلمه اضافه کنید تا دمای آش کاهش یابد. این کار از له شدن اوماج ها جلوگیری می کند.

اضافه کردن اوماج: اوماج های نیم خشک را به آرامی به آش اضافه کنید و مرتب هم بزنید تا به هم نچسبند. حدود ۱۰ تا ۱۵ دقیقه صبر کنید تا اوماج ها بپزند و آش لعاب دار شود.

اضافه کردن تخم مرغ (اختیاری): تخم مرغ را در یک کاسه بشکنید و کمی هم بزنید. سپس آن را به آرامی به آش اضافه کنید و همزمان هم بزنید تا به صورت رشته ای در آش پخش شود و بپزد.

اضافه کردن سیب زمینی (اختیاری): اگر از سیب زمینی استفاده می کنید، آن را نگینی خرد کرده و در این مرحله به آش اضافه کنید. حدود ۱۰ دقیقه دیگر بپزید تا سیب زمینی نرم شود.

آش اوماج همدان

مرحله ششم: تنظیم طعم و تزیین

چاشنی ها: نمک، فلفل سیاه، زردچوبه و آویشن یا مرزه (در صورت استفاده) را به میزان دلخواه اضافه کنید و طعم آش را تنظیم کنید.

نعنا داغ: نعنا خشک را در مقدار کمی روغن داغ تفت دهید تا نعنا داغ آماده شود.

سرو: آش را در ظرف مناسب سرو کنید و با پیاز داغ، سیر داغ و نعنا داغ تزیین کنید. می توانید آش را با کشک، سرکه یا آبغوره سرو کنید.

اش اوماج همدان

نکات کلیدی و فوت وفن های پخت آش اوماج همدان :

برای دستیابی به بهترین نتیجه در تهیه آش اوماج همدان، به نکات زیر توجه کنید:

• کیفیت آرد: از آرد سفید مرغوب و الک شده استفاده کنید. در برخی دستورها، ترکیب آرد سفید و سبوس دار برای طعم متفاوت استفاده می شود.

• خیساندن حبوبات: خیساندن حبوبات باعث کاهش نفخ و تسریع پخت می شود.

• جلوگیری از چسبیدن اوماج: هنگام افزودن اوماج، مرتب هم بزنید و از آب سرد استفاده کنید تا اوماج ها به هم نچسبند.

• لعاب دار شدن آش: برای لعاب بیشتر، می توانید ۱ قاشق غذاخوری آرد را در آب سرد حل کرده و در ۱۰ دقیقه آخر پخت اضافه کنید.

• سبزی های محلی: در همدان، گاهی از سبزی های محلی مانند شنگ یا ریحان بنفش استفاده می شود که طعم خاصی به آش می دهد.

• طعم دهی: افزودن کره محلی یا روغن حیوانی به پیاز داغ، عطر بی نظیری به آش می بخشد.

• خشک کردن اوماج: اگر زمان کافی ندارید، اوماج ها را در فر با دمای پایین (۱۰۰ درجه سانتی گراد) به مدت ۱۵ تا ۲۰ دقیقه خشک کنید.

• تنظیم غلظت: اگر آش غلیظ شد، کمی آب جوش اضافه کنید. اگر رقیق بود، مقدار کمی آرد حل شده در آب اضافه کنید.

• ادویه جات: استفاده از آویشن یا مرزه خشک، طعم سنتی تری به آش می دهد.

• تزیین: نعنا داغ و پیاز داغ ترد، جلوه و طعم آش را بهبود می بخشند.

ارزش غذایی و فواید آش اوماج :

آش اوماج همدان به دلیل استفاده از مواد مغذی، فواید زیادی برای سلامتی دارد:

• منبع پروتئین و فیبر: حبوبات و تخم مرغ موجود در آش، پروتئین و فیبر بالایی دارند که برای سلامت گوارش و عضلات مفید است.

• تقویت سیستم ایمنی: سبزیجات و ادویه هایی مانند زردچوبه و آویشن به بهبود سرماخوردگی کمک می کنند.

• هضم آسان: این آش به دلیل بافت سبک، برای کودکان، سالمندان و بیماران مناسب است.

• ویتامین ها و مواد معدنی: سبزیجات تازه سرشار از ویتامین های A، C و K و مواد معدنی مانند آهن و منیزیم هستند.

• خواص ضدباکتریایی: نعنا و آویشن به دلیل خواص ضدباکتریایی، به سلامت عمومی بدن کمک می کنند.

پخت آش اماج

تفاوت آش اوماج همدان با سایر مناطق

آش اوماج در شهرهای مختلف ایران مانند تبریز، اردبیل، زنجان و سبزوار نیز تهیه می شود، اما نسخه همدانی تفاوت هایی دارد:

• حبوبات: در همدان از لوبیا چشم بلبلی و عدس استفاده می شود، در حالی که در تبریز اغلب فقط عدس به کار می رود.

• سبزیجات: در همدان، سبزی هایی مانند شنگ، اسفناج یا ریحان بنفش رایج است، اما در تبریز و اردبیل از تره و مرزه بیشتر استفاده می شود.

• تخم مرغ: افزودن تخم مرغ در نسخه همدانی رایج است، اما در برخی مناطق دیگر دیده نمی شود.

• غلظت: آش اوماج همدان معمولاً غلیظ تر از نسخه های تبریزی یا اردبیلی است.

• ادویه جات: در همدان گاهی از آویشن یا مرزه برای طعم دهی استفاده می شود که در دیگر مناطق کمتر رایج است.

پیشنهادات برای سرو :

• سرو گرم: آش اوماج را داغ سرو کنید تا عطر و طعم آن حفظ شود.

• همراهی با نان: نان سنگک، نان تافتون یا نان محلی همدان همراه این آش بسیار دل چسب است.

• چاشنی ها: می توانید آش را با کشک، سرکه، آبغوره یا حتی ماست سرو کنید.

• تزیینات: علاوه بر نعنا داغ و پیاز داغ، چند قطره زعفران دم کرده می تواند آش را زیباتر و خوش طعم تر کند.

• برای بیماران: اگر آش برای بیماران سرماخورده تهیه می شود، می توانید از آب قلم یا آب گوشت برای تقویت بیشتر استفاده کنید.

در پایان :

آش اوماج همدان یک غذای سنتی، مقوی و خوشمزه است که با مواد اولیه ساده و در دسترس تهیه می شود. این آش به دلیل ترکیب حبوبات، سبزیجات و اوماج های خمیری، نه تنها طعمی دل چسب دارد، بلکه برای سلامتی، به ویژه در فصول سرد و برای بهبود سرماخوردگی، بسیار مفید است.

با رعایت نکات و فوت وفن های ارائه شده در این مقاله، می توانید یک آش اوماج اصیل همدانی با طعم و بافتی بی نظیر تهیه کنید. این غذا نه تنها یک وعده غذایی کامل است، بلکه بخشی از فرهنگ و سنت غنی همدان را به نمایش می گذارد.

گردآوری: بخش آشپزی بیتوته