معرفی 8 مورد از شناخته شده ترین انواع لوله و کاربرد آنها

مجموعه: ابزار و ماشین آلات

انواع لوله های تاسیساتی

آشنایی با انواع لوله مورد استفاده در صنایع  

معرفی انواع لوله

لوله ها در انواع مختلفی وجود دارند. اغلب لوله ها را بر اساس جنس مواد تشکیل دهنده تقسیم بندی می کنند اما می توان آن ها را بر اساس قطر و ضخامت، شکل ظاهری و کاربردشان نیز دسته بندی کرد. دو جنس کلی برای ساخت لوله وجود دارد فلز و پلاستیک. لوله های فلزی و پلاستیکی نیز خودشان به انواع مختلفی تقسیم  می شوند. 

در حالت کلی از لوله های پلاستیکی برای انتقال مایعات مانند آب استفاده می شود. علت استفاده از پلاستیک برای انتقال مایعات دلایل متعددی دارد مثلا مقاومت در برابر رسوب گرفتگی و خوردگی و زنگ زدگی که در لوله های فولادی ایجاد می شود.

اما معمولا از لوله های فلزی برای انتقالات سیالات گاز استفاده می شود و یکی از علت های آن استحکام بالا در برابر سوراخ شدگی و تغییر شکل فلز است. انواع مختلف لوله را با کاربردهای هر یک در زیر معرفی کرده ایم:

انواع لوله در دو جنس پلاستیکی و فلزی موجود هستند

لوله پی وی سی

یکی از پرکاربردترین لوله ها نوع پی وی سی هستند. پی وی سی یک پلیمر است و برای اکثر لوله کشی های آب و مایعات در ساختمان ها و لوله کشی های شهری مورد استفاده قرار می گیرد. از لحاظ رنگ معمولا لوله پی وی سی خاکستری است، البته رنگ سفید آن نیز به بازار آمده است. 

این محصول به جهت جنس خود که پلاستیک و پلیمر است در مقابل دمای بالا خیلی مقاوم نیستند و نباید برای انتقال مایعات بسیار داغ مورد استفاده قرار بگیرند. اشعه ماوراء بنفش خورشید بر خاصیت شیمایی پی وی سی تاثیر منفی دارد و نور خورشید باعث ایجاد تغییر شکل در آن می شود.

همچنین این لوله اگر در معرض آتش قرار بگیرد امکان اشتعال هم دارد. لوله پی وی سی در دو نوع تولید شده است: upvc و cpvc. این دو مدل تنها از لحاظ میزان کلر با هم تفاوت دارند و cpvc مقاومت بالاتری نسبت به upvc دارد. 

پی وی سی یکی از پرکاربردترین انواع لوله است

لوله پلی اتیلن

این لوله نیز از جنس پلیمر ساخته شده است؛ بنابراین برای انتقال مایعات مورد استفاده قرار می گیرد. لوله پلی اتیلن از لحاظ ظاهری می تواند ساده یا مشبک باشد. لوله های پلی اتیلن در برابر ضربه نیز مقاوت بالایی دارند. به جهت همین مقاومت بالا امروزه بیشترین استفاده را در لوله کشی ها دارند و جایگزین خوبی برای لوله های pvc هستند. 

این مدل لوله معمولا در دو نوع تک جداره و دو جداره تولید می شود. نوع تک جداره اغلب برای لوله کشی های آب مورد استفاده قرار می گیرد اما نوع دو جداره به جهت مقاومت بالاتر برای لوله هاب فاضلاب و یا انتقال سیالات مناسب هستند. لوله های پلی اتیلن با توجه به ضخامت قیمت های متفاوتی دارند؛ هرچه ضخامت بیشتر باشد قیمت آن هم بالاتر خواهد رفت. 

لوله پروپیلن

پروپیلن هم یکی دیگر از مواد پرکاربرد برای ساخت و تولید لوله است. این ماده یکی از سبک ترین مواد پلیمری و پلاستیکی است. لوله های پروپیلن معمولا در دو رنگ سفید و سبز تولید می شوند و نسبت به لوله پی وی سی مقاومت بالاتری در برابر ضربه و خوردگی و شکستن دارند. 

این محصول که با علامت اختصاری p.p شناخته می شود به جهت طول عمر بالا بسیار مورد توجه قرار گرفته و در بسیاری از سیستم های لوله کشی آب و فاضلاب مورد استفاده است. پروپیلن مزایای زیادی دارد که باعث شده پرمصرف ترین لوله در لوله کشی های ساختمانی شود. از جمله مزایای این محصول انعطاف پذیری بالا، عایق صدا و قیمت مناسب نسبت به انواع دیگر لوله است. 

پروپیلن یکی از انواع لوله با قدرت انعطاف بالا است

لوله گالوانیزه 

برای ساخت لوله گالوانیزه از آهن سفید استفاده می شود. پس این لوله نوعی لوله فلزی است. آهن سفید پس از تبدیل شدن به ورق فولادی داخل قالب رفته و به لوله تبدیل می شود. این لوله ها معمولا درز دار هستند و باید از راه های مختلفی مانند جوش کردن و پرس کردن درزها بسته شود. پس از این که لوله شکل گرفت داخل استخر و یا گالن مذاب روی غوطه ور می شود؛ به این شکل لوله گالوانیزه ایجاد می شود. 

لوله های گالوانیزه مقاومت بسیار بالایی در برابر خوردگی و سایش دارند اما معمولا در برابر مواد اسیدی مقاوم نیستند. از این مدل لوله برای لوله کشی سیستم های تهویه مطبوع مانند هواساز ها و همچنین برای لوله های تخلیه فاضلاب استفاده می شود. این محصول خود به دو نوع فولادی و آهنی تقسیم می شود.

نوع آهنی به جهت اینکه روش گالوانیز کردن عمیق تر و متفاوت تری دارد عموما از نوع فولادی مقاوم تر است. اگر بخواهیم این دو نوع لوله را از لحاظ ظاهری از هم تشخیص دهیم باید گفت نوع فولادی سطحی صاف و صیقلی دارد؛ در حالی که نوع آهنی سطحی نامتقارن و کدر دارد. 

لوله گالوانیزه یکی از انواع لوله فلزی است

لوله آلومینیومی

این لوله ها از جنس فلز آلومینیوم در ضخامت های مختلفی تولید می شوند. لوله آلومینیوم در رنگ همین فلز یعنی طوسی و نقره ای است و یکی از لوله های فلزی بسیار سبک است. این محصول مقاومت بالایی داشته و بسیار چکش خوار است. یکی از ویژگی های فلز آلومنیوم انتقال بسیار خوب دما است و به همین جهت در مصارفی که نیاز به کنترل دما است از این لوله استفاده می شود. 

از دیگر ویژگی های فلز آلومینیوم که باعث شده از پرکاربردترین فلزات دنیا باشد می توان به سبک بودن، قابلیت جوشکاری مقاومت بسیار خوب در برابر تغییرات دمایی و همچنین مقاومت در برابر سایش و خوردگی اشاره کرد. از این لوله در صنعت کشاورزی و انتقال آب و همچنین در ساخت و ساز به عنوان یک مصالح کاربردی استفاده می شود. 

لوله چدنی 

این لوله نیز در دسته بندی لوله های فلزی قرار می گیرد. لوله های چدنی در برابر خوردگی بسیار مقاوم هستند و نسبت به بسیاری از انواع لوله طول عمر بالاتری دارند. لوله چدنی تحمل بسیار بالایی در برابر فشار دارد. از این محصول برای انتقال انواع مایعات مانند آب و همچنین برای انتقال گاز و در سیستم لوله کشی فاضلاب استفاده می شود. 

بیشترین کاربرد این لوله در سیستم فاضلاب است و به دلیل ترکیبات شیمیایی و اسیدی موجود در آب فاضلاب امکان خوردگی و سوراخی بعد از مدتی بالا می رود. معمولا برای جلوگیری از این مشکل یک لایه سیمان بر روی لوله چدنی به عنوان محافظ استفاده می شود. به جهت هزینه های پایین نصب و راه اندازی این لوله در بیشتر پروژه های عمرانی و ساختمان سازی ها مورد استفاده قرار می گیرد. 

انواع لوله چدنی بسیار مقرون به صرفه هستند

لوله آزبست 

این لوله از ترکیب چند ماده تولید می شود. لوله آزبست از ترکیب مواد معدنی و سیمان و ماسه و ماده نسوز آزبست تولید شده است. آزبست ماده ای است که در برابر آتش و دما بسیار مقاوم است؛ بنابراین لوله های آزبست نیز مقاومت بالایی در برابر دما و آتش دارند و در برابر مواد شیمیایی و اسیدی و همچنین خوردگی نیز بسیار مقاوم هستند.

بنابراین بهتر است در صنایع پتروشیمی و یا مکان های انتقال سیالاتی مانند گاز های شیمیایی و مواد شیمیایی مورد استفاده قرار گیرند. به جهت مقاومت بالایی که در برابر اسیدها دارند عموما در سیستم های لوله کشی فاضلاب استفاده می شوند. تنها ویژگی منفی این محصول رسوب پذیری بسیار بالا و مقاومت کم در برابر ضربه است. لوله های آزبست به لحاظ قیمت مقرون به صرفه هستند و از لحاظ وزنی نسبتا سبک تولید می شوند.

آشنایی با لوله های چند لایه 

نسل جدیدی از لوله ها در چند سال اخیر به بازار آمده اند که از چند لایه مختلف تشکیل شده اند. این لوله ها که دو لایه، سه لایه و حتی پنج لایه هستند مقاومت بسیار بالایی دارند و بسیاری از معایب لوله های معمول قبلی در آن ها برطرف شده است. لوله های چند لایه معمولا از یک یا دو لایه فلز، یک یا دو لایه پلیمر و یک یا دو لایه چسب تشکیل شده اند. 

از لوله های چند لایه در مصارفی که نیاز به مقاومت بالای لوله است استفاده می شود مثلا به عنوان مصالح ساختمانی یا در سیستم فاضلاب شهری. این لوله ها مزایای متعددی از جمله مقاومت بالا در برابر خوردگی و ضربه، حمل و نقل آسان، وزن کم، انعطاف پذیری بالا، مقاومت خوب در برابر پوسیدگی، مقاومت در برابر نفوذ اکسیژن و ... را دارند. 

لوله های چند لایه نسل جدیدی از انواع لوله هستند

کلام پایانی 

لوله یکی از مصالح پر کاربرد ساختمانی است که یا از جنس پلاستیک و پلیمر ساخته می شود و یا از جنس انواع فلزات. البته امروزه انواع جدیدی از لوله ها نیز به بازار آمده که از ترکیب این مواد با مواد دیگری مانند سیمان و ماسه تولید شده اند. لوله ها قطرها و ضخامت های مختلفی دارند و حتی بعضی از آن ها انواع یک لایه و چند لایه دارند. انواع لوله با توجه به ویژگی های ظاهری، ضخامت،جنس و مواد تشکیل دهنده کاربردهای مختلفی دارند.

گردآوری: بخش دانش کسب و کار بیتوته