دستگاه بافندگی راپیری؛ انقلابی در تولید پارچه‌های متنوع

مجموعه: ابزار و ماشین آلات

دستگاه بافندگی راپیری پرکاربردترین ماشین بدون شاتل در نساجی است 

دستگاه بافندگی راپیری؛ فناوری، ویژگی‌ها، مزایا و کاربردها

دستگاه بافندگی راپیری یکی از پرکاربردترین انواع ماشین‌آلات بافندگی بدون شاتل در صنعت نساجی است. این دستگاه‌ها با استفاده از حامل‌های انگشتی به نام راپیر (Rapier)، نخ پود را از میان نخ‌های تار عبور می‌دهند و امکان تولید پارچه‌هایی با کیفیت بالا و تنوع زیاد را فراهم می‌کنند. راپیرها می‌توانند به‌صورت سخت یا انعطاف‌پذیر طراحی شوند و در دو نوع گریپر مثبت و منفی عمل می‌کنند. این فناوری به دلیل تطبیق‌پذیری، سرعت بالا و توانایی تولید پارچه‌های متنوع، جایگزین دستگاه‌های شاتلی سنتی شده و به یکی از اصلی‌ترین ابزارهای تولید پارچه‌های بافته تبدیل شده است.

در این مقاله، به بررسی ویژگی‌ها، مزایا، کاربردها، تاریخچه و نکات مهم در انتخاب دستگاه بافندگی راپیری مناسب پرداخته می‌شود.

راپیرها نخ پود را از میان نخ‌های تار عبور می‌دهند

ویژگی‌های دستگاه بافندگی راپیری

روش درج پود 

روش درج پود در دستگاه‌های راپیری شامل حرکت رفت‌وبرگشتی راپیر است که نخ پود را از یک بوبین ثابت خارج از دستگاه به داخل شِد (فضای باز بین نخ‌های تار) هدایت می‌کند. در برخی مدل‌ها، از دو راپیر استفاده می‌شود که هر یک نیمی از عرض پارچه را پوشش می‌دهند. راپیر اول نخ پود را تا مرکز شِد حمل می‌کند، سپس راپیر دوم آن را تحویل گرفته و به سمت دیگر شِد منتقل می‌کند. این فرآیند سرعت درج پود را افزایش داده و امکان بافت پارچه‌های عریض‌تر را فراهم می‌کند.

انواع گریپر 

گریپرها (گیرنده‌های نخ) در دستگاه‌های راپیری به دو نوع اصلی تقسیم می‌شوند:

• گریپر منفی (Negative Gripper): رایج‌ترین نوع گریپر است که به دلیل سادگی و هزینه کمتر، در بسیاری از دستگاه‌ها استفاده می‌شود.

• گریپر مثبت (Positive Gripper): انعطاف‌پذیری بیشتری دارد و می‌تواند انواع مختلف نخ‌ها (از نظر جنس، ضخامت و شکل مقطع) را در یک فرآیند بافندگی مدیریت کند. این ویژگی برای تولید پارچه‌های متنوع و پیچیده ایده‌آل است.

تطبیق‌پذیری سر راپیر 

سرهای راپیر در اکثر دستگاه‌های راپیری از تطبیق‌پذیری بالایی برخوردارند و بدون نیاز به تعویض، می‌توانند نخ‌های پود با جنس‌های مختلف (مانند پنبه، پشم، پلی‌استر و ابریشم)، ضخامت‌های گوناگون و اشکال مقطع متفاوت را پردازش کنند.

عرض دستگاه 

دستگاه‌های راپیری در عرض‌های متنوعی از 150 سانتی‌متر تا 540 سانتی‌متر (عریض‌ترین حالت) تولید می‌شوند. عرض دستگاه به نوع پارچه و کاربرد آن بستگی دارد.

سرعت و بهره‌وری 

دستگاه‌های راپیری سخت و انعطاف‌پذیر با سرعت 200 تا 260 ضربه در دقیقه عمل می‌کنند و می‌توانند تا 1300 متر نخ پود در دقیقه مصرف کنند. این سرعت، همراه با سطح نویز مشابه دستگاه‌های پروجکتایل مدرن، آن‌ها را به گزینه‌ای کارآمد برای تولید انبوه تبدیل کرده است.

قابلیت‌های اضافی 

این دستگاه‌ها می‌توانند با سیستم‌های دابی (Dobby)، بادامک (Cam) یا ژاکارد (Jacquard) مجهز شوند تا امکان تولید الگوهای پیچیده و پارچه‌های تزئینی فراهم شود. دستگاه‌های دو لایه نیز برای تولید پارچه‌های دو لایه و پرزدار مناسب هستند.

گریپر مثبت انعطاف‌پذیری بیشتری نسبت به گریپر منفی دارد

مزایای دستگاه بافندگی راپیری

• تطبیق‌پذیری بالا: دستگاه‌های راپیری می‌توانند انواع نخ‌ها، از الیاف طبیعی (مانند پنبه و پشم) تا الیاف مصنوعی (مانند پلی‌استر و نایلون) و حتی نخ‌های با تاب بالا را پردازش کنند. این ویژگی از ایجاد عیوب مانند انقباض پود جلوگیری می‌کند.

• انتخاب رنگ پود: این دستگاه‌ها قابلیت انتخاب پود تا 8 رنگ به‌صورت تصادفی و حداکثر تا 16 رنگ را دارند، بدون اینکه سرعت دستگاه تحت تأثیر قرار گیرد. این ویژگی برای تولید پارچه‌های چندرنگ و تزئینی بسیار مناسب است.

• سرعت و کارایی: در مقایسه با دستگاه‌های شاتلی، دستگاه‌های راپیری سرعت بالاتری دارند، اما نسبت به دستگاه‌های پروجکتایل کمی کندتر هستند. با این حال، انعطاف‌پذیری آن‌ها در تولید انواع پارچه‌ها این محدودیت را جبران می‌کند.

• تولید پارچه‌های عریض: این دستگاه‌ها می‌توانند پارچه‌هایی تا عرض 280 سانتی‌متر (110 اینچ) بدون نیاز به تغییرات تولید کنند.

• مصرف انرژی بهینه: برخی مدل‌ها، مانند دستگاه‌های مجهز به موتور پیکانول سومو (Picanol Sumo Motor)، با مصرف برق کمتر، سازگار با محیط زیست هستند و امکان مدیریت حرکات آهسته و انتخاب آسان نخ پود را فراهم می‌کنند.

• کیفیت بالای پارچه‌های پرزدار: دستگاه‌های دو لایه راپیری پارچه‌های پرزدار با حس و ظاهر عالی و بدون عیوب پود پشتی تولید می‌کنند.

عرض دستگاه‌های راپیری تا 540 سانتی‌متر می‌رسد

کاربردهای دستگاه بافندگی راپیری

دستگاه‌های بافندگی راپیری در طیف گسترده‌ای از کاربردها استفاده می‌شوند:

• پارچه‌های پوشاکی: مناسب برای تولید پارچه‌های سبک و سنگین مانند پارچه‌های پنبه‌ای، پشمی و شبیه پنبه.

• منسوجات خانگی: تولید پارچه‌های رومبلی، پرده‌ای و تزئینی با طرح‌های پیچیده به کمک سیستم ژاکارد.

• پارچه‌های پرزدار: ایده‌آل برای تولید پارچه‌های پرز بلند، مخمل‌های ابریشم طبیعی و مصنوعی، پارچه‌های پنبه‌ای پرزدار و فرش.

• منسوجات فنی (تکنیکال): دستگاه‌های راپیری سخت برای تولید پارچه‌های صنعتی مانند پارچه‌های ساخته‌شده از الیاف شیشه‌ای و الیاف با عملکرد بالا (مانند فیبر کربن) استفاده می‌شوند.

• تولید در مقیاس کوچک و تنوع بالا: به دلیل انعطاف‌پذیری در انتخاب رنگ و نوع نخ، این دستگاه‌ها برای تولید پارچه‌های سفارشی در مقیاس کوچک بسیار مناسب هستند.

تاریخچه دستگاه بافندگی راپیری 

توسعه دستگاه‌های بافندگی راپیری از سال 1844 آغاز شد، زمانی که جان اسمیت از سالفورد پتنتی برای طراحی دستگاهی بدون شاتل ثبت کرد. پتنت‌های بعدی توسط فیلیپه و موریس (1855)، دبلیو.اس. لِیکاک (1869) و دبلیو. گلاور (1874) ثبت شدند و راپیرهای سخت در سال 1899 توسط اُ. هالنسلِبن تکمیل شدند. پیشرفت کلیدی در سال 1922 با اختراع اصل انتقال حلقه در وسط شِد توسط جان گابلر رخ داد. در سال 1925، آر.جی. مویا راپیرهای انعطاف‌پذیر را پیشنهاد کرد و آر. دِواس ایده گرفتن نخ پود از نوک توسط راپیر دهنده و انتقال به راپیر گیرنده را معرفی کرد. تجاری‌سازی کامل این فناوری در دهه‌های 1950 و 1960 با پیشرفت‌های سریع در طراحی دستگاه‌ها محقق شد.

سرعت دستگاه‌های راپیری تا 260 ضربه در دقیقه است

انتخاب دستگاه بافندگی راپیری مناسب 

برای انتخاب دستگاه بافندگی راپیری مناسب، باید به عوامل زیر توجه کرد:

• نوع پارچه: نوع پارچه (پوشاکی، خانگی یا فنی) و جنس نخ (طبیعی یا مصنوعی) تأثیر مستقیمی بر انتخاب دستگاه دارد.

• عرض پارچه: دستگاه‌های راپیری با عرض 150 تا 540 سانتی‌متر موجود هستند. برای پارچه‌های بسیار عریض، ممکن است دستگاه‌های پروجکتایل سولزر گزینه بهتری باشند.

• نوع گریپر: گریپر مثبت برای تولیدات متنوع و گریپر منفی برای تولیدات ساده‌تر مناسب است.

• سیستم‌های اضافی: انتخاب دستگاه با قابلیت دابی یا ژاکارد برای تولید پارچه‌های طرح‌دار ضروری است.

• برند و مدل: برندهای معتبر مانند درنیر و پیکانول به دلیل کیفیت و پشتیبانی گسترده، گزینه‌های محبوبی هستند. به عنوان مثال، موتور پیکانول سومو با مصرف انرژی پایین و انعطاف‌پذیری بالا، برای تولیدات مدرن مناسب است.

• دستگاه‌های دست دوم: در صورت محدودیت بودجه، دستگاه‌های دست دوم از برندهای معتبر می‌توانند گزینه‌ای اقتصادی باشند. مشورت با تأمین‌کنندگان معتبر برای انتخاب دستگاه مناسب ضروری است.

دستگاه‌های راپیری برای پارچه‌های پرزدار مناسب‌اند

سوالات متداول 

1. تفاوت گریپر مثبت و منفی چیست؟ 

گریپر منفی: نخ پود را بدون گرفتن فعال نگه می‌دارد و رایج‌تر است. برای تولیدات ساده و انبوه مناسب است.

گریپر مثبت: نخ پود را به‌صورت فعال می‌گیرد و انعطاف‌پذیری بیشتری برای کار با انواع نخ‌ها (از نظر جنس و ضخامت) ارائه می‌دهد. این نوع برای تولید پارچه‌های پیچیده و متنوع مناسب‌تر است.

2. آیا دستگاه‌های راپیری می‌توانند پارچه‌های چندرنگ تولید کنند؟

بله، دستگاه‌های راپیری قابلیت انتخاب پود تا 8 رنگ به‌صورت تصادفی و حداکثر تا 16 رنگ را دارند. این ویژگی آن‌ها را برای تولید پارچه‌های تزئینی و چندرنگ، مانند پارچه‌های رومبلی و پرده‌ای، بسیار مناسب می‌کند.

3. دستگاه‌های راپیری دو لایه چه کاربردی دارند؟

دستگاه‌های دو لایه برای تولید پارچه‌های دو لایه و پرزدار، مانند مخمل، پارچه‌های پرز بلند، فرش و پارچه‌های پنبه‌ای پرزدار، استفاده می‌شوند. این دستگاه‌ها پارچه‌هایی با حس و ظاهر عالی و بدون عیوب پود پشتی تولید می‌کنند.

4. آیا دستگاه‌های راپیری برای تولید در مقیاس کوچک مناسب هستند؟

بله، به دلیل انعطاف‌پذیری در انتخاب نخ و رنگ و امکان تولید پارچه‌های سفارشی، این دستگاه‌ها برای تولید در مقیاس کوچک با تنوع بالا ایده‌آل هستند.

نتیجه‌گیری

دستگاه‌های بافندگی راپیری با ترکیب سرعت، انعطاف‌پذیری و توانایی تولید پارچه‌های متنوع، به یکی از کلیدی‌ترین فناوری‌های صنعت نساجی تبدیل شده‌اند. این دستگاه‌ها با قابلیت‌هایی مانند انتخاب چندرنگ پود، سازگاری با انواع نخ‌ها و تولید پارچه‌های عریض، نیازهای تولیدکنندگان پارچه‌های پوشاکی، خانگی و صنعتی را برآورده می‌کنند. با انتخاب دستگاه مناسب از برندهای معتبر و توجه به نیازهای تولیدی، می‌توان بهره‌وری و کیفیت تولید را به حداکثر رساند.

گردآوری:بخش دانش کسب و کار بیتوته