طناب ایمنی؛ ابزاری برای محافظت در برابر سقوط

مجموعه: تجهیزات ایمنی و بهداشتی

طناب ایمنی مهم ترین ابزار صعود و فرود است

طناب ایمنی چیست و چه ویژگی هایی دارد؟  

طناب ایمنی چیست؟

همه ما به خوبی می دانیم که طناب چیست اما طناب های ایمنی ویژگی هایی دارند که آن ها را از طناب های معمولی متمایز می کنند. در گذشته معمولا طناب ایمنی را از الیاف طبیعی می ساختند.

به جهت اینکه طناب های الیاف در واکنش با هوا و مواد دیگر دچار پوسیدگی زود هنگام می شدند کم کم تصمیم بر آن شد که به جای الیاف طبیعی از الیاف مصنوعی که غیر قابل واکنش هستند استفاده شود تا طول عمر این وسیله ایمنی افزایش یابد. یکی از پر کاربردترین مواد به کار رفته در طناب های ایمنی امروزی نایلون است. 

معمولا طناب ایمنی تا 4 سال عمر می کند اما ممکن است به جهت استفاده زیاد از آن طول عمر آن کوتاه تر شود. طناب ایمنی قبل از هر بار استفاده حتما باید بررسی شود تا اگر آثار فرسودگی و پوسیدگی بر روی آن است مورد استفاده قرار نگیرد. 

طول طناب ایمنی بسته به نیاز می تواند متفاوت باشد. انواع گوناگونی از این محصول نیز با قطرهای متفاوت و البته استاندارد وجود دارند که هر کدام برای عملیات خاصی طراحی شده اند. از لحاظ شکل ظاهر ابتدا و انتهای طناب های ایمنی یک قلاب فلزی ضد زنگ وصل شده که فرد صعود کننده بتواند آن را به تجهیزات یا لباس خود وصل کند. 

قلاب های طناب ایمنی به تجهیزات و هارنس ایمنی کوهنورد متصل می شود

انواع طناب ایمنی

برای کارهای مختلف طناب های ایمنی مختلفی تولید شده است. در مجموع می توان سه دسته بندی کلی برای این محصول بر اساس خاصیت کشسانی آن ها در نظر گرفت: نوع استاتیک که هیچ نوع خاصیت کشسانی ندارد، نوع نیمه استاتیک با کشسانی کم و نوع داینامیک با خاصیت کشسانی بالا. در ادامه می خواهیم این سه نوع را بیشتر معرفی کنیم:

طناب ایمنی استاتیک

بسیاری طناب استاتیک را با عنوان طناب کار در ارتفاع می شناسند. در بسیاری مشاغل فرد نیاز دارد که در ارتفاع کار کند مثلا فردی که می خواهد روی دکل های برقی کار کند یا فردی که می خواهد نمای خارجی یک ساختمان بلند مرتبه را رنگ آمیزی کند و همین طور آتش نشانانی که در ارتفاعات مشغول خاموش سازی آتش هستند و بسیاری مشاغل دیگر به طناب استاتیک نیاز دارند. در واقع این طناب نوعی تکیه گاه و نگه دارنده فرد در ارتفاع است.

طناب های استاتیک یا پویا بسیار محکم هستند و به جهت اینکه هیچ حالت کشسانی ندارند فرد را محکم و در یک جا نگه می دارند و مانع از تلو تلو خوردن وی در ارتفاعات می شوند. کسانی که در ارتفاعات کار می کنند نیاز به تمرکز بالا هنگام کار دارند و کشش طناب مانع از تمرکز و عملکرد راحت آن ها می شود و به همین جهت است که طناب استاتیکی را انتخاب می کنند.

 توجه کنید این طناب برای سقوط و کوه نوردی اصلا مناسب نیست چون نمی تواند ضربه ها را هنگام سقوط بگیرد. جنس این نوع طناب معمولا از ابریشم مصنوعی و پلی آمید است که روکشی از جنس پلی استر دارد. 

طناب ایمنی استاتیک هیچ خاصیت کششی ندارد

طناب ایمنی نیمه استاتیک

این نوع طناب را برای از بین بردن مشکلاتی که در طناب استاتیک وجود داشت تولید کردند. در واقع امروزه بسیاری از افرادی که در ارتفاعات کار می کنند به این نوع طناب بیشتر اعتماد می کنند. طناب نیمه استاتیک کمی خاصیت کشسانی دارد و همین می تواند آن را برای صعود و جلوگیری از ضربه ناگهانی به کمر و ستون فقرات فرد آماده کند.

طناب نیمه استاتیک را می توان در مشاغل مختلف مانند امداد و نجات و عملیات اطفاء حریق و همچنین برای دره نوردی، کوه نوردی و صخره نوردی هم مورد استفاده قرار داد. این طناب ها طول عمر بالایی دارند و خاصیت کشسانی آن ها تا زمان اتمام تاریخ انقضا آن ها باقی می ماند. 

طناب های نیمه استاتیک در واقع در پاسخ به نیازهای مشاغلی تولید شد که به طنابی بین طناب استاتیک بدون خاصیت کشسانی و طناب داینامیک با کشسانی بسیار زیاد نیاز داشتند. این طناب ها ضد پوسیدگی و ضد آب هستند و در ارتفاعات یخ نمی زنند. جنس و مواد تشکیل دهنده آن ها نیز می تواند متفاوت باشد. 

طناب ایمنی داینامیک

این محصول خاصیت کششی بسیار بالایی دارد. استفاده از آن برای کار در ارتفاعات اصلا مناسب نیست زیرا بخاطر خاصیت کششی زیاد تمرکز فرد را به هم می زند و مانع از صعود و حرکت راحت و بدون دردسر او می شود. در بعضی ورزش ها مانند صخره نوردی ممکن است طناب های داینامیکی ترجیح داده شود. زیرا در صخره ها احتمال سقوط و آسیب به کمر زیاد است و خاصیت کششی این نوع طناب ها می تواند مانع از ضربه و شوک به کمر بشود.

طناب ایمنی داینامیک بسیار کششی است

ویژگی های طناب ایمنی استاندارد

اینکه طناب ایمنی استاندارد باشد بسیار مهم است. تمامی تجهیزات صعود و کار در ارتفاعات باید استاندارد و ایمن باشند در غیر این صورت استفاده از تجهیزات متفرقه می تواند باعث جان افراد در ارتفاعات بشود. استاندارد خاصی که طناب ایمنی باید اخذ کند NFPA اروپا است.

در ادامه تمام ویژگی های مورد نیاز برای یک طناب ایمنی استاندارد را بیان کرده ایم:

• طناب در طول انقضاء خود باید خاصیت ضد پوسیدگی داشته باشد.

• طناب ایمنی باید از جنسی ساخته شود که نتواند آب را داخل خود جذب کند. در واقع باید ضد آب باشد. در صورتی که طناب این ویژگی را نداشته باشد ممکن است در دماهای پایین ارتفاعات یخ بزند و عملکرد خود را از دست بدهد.

• طناب های ایمنی باید از قطر و ضخامت مشخصی برخوردار باشند. با توجه به شغل و نیاز می تواند این قطرها متفاوت باشد. 

• اگر قصد کار در ارتفاع هنگام شب را دارید بهتر است از طناب های شبرگ که خاصیت روشن شدن در هنگام شب را دارند استفاده کنید. 

• طناب ایمنی دارای کشسانی باید تا پایان تاریخ انقضاء ویژگی کششی خود را همانند روز اول حفظ کند و میزان کشسانی آن کمتر یا بیشتر نشود. 

طناب ایمنی باید ضد آب باشد

شرایط نگهداری طناب ایمنی

اگرچه طناب های ایمنی می توانند سالها بدون مشکل و پوسیدگی کار کنند اما مواردی وجود دارد که ممکن است باعث کاهش طول عمر آن ها شود. در صورتی که طناب ایمنی خود را به درستی و در جای مناسب نگه داری نکنید متاسفانه عمر آن کاهش یافته و زودتر خراب می شود. 

از جمله موارد مهمی که در نگهداری از این محصول باید بدان توجه کنید آن است که در محلی خشک و خنک و به دور از هر گونه رطوبت از آن نگه داری کنید. ضمنا طناب را به هیچ وجه در زیر وسایل تیز و برنده قرار ندهید. سعی کنید طناب را در یک قفسه یا یک جعبه دربسته به دور از لوازم دیگر قرار دهید و از قرار دادن اشیای مختلف به شکل مستقیم بر روی آن خودداری کنید. 

نکته دیگر جمع کردن صحیح طناب است. هنگامی که کارتان تمام شد طناب را به شکلی صحیح جمع آوری کنید تا مانع از پیچش و گره خوردگی در بدنه آن شوید. 

طناب ایمنی باید دور از رطوبت نگهداری شود

کلام پایانی

طناب ایمنی یکی از تجهیزات بسیار مهم برای کار در ارتفاعات است. این محصول باید بسیار محکم ساخته شود تا از افراد به خوبی محافظت کند. در واقع طناب ایمنی اصلی ترین جزء نگه دارنده و حفاظت کننده فرد در ارتفاعات است و اگر خراب یا پوسیده باشد یا از کیفیت پایینی برخوردار باشد ممکن است جان فرد را به خطر اندازد. 

گردآوری: بخش دانش کسب و کار بیتوته