تقویم تاریخ -25شهریور

مجموعه: تقویم تاریخ

در سال 1720 ميلادي جاماسب ولايتي كه "دستور زرتشتيان" كرمان بود به بمبئي رفت تا تاريخچه "روز سالخوردگان" را با ساير محققان پارسي هند بنويسند و آن را زنده كنند كه بعدا مينوچهر هومجي از پارسيان بمبئي هند اين كار را كرد.

ژاپني ها 15 سپتامبر (24 شهريور) را به عنوان روز سالخوردگان برگزار مي كنند كه گمان نمي رود ربطي به روز باستاني سالخوردگان ايران داشته باشد.

بايد توجه داشت كه از دو دهه پيش توجه به سالخوردگان و بازنشستگان در سراسر جهان چشمگير شده است. در آمريکا درمان سالخوردگان مطلقا رايگان است و بسياري از فروشگاهها در روز معيني از هفته، اجناس خود را به آنان با 15 درصد تخفيف مي فروشند. بعضي شرکتهاي هوايي به سالخوردگان تخفيف قابل ملاحظه مي دهند و استفاده از اتوبوسهاي شهري برايشان رايگان است، به همين گونه شرکت در کلاسهاي درس در هر سطحي.

1941م:16سپتامبر سال 1941 (25 شهريور 1320) در زماني كه نيروهاي شوروي و انگلستان به تهران نزديك شده بودند محمد علي فروغي نخست وزير وقت به اتفاق علي سهيلي وزيرامور خارجه کابينه اش به ديدار سفيران انگلستان و شوروي شتافت و به آنان اطلاع داد كه رضا شاه همچنان كه آن دو دولت خواسته بودند كناره گيري كرده و رهسپار اصفهان شده است. همسر و فرزندان رضا شاه قبلا به اصفهان رفته بودند و تنها محمدرضا در تهران مانده بود.

به احتمال زياد در همين ديدار، موافقت دو دولت انگلستان و شوروي با شاه شدن محمدرضا به فروغي ابلاغ شده بود، زيرا كه فروغي پس از آن ديدار، مستقيما به بهارستان رفت و نمايندگان مجلس را از كناره گيري رضا شاه و بر جاي او نشستن محمدرضا آگاه كرد. قبلا قرار بود كه پس از بركناري رضا شاه، دولت هاي اشغالگر ترتيب ديگري براي ايران بدهند و كشور ما تا چند سال توسط يك هيات مديره موقت اداره شود و سپس نوع حكومت تعيين گردد. برخي از مورخان جنگ جهاني دوم نوشته اند كه چون مقامات لندن و به ويژه چرچيل نگران بودند كه پس از انقضاي حكومت هيات مديره (هيات موقت پيشنهادي حاكم بر ايران)، استالين كمونيستها را بر ايران مسلط كند و به علاوه، بررسي خصوصيات محمد رضا پهلوي، او را فردي مطيع و علاقه مند به تفريح و ورزش (بيش از سياست) نشان داده بود اصرار بر شاه شدن فوري او كردند.

در آن روز پس از اين كه فروغي مجلس را از كناره گيري رضا شاه و خروج او از تهران آگاه ساخت، نمايندگاني كه از رضا شاه راضي نبودند (و يا به اشاره سفارت انگلستان) بر ضد او نطقهاي تندي ايراد كرده و به فروغي هشدار دادند كه سريعا جواهرات سلطنتي صورت برداري كند تا ببيند كه رضا شاه بخشي از آنها را با خود نبرده باشد!.قرار شد مجلس براي اداي سوگند شاه تازه يك جلسه فوق العاده فوري تشكيل دهد.

اتفاقا، سوگند وفاداري لوئي شانزدهم شاه وقت فرانسه هم به قانون اساسي در 16 سپتامبر سال 1791 ميلادي بعمل آمده بود و هر دو پادشاه با دو انقلاب به فاصله 188 سال از يكديگر بركنار شدند.

از بررسي خاطرات ، اسناد و نوشته ها چنين بر مي آيد كه دليل عمده موافقت دو دولت متجاوز به ايران ،مخصوصا انگلستان با سلطنت محمد رضا اين بود كه وي را فردي ضعيف و حرف شنو يافته بودند كه فاقد جاه طلبي هاي پدرش است و قدرت حكومتي را از دست «رجال مورد نظر!» خارج نخواهد ساخت.

1357م:25 شهريور 1357 در جنوب خراسان به مركزيت طبس زمين لرزه اي به شدت هفت و هفت دهم در مقياس ريشتر روي داد كه تلفات تقريبي آن را 25 هزار تن گزارش كرده اند. اين زمين لرزه در جريان انقلاب ايران روي داد و مخالفان سلطنت از ضعف دستگاههاي امداد و نارسايي هاي مربوط براي انتقاد از دولت بهره برداري كردند. درست به همان گونه كه زلزله ماناگوآ انقلاب نيكاراگونه را شدت بخشيد، زلزله طبس هم زبان انتقاد از دولت تهران را باز كرد كه ديگر بسته نشد.

1789م: 15سپتامبر زادروز جيمز اف .كوپر از داستان نگاران بنام قرن 19 آمريكاست كه در 1789 به دنيا آمد و 62 سال عمر كرد.

بيشتر داستانهاي او سبك كلاسيك دارد. وي علاقه به نوشتن داستانهايي داشت كه صحنه هاي پر تلاش و پر از بيم و اميد انسان را مجسم كند.

13 داستان از او پاقي مانده است كه هنوز تجديد چاپ مي شوند و برپايه آنها فيلمهاي سينمايي ساخته شده است. « قاتل گوزن » ، انبار چرم ، پريري ، سرخپوستان و جاسوس بهترين داستانهاي او شناخته شده اند. وي در داستان شرخپوستان خواسته است بگويد ؛ درست است كه مهاجرين اروپايي باعث پيشرفت شده اند ، ولي آرامش طبيعت و اوضاع طبيعي را ازميان برده اند.

1911م:16 سپتامبر سال 1911 ميلادي پس از 15 قرن، دولت ايتاليا كه چند دهه پيش از آن به همت "كاوور" وحدت خود را باز يافته بود و در صدد تجديد عظمت باستاني اش بود و مي خواست كه قدرت اول مديترانه شود براي تصرف سرزمين ليبي كه در دوران امپراتوري روم از مستملكات ايتاليا بود و در اين تاريخ جزئي از قلمرو عثماني به حساب مي آمد به دولت عثماني اعلان جنگ داد و روز بعد با غرق كردن يك كشتي جنگي عثماني در آبهاي طرابلس غرب (تريپولي)، در خاك ليبي سرباز پياده كرد و "سيدي بلال" و "درنا" را تصرف كرد.

يك سال و يك ماه بعد (18 اكتبر 1912) كه عثماني از جانب كشورهاي بالكان - صربستان، بلغارستان و يونان - تهديد به جنگ مي شد، طبق يك قرارداد ليبي را به ايتاليا واگذار كرد و دو ماه بعد نيز از نيروهاي مشترك بالكان شكست خورد و پس از 3 قرن از اين منطقه خارج شد و آلباني با حمايت ايتاليا استقلال يافت و اين شكست ها و تحقيرها سبب شد كه در31 ژانويه 1913 افسران جوان ارتش عثماني بر ضد دولت اين كشور قيام كنند و مسير سرنوشت سياسي اين امپراتوري را تغيير دهند.

عقب نشيني هاي سياسي و نظامي عثماني بالاخره باعث اضمحلال اين امپراتوري در پايان جنگ اول (1918) شد.

1979م:16 سپتامبر سال 1979 نورمحمد تره كي رئيس جمهوري كمونيست افغانستان در جريان كودتايي كه توسط يك سياستمدار ظاهرا هوادار غرب به نام حفيظ الله امين انجام شد به قتل رسيد. طولي نكشيد كه ساير كمونيستهاي افغانستان متوجه شدند كه توطئه از خارج بوده و پي بردند كه حفيظ الله امين با دسيسه خود را در صف كمونيستها قرار داده بود تا در فرصت مناسب راه خويش را برود . بنابراين ، او را از ميان برداشتند و از شوروي تقاضاي اعزام نظامي و اسلحه كردند. شوروي پس از اين كه باور كرد غرب امين را به كودتا ترغيب كرده و سرگرم مسلح ساختن پاره يي از قبايل افغانستان است ، درست دو ماه و ده روز پس از قتل تره كي به افغانستان نيرو فرستاد .

برژنف اعلام کرد كه نيروهاي شوروي به دعوت و خواست دولت افغانستان وارد اين كشور شده اند تا كمك كنند صلح و امنيت در مرزهاي شوروي بر هم نخورد و اين عمل طبق ضوابط بين المللي مشروع و قانوني است.

پس از ساقط شدن دولت حفيظ الله امين، ببرك كرمل كه يك كمونيست افراطي بود رييس جمهوري افغانستان شده بود. كارتر رييس جمهوري وقت امريكا كه چنين ديد از سيا سازمان اطلاعات اين كشور خواست كه با بودجه يي سنگين در پاكستان دست به آموزش نظامي بعضي قبايل ، فراريان و آوارگان افغاني و مسلح كردن آنها بزند و اين عمل باعث جنگي خونين شد كه يك دهه ادامه داشت.

1982م:سپتامبر 1982 ، مسيحيان مسلح لبناني به دو اردوگاه صبرا و شتيلا در حاشيه بيروت كه بدون دفاع بودند حمله بردند و دهها فلسطيني بي دفاع از جمله زنان و كودكان را كشتند . پس از اين كشتار ، وزير دفاع وقت اسرائيل(شارون ) متهم شد كه به نيروهاي خود اشاره كرده بود كه مانع حمله مسيحيان مسلح به آن دو اردوگاه نشوند. در آن زمان نيروهاي اسرائيلي جنوب لبنان تا شهر بيروت را در اشغال خود داشتند. عكس ، مقتولان يك صحنه اين كشتار را نشان مي دهد.

2003م:خودكشي « لي كيونگ هائه » رئيس اتحاديه كشاورزان كره جنوبي در 15 سپتامبر 2003 درحاشيه آخرين جلسه نشست سازمان جهاني بازرگاني كه در « كنكون » مكزيك برگزار شده بود ، بيش از خبر شكست اين مذاكرات در جهان بازتاب داشت. اين نشست موفق به نزديك كردن نظر كشورهاي فقير و غني به يكديگر نشد. نشست كنكون از همان آغاز پر سر و صدا بود. در آستانه برگزاري آن ، هزاران تن از مخالفان جهاني شدن تجارت مقابل ساختمان محل برگزاري جلسات با تن عريان دست به تظاهرات و اعتراض زده بودند.

«هائه » به منظور جلب توجه كشورهاي غني نسبت به وضعيت نا مطلوب هفت ميليون كشاورز كره جنوبي كه وي نمايندگي آنان را داشت وارد كنكون شده بود.

2003م:15 سپتامبر 2003 قاضي يك دادگاه فدرال (سراسري) آمريكا در شهر واشنگتن حكم داد كه ايران 400 ميليون دلار بابت غرامت به هشت آمريكايي كه چهارم سپتامبر 1997 در جريان انفجار بمب در يك بازارچه در اورشليم مجروح شده بودند بپردازد. قاضي نظر داده بود: "شواهد نشان مي دهد سازمان حماس كه اين انفجار را به وجود آورده مورد حمايت مالي و نظامي ايران است و افراد اين سازمان در ايران آموزش نظامي ديده اند.".

در اين رويداد 5 تن كشته و نزديك به دويست تن مجروح شده بودند.

قانون مصوب سال 1976 كنگره آمريكا به اتباع اين كشور اجازه داده است كه بتوانند از بابت خسارتهاي ناشي از اعمال تروريستي، براي دريافت غرامت از كشورهايي كه دولت آمريكا آنها را حامي تروريسم مي پندارد به دادگاههاي آمريكا دادخواست بدهند و دادخواست اين هشت تن هم به استناد همين قانون پذيرفته و رسيدگي شده بود.

در آن روز روزنامه هاي امريكا نوشته بودند که ممكن است قسمتي از اين غرامت از پولهاي مسدود شده ايران در آمريكا پرداخت شود.

1847: خانه محل تولد شكسپير در استرافورد انگلستان جز آثار ملي اعلام شد. اين نخستين بار در انگلستان بود كه يك ساختمان به نام اثر ملي خوانده مي شد. اعلام يك ساختمان به عنوان اثر ملي، آن را در محافظت دولت قرار مي دهد.

1893: «نوار چروكي ها» در اكلاهما به عنوان منطقه باز براي مهاجرت سفيدپوستان اروپايي اعلام شد. چروكي ها كه يك قبيله متمدن كشاورز و ده نشين در شرق آمريكا هنگام ورود اروپائيان به آمريكاي شمالي بودند و استقلال آنان به عنوان يك ملت از سوي انگليسي ها به رسميت شناخته شده بود و دولت ايالات متحده در سال 1817 بر آن صحه نهاده بود و حتي براي خود داراي روزنامه شده بودند در دهه 1830 (دوران حكومت جكسون) از خانه و كاشانه خود اخراج و روانه اكلاهما كه برايشان در نظر گرفته شده بود شدند كه در بين راه بسياري از آنها از ميان رفتند به گونه اي كه خط سير آنان "جاده اشك" عنوان گرفته است.

1963: فدراسيون مالزيا مركب از ايالتهاي مالايا، سنگاپور، برنئوي شمالي و ساراواك كه از مستعمرات انگلستان بود به صورت يك كشور مستقل پا به عرصه وجود گذارد كه در همان روز صدها هزار مالزيايي سفارت انگلستان را در آنجا آتش زدند. سنگاپور بعدا اعلام استقلال كرد.

2003: در رياض پايتخت كشور سعودي ، اندكي پس از گردن زده شدن مردي كه ماري جوانا حمل كرده بود درملاء عام ، زندان شهررياض آتش گرفت كه ضمن اين حريق 67 زنداني جان سپردند و 23 نفر هم مجروح شدند. حريق از تشك يك سلول شروع شده بود.