نازکردن کره‌ای‌ها با سقوط «ارج»ها
- مجموعه: اخبار اقتصادی و بازرگانی
- تاریخ انتشار : دوشنبه, 28 بهمن 1398 13:43
بدعهدی کره‌ای‌ها به ایران از همان ابتدای خروج آمریکا از برجام آغاز شد. به‌رغم صحبت‌های امیدوارکننده‌ای که مسئولان کره جنوبی درباره ادامه همکاری‌های اقتصادی با ایران مطرح می‌‌کردند، اما آنها در دو سال اخیر شدت سرسپردگی خود به آمریکا را به رخ کشیدند و پس از تهدیدهای ترامپ بلافاصله از موضع‌گیری‌های خود پا پس کشیدند. دولت این کشور در ابتدای امر واردات نفت از ایران را متوقف کرد و از اردیبهشت ماه امسال دستور به خروج ال.جی و سامسونگ از ایران داد.
با اینکه در روزهای اخیر مسئولان صنفی و دولتی بارها در اظهارنظرات خود اعلام کردهاند که کره‌ای‌ها قصد خروج از ایران را ندارند، اما پایین‌کشیدن تابلوی این شرکت‌های لوازم خانگی و الکترونیکی نشان داد که آنها فقط دوست روزهای خوش ایران هستند و توان یاری بازار ایران را در روزهای سخت ندارند. با اینکه ال.جی و سامسونگ اعلام کردهاند که به خدمات پس از فروش خود در ایران ادامه می‌دهند و گارانتی‌هایشان همچنان اعتبار دارد، اما سخنگوی وزارت امور خارجه ایران هم در توئیتی تاکید کرد: بعضی از شرکت‌های خارجی که در سال‌ها و ماه‌های اخیر صرفا با پذیرش قلدری آمریکا، ایران را ترک کردهاند، بدانند بازگشت به بازار ایران بسیار سخت خواهد بود.
خروج شرکت‌هاي کره‌اي از ايران را در چند بعد مي‌توان تحليل کرد. طبيعتا در شرايطي که کشور با مشکل تحريم، تورم و رکود دست و پنجه نرم مي‌کند اقتصاد ايران به حضور نمايندگي اين شرکتها در کشور نياز دارد و خروج آنها طبيعتا آسيب‌هاي جدي صنعتي به دنبال دارد.
به‌ويژه حضور اين دو شرکت در ايران چنان اهميت بالايي دارد که حتي در 5/1 سال گذشته که واردات لوازم خانگي به کشور ممنوع اعلام شده، محدوديت در عرضه محصولات ال.جي و سامسونگ به وجود نيامده است. از اين رو، خروج يکباره کره‌اي‌ها از ايران بازار لوازم خانگي را با مشکلات جدي همراه مي‌‌سازد که ازجمله آن مي‌توان به کمبود عرضه، افزايش قيمت محصولات و انحصاري و دولتي‌شدن بازار اشاره کرد. مشابه چنين اتفاقي در صنعت خودرو کشور هم نمايان است. اکنون در کمبود واردات و خروج شرکت‌هايي نظير رنو و پژو از ايران، اين دو شرکت خودروسازي دولتي هستند که به بهانه‌هايي اعم از تحريم و کمبود قطعه، محصولي به بازار تزريق نمي‌کنند و در طرح‌هاي پيش‌فروش خود به ترفندهاي مختلف تعهدات خود را به تاخير مي‌اندازند.
حال دولت، وزارت صمت و دستگاه‌هاي ذي‌ربط با تاکيد بر جايگزيني توليدات داخلي و افزايش نظارت‌ها از افت توليد و گران‌فروشي‌هاي احتمالي جلوگيري کنند. اما سرانجام اين ماجرا تلاش براي رفع تحريم‌هاست. ايالات متحده آمريکا با نفوذي که امروز در اقتصاد جهاني پيدا کرده، طبيعتا روي تصميمات هر کشوري تاثير دارد. تفاوتي ندارد که اين کشورها نظير اتحاديه اروپا داعيه استقلال داشته باشند يا همچون کره جنوبي، چين و ژاپن دم از تاکيد به توان داخلي و درون‌زايي اقتصادشان بزنند؛ نقطه اشتراک تمامي آنها که در دوره جديد تحريم‌ها حداقل در قبال ايران نمايان شد؛ يک چيز بود؛ سرسپردگي به آمريکا.
البته در دنياي امروز، توسعه اقتصادي بدون تعامل با ساير کشورها معنايي ندارد. کشوري را نمي‌توان يافت که صرفا با تکيه بر توان داخلي به توسعه دست پيدا کرده و حتي عقبگرد نداشته باشد. آمريکا نيز به دليل اينکه قدرت اول اقتصاد جهان شناخته مي‌شود در ارتباط بين‌المللي اولويت بالاتري براي کشورها دارد. طبيعتا کشورهاي اروپايي و آسيايي براي انتخاب ميان ايران و آمريکا، منافع خود را مي‌سنجند و در هر يک از اين کشورها منافعي بيشتري داشته باشند، به آن سمت تمايل پيدا مي‌کنند. البته اين بدان معنا نيست که امروز ايران بدون هيچ پيش‌شرطي پاي ميز مذاکره با آمريکا بنشيند.
بلکه لازم است دولت با اقداماتي نظير مذاکره با کشورهاي آسيايي و آمريکايي، نهادسازي، حضور فعال در سازمان‌هاي بين‌المللي، حرکت به سمت خصوصي‌سازي و ... منافع ديگر کشورها را به اقتصاد خود گره بزند. آنگاه است که آمريکا هم براي رفع تحريم‌ها انعطاف بيشتري از خود نشان مي‌دهد. مساله ديگر در خروج شرکت‌هاي کره‌اي از ايران به بي‌اعتمادي‌هاي داخلي و خارجي مربوط مي‌شود؛ از ارديبهشت ماه سال جاري در حالي که زمزمه‌هاي خروج ال.جي و سامسونگ از ايران شنيده مي‌شد، اما مسئولان دولتي و صنفي در ايران و کره اين موضوع را تکذيب مي‌کردند.
در همين زمينه مديرکل صنايع فلزي و لوازم خانگي وزارت صنعت، معدن و تجارت در همان زمان اعلام کرد که خطوط توليد شرکت‌هاي سامسونگ و ال.جي (در ايران) فعال است و اين دو شرکت براي خروج از ايران برنامه‌اي ندارند؛ اما اتفاقات روزهاي اخير نشان از پايين‌آوردن تابلوهاي سامسونگ و ال.جي از سطح شهر و فروشگاه‌ها دارد. همين اتفاق بار ديگر به موج بي‌اعتمادي‌ها افزود و واکنش مقامات صنفي و دولتي را هم به همراه داشت. سيد مرتضي ميري، رئيس هيات‌مديره اتحاديه فروشندگان لوازم خانگي، از پشت‌پرده خروج کره‌اي‌ها از ايران پرده برداشت و گفت: حضور ناو کره‌اي در خليج فارس از حدود دو ماه پيش منجر به اين تصميم شده است که البته افزايش قاچاق لوازم کره‌اي به ايران هم در اين زمينه بي‌تاثير نيست. سيد عباس عراقچي، معاون سياسي وزير خارجه، در اين رابطه گفت: شرکت‌هايي که ايران را ترک مي‌کنند حتما در آينده اقتصاد ايران در اولويت قرار نخواهند داشت.
سيدعباس موسوي، سخنگوي وزارت امور خارجه، نيز در توئيتي نوشت: ايرانيان دوستان روزهاي سخت را فراموش نمي‌کنند؛ اما بعضي از شرکت‌هاي خارجي که در سال‌ها و ماه‌هاي اخير صرفا با پذيرش قلدري آمريکا، ايران را ترک کردهاند، بدانند بازگشت به بازار ايران بسيار سخت خواهد بود. مساله ديگري که مي‌توان به آن اشاره کرد مربوط به غفلت از صنايع توليدي ايران در سال‌هاي متمادي است که باعث نازکردن شرکت‌هايي نظير سامسونگ و ال.جي مي‌شود. سامسونگ و ال.جي به‌ترتيب يک و 10 سال پس از تاسيس شرکتي نظير ارج بنا نهاده شدند؛ اما امروز با ورشکستي ارج و سقوط «ارج»هاي ايراني شاهد اين نوع رفتار از سوي کره‌اي‌ها و فرانسوي‌ها هستيم.
به‌کارگيري کارگران بيکارشده شرکت‌هاي کره‌اي
شرکت‌هاي ال.جي و سامسونگ پس از بروز اتفاقات اخير اعلام کردند که خدمات پس از فروش خود را در ايران ادامه مي‌دهند و گارانتي‌هايشان همچنان داراي اعتبار است. حال قرار است که شرکت‌هاي ايراني سام و جي‌پلاس جايگزين کره‌اي‌ها شوند و از هشت ماه پيش نصب تابلوهاي خود را آغاز کردهاند. فعاليت‌هاي اين شرکتها اکنون تنها به توليد تلويزيون‌هاي خانگي محدود مي‌شود و قرار است سال آينده لباسشويي و يخچال را در فهرست خود جاي دهند.
گفته مي‌شود زيرساخت‌هاي استفاده‌شده براي شرکت‌هاي جايگزين با موارد استفاده‌شده در زمان همکاري با شرکت‌هاي کره‌اي يکي است و افرادي که طي خروج سامسونگ و ال.جي شغل خود را از دست داده‌اند، به‌تدريج در حال جايگيري در شغل جديد هستند. با اينکه مي‌توان اين اتفاق را به فال نيک گرفت و آن را گامي در راستاي بهبود توليد داخلي دانست، اما اين صحبت در مورد اينکه «خروج شرکت‌هاي خارجي را بايد فرصت و غنيمت شمرد»، تنها از مسئولان دولتي و نمايندگان مجلس برمي‌آيد و ديگر مصرف داخلي هم ندارد.
زماني مي‌توان صحبت از فرصت به ميان آورد که شرکت‌هاي متعددي به شکل آزاد در بازار فعاليت داشته باشند و مردم با دست باز دست به انتخاب بزنند. اين شرايط تنها يک انحصار به وجود مي‌آورد و منجر به افزايش قيمت‌ها مي‌شود. حال با احياي کارخانجاتي که از دور خارج شده‌اند در وهله اول مي‌توان رقابتي داخلي را افزايش داد؛ آنگاه است که سامسونگ و ال.جي براي حضور دوباره در ايران مصرانه عمل مي‌کنند و صحبت‌هاي مسئولان وزارت خارجه براي مقابله به مثل با آنها محقق مي‌شود.
آرمان ملی/امیر داداشی
