احادیث درباره خواب
- مجموعه: احادیث و سخنان بزرگان
حدیث درباره خواب
خواب در اسلام حرکت روح به سوی عالم ارواح شمرده شده است. روح انسان در عالم خواب، قالب مثالی (برزخی) به خود می گیرد و به پرواز در می آید و به جاهایی می رود و عوالمی را سیر می کند که در بیداری میسر نیست.
می توان گفت در خواب روح انسان، آزاد می شود و می تواند سیر آفاق نماید و گذشته و آینده را بدون صورت مادی ببیند؛ زیرا زمان در آن جا به شکل زمان ما نیست، گذشته و حال و آینده در آن یکی است، منتها این آگاهی روحی بستگی به تکامل روحی افراد دارد.
حضرت محمد (ص) خواب و رؤیا را در حدیثی به سه گونه معرفی می کنند و می فرمایند: " خواب و رویا گاهی بشارتی از ناحیه خداوند است، گاه وسیله غم و اندوه از سوی شیطان، و گاه مسایلی است که انسان در فکر خود می پروراند آن را در خواب می بیند".
تعیین کردن زمان مناسب برای خوابیدن، اثرات جسمی و روحی بسیاری را به همراه دارد.
حضرت محمد (ص) به مقدار کمی در شب استراحت و زمان بیشتری از شب را به شب زنده داری و عبادت می پرداختند.
پيامبر اكرم (ص) با توجه به آيات اوليه سوره مزمل، خود را مكلف به بيداری در بخش عمده ای از شب می دانست: (يَا أَيُّهَا الْمُزَّمِّلُ قُمِ اللَّيْلَ إِلَّا قَلِيلا نِصْفَهُ أَوِ انقُصْ مِنْهُ قَلِيلا أَوْ زِدْ عَلَيْهِ وَرَتِّلِ الْقُرْآنَ تَرْتِيلا)(مزمّل: 1ـ4); اي جامه به خويشتن فرو پيچيده، به پا خيز شب را مگر اندكی، نيمی از شب يا اندكی از آن را بكاه، يا بر آن نصف بيفزای، و قرآن را شمرده شمرده بخوان.
احادیثی از حضرت محمد (ص) درمورد خواب :
حدیث اول ایشان می فرمایند: ای علی! خوابیدن چهار گونه است: خواب پیامبران بر پشت، خواب مؤمنان بر پهلوی راست، خواب کافران و منافقان بر پهلوی چپ و خواب شیطانها بر رویشان است.
حدیث دوم :
إذا قالَ الْعَبدُ عِندَ مَنامِهِ بِسمِ اللّهِ الرَّحمنِ الرَّحيمِ يَقولُ اللّهُ: مَلائِكَتى! اُكتُبُوا بِالْحَسَناتِ نَفسَهُ إلَى الصَّباحِ؛
هر گاه بنده اى هنگام خوابش، بسم اللّه الرحمن الرحيم بگويد، خداوند به فرشتگان می گويد: به تعداد نفسهايش تا صبح برايش حسنه بنويسيد.
حدیث سوم :
ایشان می فرمایند: بر بام و جایی که محفوظ نیست نخوابید.
حدیث چهارم :
النَّومُ أخُو المَوتِ ، و لا يَموتُ أهلُ الجَنَّةِ.
خواب، برادر مرگ است، و بهشتيان نمى ميرند [و در بهشت نمى خوابند].
حدیث پنجم :
بر بام و جایی که محفوظ نیست نخوابید.
حدیث ششم :
إيّاكُم و كَثرَةَ النَّومِ ؛ فإنَّ كَثرَةَ النَّومِ يَدَعُ صاحِبَهُ فَقيرا يَومَ القِيامَةِ.
از پر خوابى بپرهيزيد؛ زيرا پر خوابى صاحب خود را در روز قيامت تهيدست مى گذارد.
حدیث هفتم :
پیامبر اکرم (ص) می فرمایند: خدا سه چیز را دوست دارد: کم گویی، کم خوابی و کم خوری و نیز می فرمایند: یکی از بدترین چیزهایی که درباره امتم هراس دارم، پرخوابی است.
احادیثی از امام علی (ع) در مورد خواب :
حدیث اول از امام على (ع) :
المُستَثقِلُ النّائمُ تُكذِّبُهُ أحلامُهُ.
كسى كه با معده سنگين بخوابد، رؤياهايش او را دروغزن معرّفى مى كنند.
حدیث دوم :
امام علی (ع) می فرماید: خوابیدن چهار قسمت است: پیامبران بر پشت دراز کشیده میخوابند، در حالی که چشمهایشان برای دریافت وحی پروردگار نمیخوابد. مؤمن رو به قبله بر پهلوی راست میخوابد. پادشاهان و فرزندانشان برای گوارایی غذا بر پهلوی چپ میخوابند و ابلیس و برادرانش و دیوانگان و آسیبدیدگان عقلی بر روی شکم میخوابند.
حدیث سوم :
مَن خافَ البَياتَ قَلَّ نَومُهُ.
هر كه از شبيخون [مرگ ]بترسد، خوابش كم شود.
حدیث چهارم :
امیرمؤمنان امام علی (ع) می فرمایند: خواب میان مغرب و عشاء و پیش از طلوع خورشید مایه فقر است.
حدیث پنجم :
مَن كَثُرَ في لَيلِهِ نَومُهُ فاتَهُ مِن العَمَلِ ما لا يَستَدرِكُهُ في يَومِهِ .
هركه خواب شبش زياد باشد، كارى را از دست دهد كه در روزش نتواند جبران كند.
حدیث ششم از امام علی (ع) :
اهل دنیا کسی است که خوابش بسیار باشد؛ همچنین میفرماید: پرخوری و پرخوابی جان را فاسد میکنند و زیانبار است.
حدیث هفتم :
النّومُ راحَةٌ مِن ألَمٍ ، و مُلائمُهُ المَوتُ .
خوابْ مايه آسودن از درد و رنج است و هم سنخ (برادر) آن مرگ است.
حدیثی از امام حسین (ع) درباره ی خواب :
سه چیز موجب حماقت می شود: 1- پر خوابی 2- پرخوری 3- پرحرفی.
احادیثی از امام باقر (ع) درمورد خواب :
حدیث اول امام باقر (ع) :
أيُّ عِبادِكَ أبغَضُ إلَيكَ ؟ قالَ : جِيفَةٌ باللَّيل ، بَطّالٌ بالنَّهارِ .
موسى عليه السلام [به خداوند متعال] عرض كرد : كدام بنده ات نزد تو منفورتر است؟ فرمودند : مردارِ شب و بي كارِ روز.
حدیث دوم :
امام باقر(ع) می فرمایند: خواب در ابتدای روز مایه نادانی و کودنی و خواب قیلوله (خواب کوتاه نیمروز) نعمت و خواب پس از عصر مایه حماقت و ابلهی و خواب میان مغرب و عشا مایه محرومیت از روزی است.
حدیث های امام صادق (ع) درباره ی خواب :
حدیث اول از امام صادق (ع) درباره ی خواب :
خَمسَةٌ لا يَنامُونَ : الهامُّ بدَمٍ يَسفِكُهُ ، و ذو المالِ الكَثيرِ لا أمينَ لَهُ ، و القائلُ في النّاسِ الزُّورَ و البُهتانَ عَن عَرَضٍ مِن الدُّنيا يَنالُهُ ، و المَأخُوذُ بالمال الكَثيرِ و لا مالَ لَهُ ، و المُحِبُّ حَبيبا يَتَوَقَّعُ فِراقَهُ .
پنج نفر خواب ندارند: كسى كه در فكر ريختن خونى است، ثروتمندى كه براى خود امانتدارى پيدا نمى كند، كسى كه براى رسيدن به مالى از دنيا به مردم دروغ و بهتان مى بندد، كسى كه بدهكارى زياد دارد و دستش خالى است، و دوستدارى كه در آستانه جدا شدن از محبوب خويش است.
حدیث دوم :
اَلنَّومُ راحَةٌ لِلْجَسَدِ وَ النُّطْقُ راحَةٌ لِلرُّوحِ وَ السُّكوتُ راحَةٌ لِلْعَقْلِ؛
خواب مايه آسايش جسم، سخن مايه آسايش جان و سكوت مايه آسايش عقل است.
حدیث سوم :
امام صادق (ع) ـ در سفارش به عبد اللّه بن جندب ـ فرمود :
يا بنَ جُندَبٍ ، أقِلَّ النَّومَ باللَّيلِ و الكَلامَ بالنَّهارِ ، فما في الجَسَدِ شَيءٌ أقَلَّ شُكرا مِن العَينِ و اللِّسانِ ؛ فإنَّ اُمَّ سُليمانَ قالَت لسُليمانَ عليه السلام : يا بُنيَّ إيّاكَ و النَّومَ ، فإنّهُ يُفقِرُكَ يَومَ يَحتاجُ النّاسُ إلى أعمالِهِم.
اى پسر جندب! شب كم بخواب و روز كم سخن بگو؛ زيرا در بدن آدمى عضوى كم سپاس تر از چشم و زبان نيست. مادر سليمان به سليمان عليه السلام گفت: فرزندم! از خواب بپرهيز؛ زيرا خواب [زياد]، تو را در آن روزى كه مردم به اعمال خود نيازمندند، تهيدست مى گرداند.
حدیث چهارم :
ایشان فرمودند: چهار چیز است که مقدار کم آنها هم بسیار است: آتش، خواب، بیماری و دشمنی. مقدار کم هر یک از این چهار چیز را ناچیز نشمارید بلکه مقدار کم آنها نیز بسیار است و میتواند منشأ پیامد زیاد باشد.
حدیث پنجم :
كَثرَةُ النَّومِ مَذهَبَةٌ للدِّينِ و الدُّنيا .
پر خوابى، باعث از دست رفتن دين و دنياست.
حدیث ششم :
امام صادق (ع) فرمودند: هر گاه کسی خوابی پریشان و ناخوشایند دید (و از خواب بیدار شد) پهلو به پهلو شود و آیه 10 سوره مبارکه «مجادله» را بخواند: «إِنَّمَا النَّجْوَى مِنَ الشَّیْطَانِ لِیَحْزُنَ الَّذِینَ آمَنُوا وَلَیْسَ بِضَارِّهِمْ شَیْئًا إِلَّا بِإِذْنِ اللَّهِ» سپس بگوید: «عذت بما عاذت به ملائکة الله المقربون و انبیاؤه المرسلون و عباده الصالحون من شر ما رأیت و من شر الشیطان الرجیم»؛ به آنچه فرشتگان مقرب الهی و پیامبر مرسل و بندگان شایسته خدا پناه برده اند، پناه می برم از شر خوابی که دیده ام و از شر شیطان رجیم.
حدیث هفتم :
إنّ اللّه َ عَزَّ و جلَّ يُبغِضُ كَثرَةَ النَّومِ ، و كَثرَةَ الفَراغِ .
خداوند عزّ و جلّ از پر خوابى و بيكارىِ زياد، نفرت دارد.
حدیث هشتم از امام صادق (ع) :
ایشان می فرمایند: بر روی چهارپایت مخواب، چون زخم پشتش را سریع می گرداند و این کار حکیمان نیست، مگر اینکه در کجاوه باشی و امکان استراحت داشته باشی.
سخنان و احادیث امام کاظم (ع) در باره ی خواب :
حدیث اول :
امام کاظم (ع) می فرمایند: خداوند، فرد پرخواب و بیکار را دوست ندارد.
حدیث دوم امام كاظم (ع) درباره خواب :
إنّ اللّه َ جَلَّ و عَزَّ يُبغِضُ العَبدَ النَّوّامَ الفارِغَ
خداوند عزّ و جلّ ، از بنده پر خوابِ بي كار نفرت دارد.
حدیث سوم :
لا تُعَوِّدْ عَينَيكَ كَثرَةَ النَّومِ ؛ فإنّها أقَلُّ شَيءٍ في الجَسَدِ شُكرا .
چشمانت را به پر خوابى عادت مده؛ زيرا چشم ها نا سپاس ترين عضو بدن هستند.
حدیث چهارم :
امام کاظم (ع) می فرمایند: رسول خدا (ص) کسی را که تنها در خانه بخوابد نهی می کرد.
حدیثی از امام رضا (ع) درباره ی خواب، ایشان فرمودند:
قدرت و سلطنت خواب، در مغز است و آن مایه پایداری و نیرومندی جسم است، پس هرگاه خواستی بخوابی ابتدا بر سمت راست سپس بر سمت چپ بخواب و همچنین هنگام برخاستن از سمت راست برخیز.
امام هادى (ع) در مورد خواب فرمودند :
السَّهَرُ ألَذُّ لِلمَنامِ
شب زنده دارى، خواب را لذت بخش تر مى كند.
امام حسن عسكرى (ع) درباره ی خواب فرمودند :
مَن أكثَرَ المَنامَ رأَى الأحلامَ .
هر كه زياد بخوابد، خواب هاى پريشان بيند.
گردآوری: بخش مذهبی بیتوته