احادیثی از ائمه درباره شرف الشمس

مجموعه: احادیث و سخنان بزرگان

احادیثی از ائمه درباره شرف الشمس

درباره شرف الشمس در روایات

شرف الشمس چیست؟

شرف الشمس به عنوان یک حرز یا دعای معنوی شناخته می شود که منسوب به حضرت علی (ع) است. این دعا شامل اسامی اعظم الهی (نور، مؤمن، رحمان، جمیل، الله) است که به صورت حروف رمزی (ن، م، ر، ج، ا) و با رعایت آدابی خاص بر روی عقیق زرد یا کاغذ زرد حکاکی می شود. زمان حکاکی آن به طور خاص در روز 19 فروردین و در ساعات مشخصی است که بر اساس محاسبات نجومی تعیین می شود. این دعا به دلیل حکاکی روی عقیق زرد، با خواص این سنگ نیز همراه شده و از نظر معنوی و مادی فواید بسیاری برای آن ذکر شده است، از جمله افزایش رزق و روزی، دفع بلا، حفاظت از شرور، و گشایش در امور.

احادیث مرتبط با شرف الشمس و عقیق

گرچه احادیث صریح و مستقیمی که به طور خاص به دعای شرف الشمس اشاره کنند، در منابع معتبر حدیثی مانند کتب اربعه (کافی، من لا یحضره الفقیه، تهذیب، استبصار) به صورت مستند یافت نشده است، اما روایات متعددی در مورد اهمیت سنگ عقیق و استفاده از انگشتر عقیق از ائمه اطهار (ع) نقل شده که به طور غیرمستقیم به ارزش معنوی شرف الشمس (به دلیل حکاکی بر عقیق) اشاره دارند. در ادامه، برخی از این احادیث و روایات بررسی می شوند:

اهمیت عقیق در روایات

سنگ عقیق، به ویژه عقیق زرد، به دلیل خواص معنوی و مادی اش در احادیث ائمه بسیار مورد تأکید قرار گرفته است. از آنجا که شرف الشمس معمولاً بر روی عقیق زرد حکاکی می شود، این احادیث به طور غیرمستقیم به ارزش شرف الشمس نیز اشاره دارند:

پیامبر اکرم (ص) فرمودند :

«هر کس یکی از سنگ های عقیق سرخ، زرد یا سفید را به همراه داشته باشد، جز خیر و نیکی و فراخی روزی و سلامتی از جمیع بلاها نمی بیند و از شر پادشاه ظالم و از هر آنچه آدمی از آن می ترسد و حذر می کند، در امان می ماند.»  

این حدیث به خواص عقیق در دفع بلا، افزایش رزق و روزی، و حفاظت از شر اشاره دارد که با خواص منسوب به شرف الشمس همخوانی دارد.

پیامبر اکرم (ص) فرمودند :

انگشتر عقیق شرف الشمس در دست نمایید مادامی که آدم آن را با خویش داشته باشد اندوهی به او نمی رسد.

امام صادق (ع) فرمودند :

«انگشتر عقیق در دست داشته باشید که مبارک است و دارنده آن عاقبتش به خیر و نیکی است.»  

این روایت بر برکت عقیق و تأثیر آن بر زندگی معنوی و مادی تأکید می کند.

امام صادق (ع) فرمودند :

«هر که انگشتری از عقیق به دست کند، پریشان نشود و مادام که با خود دارد، اندوهی به او نمی رسد.»  

این حدیث نشان دهنده تأثیر عقیق در ایجاد آرامش و دفع پریشانی است که با ادعاهای مربوط به شرف الشمس در ایجاد طمأنینه هم راستاست.

امام صادق (ع) فرمودند :

انگشتر عقیق علت حفاظتی در سفر می باشد.

امام علی (ع) فرمودند :

«ثواب خواندن دو رکعت نماز با انگشتر عقیق برابر با هزار رکعت بدون این انگشتر است.»  

این روایت بر ارزش معنوی استفاده از عقیق در عبادات تأکید دارد.

حدیث هایی از ائمه درباره شرف الشمس

روایات منسوب به شرف الشمس

برخی منابع، مانند کتاب «جنة الوافیه» (مصباح کفعمی)، به نقل از حضرت علی (ع) اشاره دارند که دعای شرف الشمس را به صورت نقوش رمزگونه بر روی سنگ حکاکی کرده و آن را رمز پیروزی در جهاد دانسته اند:

«در بعضی از کتاب های علمای شیعه دیدم که این شکل از امیرالمؤمنین (ع) نقل شده است. زمانی که عازم جهاد بود، در بین راه که استراحت می کردند، این نقوش را بر روی سنگی تراشیده و فرمود: این رمز پیروزی ماست.»  

با این حال، کفعمی در حاشیه این کتاب تأکید می کند که سند این روایت تا حضرت علی (ع) به طور کامل مشخص نیست و ممکن است اعتبار آن قوی نباشد. همچنین، برخی علما مانند مبشر کاشانی شرف الشمس را جزو علوم غریبه دانسته و معتقدند که در کتب متقدمین (مانند احادیث اولیه) اثری از آن یافت نمی شود و اعتبار آن به متأخرین (چند قرن اخیر) بازمی گردد.

احادیث مرتبط با انگشتر در دست راست

یکی از آداب استفاده از شرف الشمس، قرار دادن انگشتر آن در دست راست است که در روایات متعددی مورد تأکید قرار گرفته است:  

امام کاظم (ع) فرمودند :

«امام علی (ع) انگشتر را در دست راست می کردند، چرا که ایشان بعد از حضرت محمد (ص) امام اصحاب یمین بودند.»  

این حدیث بر اهمیت استفاده از انگشتر عقیق (و به تبع آن شرف الشمس) در دست راست تأکید دارد.

روایات کلی درباره دعاها و حرزها

برخی احادیث کلی در مورد دعاها و حرزها وجود دارند که می توانند به شرف الشمس نیز تعمیم داده شوند. به عنوان مثال:

حجت الاسلام عبدالعلی گواهی (به نقل از آیت الله بهجت):

«هر دعایی در مرتبه خودش خواصی را دارا می باشد... دعاهایی در دسترس داریم که انواع بلایا را کم یا رفع می نماید و بیشتر حوادث شر را از ما دور می گرداند.»  

این نقل قول، اگرچه مستقیماً به شرف الشمس اشاره ندارد، بر ارزش دعاها و حرزهای حکاکی شده مانند شرف الشمس تأکید می کند.

سخنان ائمه درباره شرف الشمس

خواص شرف الشمس در روایات و باورها

بر اساس منابع اسلامی و روایات، شرف الشمس و عقیق زرد به دلیل ترکیب دعای حکاکی شده و خواص ذاتی عقیق، فواید متعددی دارند که در ادامه به برخی از آن ها اشاره می شود:

• افزایش رزق و روزی: در بسیاری از منابع، از جمله «السحاب اللئالی» تألیف سید عبدالله بوشهری، آمده است که شرف الشمس در دفع فقر و افزایش روزی مؤثر است.  

• دفع بلا و شر: روایات متعدد از پیامبر (ص) و امام صادق (ع) بر نقش عقیق در دفع بلایا و حفاظت از شر تأکید دارند.  

• آرامش و طمأنینه: حدیث پیامبر (ص) مبنی بر ایجاد آرامش در خانه با استفاده از عقیق، به شرف الشمس نیز تعمیم داده می شود.  

• سلامتی و درمان بیماری ها: برخی منابع به خواص درمانی عقیق زرد، مانند بهبود گوارش و تقویت سیستم گردش خون، اشاره دارند.  

• گشایش امور و بخت گشایی: شرف الشمس به عنوان دعایی برای رفع موانع و تسهیل امور، به ویژه در ازدواج، در باورهای عامه مطرح است.  

دیدگاه علما درباره شرف الشمس

دیدگاه های علما درباره شرف الشمس متفاوت است:  

• موافقان: علمایی مانند شیخ بهایی، حسن زاده آملی، و کفعمی به ارزش شرف الشمس اشاره کرده اند. به عنوان مثال، شیخ بهایی در کتاب «سر المستتر» به نقوش شرف الشمس پرداخته است.

• منتقدان: برخی علما معتقدند که شرف الشمس از علوم غریبه است و سندیت قوی در احادیث اولیه ندارد. مبشر کاشانی تأکید می کند که این موضوع در کتب متقدمین یافت نمی شود.

• آیت الله بهجت: ایشان به طور کلی درباره دعاها فرموده اند که هر دعایی خواص خود را دارد، اما نظر مستقیمی درباره شرف الشمس ارائه نکرده اند.

آداب حکاکی و استفاده از شرف الشمس

برای بهره مندی از خواص شرف الشمس، رعایت آداب خاصی لازم است:  

• زمان حکاکی: روز 19 فروردین در ساعات مشخص نجومی.  

• حکاک: باید فردی پاک، با وضو، و آگاه به آداب حکاکی باشد.  

• جنس سنگ: عقیق زرد بدون رگه و با کیفیت بالا.  

• نحوه استفاده: بهتر است انگشتر در دست راست و در روزهای شنبه یا چهارشنبه استفاده شود.  

• ایمان و اعتقاد: خواص شرف الشمس به باور قلبی فرد بستگی دارد و نباید جایگزین توسل به خداوند و ائمه شود.

در پایان :

شرف الشمس، به عنوان دعایی منسوب به حضرت علی (ع) که بر عقیق زرد حکاکی می شود، از جایگاه ویژه ای در فرهنگ اسلامی برخوردار است. گرچه احادیث صریحی درباره خود دعای شرف الشمس در منابع اولیه یافت نمی شود، اما روایات متعدد درباره عقیق و خواص آن، ارزش معنوی و مادی شرف الشمس را تقویت می کنند.

ائمه اطهار (ع) بر استفاده از عقیق به دلیل برکت، دفع بلا، افزایش رزق، و ایجاد آرامش تأکید کرده اند، و این خواص با ادعاهای مربوط به شرف الشمس همخوانی دارند. با این حال، باید توجه داشت که شرف الشمس تنها یک ابزار معنوی است و ایمان به خداوند و توسل به ائمه اطهار (ع) اساس برآورده شدن حاجات است. برای استفاده از شرف الشمس، رعایت آداب حکاکی و خرید از منابع معتبر توصیه می شود تا از اصالت و اثرگذاری آن اطمینان حاصل شود.

گردآوری: بخش مذهبی بیتوته