زندگینامه زینب بنت خزیمه

مجموعه: زندگینامه بزرگان دینی

آشنایی با زندگینامه زینب بنت خزیمه

آشنایی با زندگی زینب دختر خزیمه پنجمین همسر پیامبر

چکیده ای از زندگینامه زینب بنت خزیمه :

نام کامل : زینب بنت خزیمة بن حارث بن عبدالله بن عمرو بن عبدمناف بن هلال بن عامر بن صعصعه عامری

روز تولد : حدود ۵۹۶ میلادی

محل تولد : مکه، حجاز، عربستان (عربستان سعودی کنونی)

روز وفات : ۴ ربیع الثانی سال ۴ هجری قمری

محل دفن : مدینه، حجاز (عربستان سعودی کنونی)

لقب : ام المَساکین، ام المؤمنین

همسران : عتیده بن حارث، طفیل بن حارث، حضرت محمد (ص)

زندگینامه زینب دختر خزیمه :

زینب دختر خزیمه بن حارث (عربی: زینب بنت خُزَیمَة بن حارث) (حدود ۵۹۶ – ۶۲۵)، که با لقب ام المَساکین (عربی: أم المساكين، «مادر فقرا») نیز شناخته می شود، همسر پنجم حضرت محمد (ص) بود.  وی پس از جدایی از طفیل بن حارث به همسری برادر او، عبیده بن حارث درآمد.

پس از شهادت عبیده در جنگ بدر، رسول خدا(ص) او را به همسری برگزید اما این وصلت چند ماه بیشتر طول نکشید و در ۳۰ سالگی درگذشت. پیامبر اکرم(ص) او را در قبرستان بقیع به خاک سپرد. به دلیل وفات زودهنگام او، اطلاعات کمی درباره او در دست است.

زندگی اولیه زینب دختر خزیمه :

زینب نخستین همسر حضرت محمد (ص) بود که از قبیله قریش نبود. پدرش، خزیمة بن حارث، از قبیله هلال در مکه بود. گاه مادرش را هند بنت عوف ذکر می کنند، اما این روایت ضعیف است.

نسب پدری او را چنین ذکر کرده اند: بنت خزیمة بن حارث بن عبدالله بن عمرو بن عبدمناف بن هلال بن عامر بن صعصعه عامری است.

ابن ­عبدالبر از قول ابی ­الحسن جرجانی او را خواهر میمونه بنت حارث از همسران پیامبر(ص) معرفی کرده. سپس می ­افزاید «این مطلب را از کسی غیر از ایشان ندیدم.» ابن حبیب بغدادی نیز میمونة بنت حارث را جزو خواهران مادری او ذکر کرده است.

اولین شوهر زینب، عموزاده اش جَهم بن عمرو بن حارث بود. زینب در حالی که هنوز چندخدایی پرست بود، به دلیل سخاوت بی حدش شهرت یافت. «او را "مادر گدایان" می نامیدند، زیرا نسبت به آنان مهربان بود و به حالشان دل سوز بود.»

زمان دقیق گرویدن زینب به اسلام مشخص نیست، اما شوهر دومش، عبدالله بن جحش، یکی از مسلمانان برجسته بود. این ازدواج باید با طلاق پایان یافته باشد، زیرا زینب در زمان وفات عبدالله، قبلاً با دیگری ازدواج کرده بود؛ و او در فهرست کسانی که عبدالله در سال ۶۲۲ به مدینه برد، ذکر نشده است. شوهر بعدی زینب، طُفَیل بن حارث، مسلمان از قبیله مُطّلیب بود؛ اما این ازدواج نیز به طلاق انجامید. 

پس از آن، زینب با برادر طُفَیل، عبیدة، ازدواج کرد که بیش از سی سال از او بزرگ تر بود. در سال ۶۲۲، آنان به هجرت عمومی به مدینه پیوستند و در قطعه زمینی که با دو برادر عبیدة شریک بود، ساکن شدند. عبیدة در جنگ بدر در مارس ۶۲۴ کشته شد و زینب نزدیک به یک سال بیوه ماند.

آشنایی با زندگی زینب دختر خزیمه

ازدواج زینب دختر خزیمه با حضرت محمد (ص) :

روایات متفاوتی درباره زینب وجود دارد؛ برخی او را «زیبا» توصیف کرده و می گویند پیشنهادهای متعدد ازدواج را رد کرده، در حالی که برخی دیگر می گویند مورد دوری گزیده بود. با این حال، در فوریه ۶۲۵، عموزاده اش قبَیْصَه (برادر شوهر اولش) ترتیبی داد تا زینب با حضرت محمد (ص) ازدواج کند. حضرت محمد (ص) مهریه ای به مبلغ ۴۰۰ درهم یا ۱۲½ اوقیه به او داد. این ازدواج حدود یک ماه پس از ازدواج حضرت محمد (ص) با حفصة بنت عمر رخ داد.

پیشنهاد شده که حضرت محمد (ص) این ازدواج را پیشنهاد یا پذیرفت تا از بیوه ای شایسته که در غیر این صورت به فقر کشیده می شد، حمایت کند. گفته شده این ازدواج برای اطمینان بخشی به پیروانش بود که مرگ آنان در جنگ به معنای گرسنگی و غفلت از خانواده هایشان نخواهد بود. پیشنهاد جایگزین این است که ازدواج از انگیزه سیاسی برخوردار بود، «برای پرورش روابط نیک با قبیله خودش، عامر بن سَعْسَعه.»

داستان مشهوری از زندگی زناشویی آنان نقل شده: مرد فقیری به خانه زینب آمد و آرد خواست. زینب آخرین آنچه داشت به او داد و آن شب خود بدون غذا ماند. حضرت محمد (ص) از مهربانی او برآشفته، به سایر همسرانش گفت: «اگر به خدا ایمان داشته باشید... او روزی تان را تأمین خواهد کرد، همان گونه که برای پرندگان می کند؛ آنان صبح ناشتا از لانه خارج می شوند، اما شب سیر بازمی گردند.»

وفات زینب دختر خزیمه :

ازدواج زینب با حضرت محمد (ص) تنها چند ماه دوام آورد. او در حدود سی سالگی وفات کرد. حضرت محمد (ص) جنازه اش را به جنت البقیع برد و نماز میت بر او خواند؛ سپس سه برادرش به قبرش فرود رفتند تا جسد را دفن کنند. خانه زینب در مسجد برای شش ماه خالی ماند تا اینکه همسر ششم حضرت محمد (ص)، ام سلمه، به آن منتقل شد.

او و خدیجه (س) تنها همسران پیامبر (ص) بودند که در زمان حیات پیامبر (ص) از دنیا رفتند. مورخان او را نخستین فرد از همسران رسول خدا (ص) می دانند که در مدینه درگذشته است. پیامبر (ص) از او فرزندی نداشت.

گردآوری: بخش مذهبی بیتوته