احکام خواندن دعای عهد در زمان پریود

مجموعه: احکام دینی

احکام خواندن دعای عهد در زمان پریود چیست

آشنایی با احکام خواندن دعای عهد در زمان پریود

احکام خواندن دعای عهد در زمان پریود: بررسی جامع فقهی و شرعی

دوران قاعدگی (حیض) یکی از مراحل طبیعی زندگی زنان است که در فقه اسلامی، احکام خاصی برای آن وضع شده است. بر خلاف تصور رایج که این دوره را به معنای توقف کامل عبادات و دعاها می دانند، فقهای شیعه و روایات معتبر بر این تأکید دارند که زنان حائض از بسیاری از اذکار، دعاها و عبادات مستحبی محروم نیستند. در واقع، حیض تنها بر برخی اعمال واجب مانند نماز و روزه تأثیر می گذارد، اما دعاها و مناجات هایی مانند دعای عهد – که دعایی مشهور برای تقویت ارتباط با امام زمان (عج) است – می توانند با رعایت شرایط شرعی خوانده شوند. 

دعای عهد، دعایی کوتاه و پرمعنا است که از امام صادق (ع) روایت شده و شامل عهد بستن با مولا امام مهدی (عج) برای اطاعت و یاری ایشان می شود. خواندن آن هر روز صبح، به ویژه در سحرگاه، مستحب مؤکد است و ثواب فراوانی دارد. در این مقاله، به بررسی دقیق احکام خواندن این دعا در زمان پریود می پردازیم، بر اساس استفتائات مراجع تقلید، روایات و اصول فقهی. هدف، ارائه اطلاعات کامل، دقیق و بدون خطا است تا مخاطبان بتوانند با اطمینان عمل کنند.

وضعیت کلی عبادات در دوران حیض

قبل از ورود به حکم خاص دعای عهد، لازم است نگاهی کلی به احکام عبادات در زمان حیض بیندازیم. بر اساس روایات، زنان حائض موظف به ترک نماز و روزه واجب هستند، اما این ممنوعیت به اعمال مستحبی مانند دعا و ذکر تعمیم نمی یابد. امام باقر (ع) فرموده اند: «زن حائض باید بدن خود را تطهیر کند، وضو بگیرد، در محل نماز بنشیند و مشغول ذکر و دعا شود.» همچنین، خواندن ۳۳ مرتبه تسبیحات اربعه (سبحان الله، الحمدلله، الله اکبر و لا إله إلا الله) در این دوره مستحب است.

در فقه شیعه، حیض نجاست ندارد و تنها حالت خاصی است که بر تماس با قرآن و برخی اعمال تأثیر می گذارد. بنابراین، دوران پریود مانع از عبادت و ذکر خدا نیست؛ بلکه زنان می توانند با وضو (یا تیمم در صورت عدم امکان) رو به قبله بنشینند و به دعا و مناجات بپردازند. این اصل کلی، پایه ای برای جواز خواندن دعای عهد فراهم می کند.

احکام خاص خواندن دعای عهد برای زنان حائض

دعای عهد شامل عباراتی مانند «اللَّهُمَّ إِنِّي أُجَادِلُ إِلَيْكَ بِمُحَمَّدٍ وَآلِ مُحَمَّدٍ...» است که عمدتاً از اذکار و صلوات بر پیامبر (ص) و اهل بیت (ع) تشکیل شده و هیچ آیه قرآنی مستقیمی در آن وجود ندارد. بر این اساس، احکام آن به شرح زیر است:

۱. جواز کلی خواندن دعا

خواندن دعای عهد و سایر ادعیه برای زنان حائض کاملاً جایز است و هیچ مانعی شرعی ندارد. این حکم بر اساس اجماع فقها بر جواز دعا و ذکر در حیض استوار است.

آیت الله العظمی خامنه ای (دام ظله) در استفتاء خود تأکید کرده اند: «انجام ذکر و دعا در زمان حیض اشکال ندارد. در وقت هر نماز، مستحب است وضو گرفته شود و اگر وضو گرفتن ممکن نباشد، تیمم کند. سپس رو به قبله بنشیند و به مقدار یک نماز، مشغول ذکر، دعا و صلوات شود.»

پایگاه اطلاع رسانی آیت الله سیستانی نیز خواندن دعاها، از جمله دعای عهد، را برای زنان حائض جایز دانسته و آن را از مصادیق ذکر مستحبی می شمارند.

۲. شرایط و نکات مهم در خواندن

• وضو یا تیمم: هرچند واجب نیست، اما برای استحباب، بهتر است زن حائض قبل از خواندن دعا وضو بگیرد (با رعایت احکام وضوی حائض، که غسل حیض لازم نیست). اگر وضو ممکن نباشد، تیمم جایگزین می شود.

• محل خواندن: مستحب است در محل نماز (مانند مصلی خانه) و رو به قبله خوانده شود تا تمرکز و خشوع افزایش یابد.

• از روی کتاب یا حفظ: خواندن از روی کتاب مفاتیح یا سایر منابع جایز است، اما باید مراقب بود دست بر اسامی مقدس (مانند اسامی خداوند، پیامبر و ائمه) نرود. در صورت لمس، باید با دستمال یا چیزی پوشانده شود. آیت الله فاضل لنکرانی (ره) تأکید کرده اند: «هنگام خواندن زیارت و دعا از روی کتاب، باید مراقب بود که دست بر روی اسامی مقدّس نرود.»

• زمان خواندن: بهترین زمان، صبح زود است، اما در حیض نیز این زمان حفظ می شود و هیچ تغییری ندارد.

• سجده در دعا: دعای عهد سجده ای ندارد، اما اگر در کنار زیارت عاشورا خوانده شود، سجده زیارت عاشورا برای حائض جایز است.

۳. مقایسه با سایر دعاها و زیارات

برای درک بهتر، جدول زیر احکام خواندن برخی دعاهای رایج در زمان حیض را بر اساس نظرات فقها مقایسه می کند:

این جدول بر اساس فتاوای مراجع مانند آیت الله سیستانی، خامنه ای و فاضل لنکرانی تنظیم شده است.

حکم خواندن دعای عهد در زمان پریود

استفتائات و نظرات مراجع تقلید برجسته

برای دقت بیشتر، به برخی استفتائات کلیدی اشاره می شود:

• آیت الله سیستانی (دام ظله): «خواندن زیارت عاشورا، سجده آن و سایر دعاها برای زن حائض جایز است.» این حکم به دعای عهد نیز تعمیم می یابد.

• آیت الله خامنه ای (دام ظله): همان طور که ذکر شد، تأکید بر ذکر و دعا در محل نماز با وضو یا تیمم.

• آیت الله فاضل لنکرانی (ره): «خواندن ادعیه مفاتیح و سایر ادعیه در زمان حیض جایز است. گفتن اذکار و صلوات اشکال ندارد، اما دست زدن به اسامی متبرکه حرام است. همچنین، خواندن آیات خاص مانند آیه ۱۸ سجده و آیه ۹ نجم برای حائض جایز نیست.»

• آیت الله مکارم شیرازی (دام ظله): خواندن دعاها و اذکار مستحبی در حیض بدون اشکال است، مشروط بر اجتناب از تلاوت قرآن بیش از حد مجاز.

این نظرات بر اساس منابع معتبر فقهی مانند "عروه الوثقی" با حاشیه آیت الله فاضل (ج۱، م۷۴۵) استخراج شده اند.

فواید، روایات و توصیه های عملی

از امام صادق (ع): «هر کس هر صبح این عهد را با حق کند... خداوند او را از شیعیان خاص ما قرار می دهد.» این روایت، اهمیت خواندن دعای عهد را نشان می دهد و هیچ استثنایی برای حیض ذکر نشده.

روایتی از امام باقر (ع) درباره ذکر در حیض: تأکید بر تداوم عبادت با تطهیر و وضو.

فواید خواندن در دوران پریود :

خواندن دعای عهد در این دوره نه تنها ثواب دارد، بلکه به تقویت روحیه و ارتباط معنوی کمک می کند. زنان حائض می توانند از این فرصت برای مناجات خصوصی استفاده کنند، که طبق روایات، نزد خداوند مقبول تر است. مطالعات روانشناختی معاصر نیز نشان می دهد که دعا و ذکر در دوره های احساسی مانند پریود، به کاهش استرس و افزایش آرامش کمک می کند (بر اساس تحقیقات منتشرشده در مجلات روانشناسی اسلامی).

توصیه های عملی :

• برنامه ریزی روزانه: هر صبح، پس از وضو، دعا را ۳ تا ۷ بار بخوانید.

• اجتناب از اشتباهات رایج: از خواندن آیات قرآنی در دعا پرهیز کنید (هرچند دعای عهد فاقد آن است). تلاوت بیش از ۷ آیه از سوره های بدون سجده واجب، مکروه است و ثواب را کاهش می دهد.

• منابع معتبر: برای متن دعا، به مفاتیح الجنان شیخ عباس قمی مراجعه کنید.

• در صورت شک: به دفتر مرجع تقلید خود استفتاء کنید، زیرا فتاوا ممکن است جزئیات شخصی داشته باشد.

سخن پایانی :

خواندن دعای عهد در زمان پریود نه تنها جایز، بلکه مستحب و پرثواب است و زنان حائض می توانند با رعایت نکات ساده مانند وضو، رو به قبله نشستن و اجتناب از لمس اسامی مقدس، از آن بهره مند شوند. این احکام بر پایه روایات و اجماع فقها استوار است و هیچ خطای فقهی در آن وجود ندارد. تداوم در چنین عباداتی، ارتباط با امام زمان (عج) را تقویت کرده و زندگی معنوی را غنی می سازد. اگر سؤال خاصی دارید، با استناد به مرجع تقلید خود عمل کنید. والسلام علیکم و رحمة الله.

گردآوری: بخش مذهبی بیتوته