احکام پوشیدن جوراب شلواری در برابر نامحرم

مجموعه: احکام دینی

احکام پوشیدن جوراب شلواری در برابر نامحرم

پوشیدن جوراب شلواری در برابر نامحرم چه حکمی دارد ؟

حکم شرعی استفاده از جوراب شلواری در برابر نامحرمدر دین اسلام، رعایت حجاب و پوشش شرعی برای زنان در برابر نامحرمان از جمله احکام واجب است که در آیات قرآن و روایات اسلامی مورد تأکید قرار گرفته است.

یکی از مسائل مرتبط با این موضوع، حکم شرعی پوشیدن جوراب شلواری (جوراب‌های نازک یا ضخیم که به‌عنوان پوشش پا استفاده می‌شوند) در برابر نامحرم است. این موضوع به دلیل تفاوت در نظرات مراجع تقلید و شرایط مختلف، نیازمند بررسی دقیق و جامع است. در این مقاله، به تحلیل این مسئله از منظر فقه شیعه، با استناد به فتاوای مراجع عظام تقلید، پرداخته می‌شود.

اصل وجوب پوشش در برابر نامحرم

بر اساس آیات قرآن کریم، مانند آیه ۳۱ سوره نور، زنان مکلف هستند که بدن خود را (به جز وجه و کفین در صورت عدم زینت) در برابر نامحرمان بپوشانند. این پوشش باید به‌گونه‌ای باشد که زینت‌ها و زیبایی‌های بدن را از دید نامحرم مخفی نگه دارد و از جلب توجه یا ایجاد مفسده جلوگیری کند. پاها نیز جزو بدن محسوب می‌شوند و پوشاندن آن‌ها در برابر نامحرم واجب است، مگر در مواردی که استثناء شده باشد.

از منظر فقهی، پوشاندن پاها برای زنان در برابر نامحرم الزامی است، اما نوع پوشش (مانند جوراب شلواری، شلوار، یا چادر) و شرایط آن بستگی به فتاوای مراجع و ویژگی‌های پوشش دارد.

حکم شرعی استفاده از جوراب شلواری

جوراب شلواری به‌عنوان یکی از انواع پوشش پا، در صورتی می‌تواند به‌عنوان حجاب شرعی مورد استفاده قرار گیرد که شرایط زیر را داشته باشد:

• پوشانندگی کامل: پوشش باید به‌گونه‌ای باشد که پوست پا از دید نامحرم مخفی بماند.

• عدم جلب توجه: رنگ، طرح، یا جنس پوشش نباید به‌گونه‌ای باشد که نگاه نامحرم را جلب کند یا تحریک‌آمیز باشد.

• عدم بدن‌نمایی: پوشش نباید نازک یا تنگ باشد به‌طوری که حجم یا شکل بدن (مانند برجستگی‌های پا) را نمایان کند.

بر اساس این اصول، جوراب شلواری در صورتی که ضخیم، غیرشفاف و غیرجذاب باشد، می‌تواند به‌عنوان پوشش شرعی برای پا کافی باشد. اما اگر جوراب شلواری نازک، بدن‌نما، یا دارای رنگ و طرحی باشد که توجه نامحرم را جلب کند، از نظر شرعی جایز نیست.

نظرات مراجع تقلید درباره جوراب شلواری

مراجع عظام تقلید در این زمینه فتاوای مختلفی ارائه داده‌اند که در ادامه به برخی از آن‌ها اشاره می‌شود:

آیت‌الله خامنه‌ای :

• فتوا: پوشیدن جوراب نازک (شیشه‌ای) یا جوراب رنگ پا در برابر نامحرم جایز نیست، اگر پوست پا را نپوشاند یا موجب جلب توجه نامحرم شود. همچنین، اگر جوراب به‌گونه‌ای باشد که حجم پاها را نمایان کند و تحریک‌آمیز باشد، جایز نیست.

• توضیح: ایشان تأکید دارد که پوشش باید کامل باشد و از هرگونه جلب توجه یا ایجاد مفسده جلوگیری کند. جوراب شلواری ضخیم که پوست را بپوشاند و جلب توجه نکند، می‌تواند به‌عنوان پوشش شرعی استفاده شود.

آیت‌الله مکارم شیرازی :

• فتوا: پوشیدن جوراب رنگ پا یا نازک فی‌نفسه اشکالی ندارد، اما اگر زینت محسوب شود (مانند جوراب‌هایی که به دلیل رنگ یا طرح، زیبایی پا را بیشتر نشان می‌دهند)، باید از دید نامحرم پوشانده شود. همچنین، اگر جوراب نازک باشد و پوست پا در آن پیدا باشد، جایز نیست.

• توضیح: ایشان به اهمیت پوشانندگی و پرهیز از زینت تأکید دارد. جوراب شلواری ضخیم و غیرجذاب از نظر ایشان برای پوشش پا کافی است.

آیت‌الله سیستانی :

• فتوا: بر زن لازم است پاهای خود را از دید نامحرم مستور کند. پوشیدن جوراب شلواری اگر زینت محسوب شود، باید از دید نامحرم پوشانده شود.

• توضیح: طبق نظر آیت‌الله سیستانی، جوراب شلواری باید ضخیم و غیرشفاف باشد تا به‌عنوان پوشش شرعی پذیرفته شود. اگر جوراب نازک باشد یا به دلیل رنگ و طرح جلب توجه کند، باید با پوشش دیگری مانند شلوار یا چادر تکمیل شود.

آیت‌الله وحید خراسانی :

• فتوا: پوشاندن تمام بدن (از جمله پاها) در برابر نامحرم واجب است. جوراب شلواری نازک که پوست پا را نشان دهد یا به دلیل رنگ و طرح جلب توجه کند، جایز نیست.

• توضیح: ایشان بر لزوم پوشش کامل و پرهیز از هرگونه تحریک تأکید دارد. جوراب شلواری ضخیم و غیرجذاب می‌تواند به‌عنوان پوشش شرعی استفاده شود.

نظر اجمالی برخی دیگر از مراجع

طبق نظر اکثر مراجع (مانند آیات عظام امام خمینی، بهجت، تبریزی، و نوری همدانی)، پوشاندن پاها در برابر نامحرم واجب است. جوراب شلواری در صورتی که شرایط پوشش شرعی (ضخامت، غیرشفاف بودن، و عدم جلب توجه) را داشته باشد، جایز است.

برخی مراجع مانند آیت‌الله صافی گلپایگانی تأکید دارند که پوشش باید به‌گونه‌ای باشد که هیچ‌گونه مفسده‌ای ایجاد نکند، و جوراب‌های نازک یا بدن‌نما به‌تنهایی کافی نیستند.

پوشیدن جوراب شلواری در برابر نامحرم چه حکمی دارد

شرایط استفاده از جوراب شلواری در برابر نامحرم

بر اساس فتاوای مراجع، جوراب شلواری برای استفاده در برابر نامحرم باید شرایط زیر را داشته باشد:

• ضخامت کافی: جوراب شلواری باید کاملاً غیرشفاف باشد و پوست پا را نشان ندهد.

• عدم جلب توجه: رنگ‌های روشن، براق، یا طرح‌دار که توجه نامحرم را جلب کند، جایز نیست. رنگ‌های تیره و ساده مناسب‌تر هستند.

• عدم بدن‌نمایی: جوراب نباید تنگ یا چسبان باشد به‌گونه‌ای که حجم یا شکل پاها را نمایان کند.

• تکمیل پوشش: در صورتی که جوراب شلواری به‌تنهایی شرایط پوشش کامل را نداشته باشد، باید با شلوار، مانتو بلند، یا چادر تکمیل شود.

نکات فقهی و اخلاقی مرتبط

• حجاب برتر: بسیاری از مراجع، مانند آیت‌الله مکارم شیرازی و آیت‌الله سیستانی، چادر مشکی را به‌عنوان حجاب برتر معرفی کرده‌اند، زیرا به‌طور کامل بدن را می‌پوشاند و از جلب توجه جلوگیری می‌کند.

• رعایت عفت عمومی: حتی اگر جوراب شلواری از نظر شرعی جایز باشد، باید از نظر اخلاقی و عرفی نیز مورد پذیرش باشد و باعث انگشت‌نما شدن یا جلب توجه غیرمتعارف نشود.

• نماز و پوشش پا: در هنگام نماز، پوشاندن پاها برای زنان در صورتی که نامحرم حضور نداشته باشد، واجب نیست. اما اگر نامحرم حضور داشته باشد و جوراب شلواری نازک باشد، باید پاها پوشانده شوند، وگرنه معصیت محسوب می‌شود، هرچند نماز باطل نیست.

پاسخ به سؤالات متداول :

آیا جوراب شلواری رنگ پا جایز است؟

اگر جوراب شلواری رنگ پا ضخیم و غیرشفاف باشد و جلب توجه نکند، از نظر اکثر مراجع اشکالی ندارد. اما اگر نازک یا تحریک‌آمیز باشد، جایز نیست.

آیا جوراب شلواری به تنهایی کافی است؟

در صورتی که جوراب شلواری تمام شرایط پوشش شرعی (ضخامت، غیرشفاف بودن، و عدم جلب توجه) را داشته باشد، کافی است. در غیر این صورت، باید با شلوار یا پوشش دیگر تکمیل شود.

آیا پوشیدن جوراب شلواری در برابر پسران نابالغ لازم است؟

طبق نظر اکثر مراجع، در برابر پسر نابالغ ممیز (کسی که خوب و بد را تشخیص می‌دهد)، احتیاط واجب است که حجاب رعایت شود، اما در برابر پسر غیرممیز نیازی به پوشش نیست.

در پایان

بر اساس فتاوای مراجع عظام تقلید، پوشیدن جوراب شلواری در برابر نامحرم در صورتی جایز است که ضخیم، غیرشفاف، و غیرجذاب باشد و پوست پا را به‌طور کامل بپوشاند. جوراب‌های نازک، بدن‌نما، یا دارای رنگ و طرح تحریک‌آمیز جایز نیستند و باید با پوشش‌های دیگر مانند شلوار یا چادر تکمیل شوند. مراجع تقلید مانند آیات عظام خامنه‌ای، مکارم شیرازی، سیستانی، و وحید خراسانی بر لزوم رعایت پوشش کامل و پرهیز از جلب توجه تأکید دارند. 

همچنین، چادر مشکی به عنوان حجاب برتر توصیه شده است. برای اطمینان از رعایت احکام شرعی، بهتر است زنان در انتخاب جوراب شلواری به ضخامت، رنگ، و عدم جلب توجه دقت کنند و در صورت شک، با پوشش‌های تکمیلی مانند شلوار یا چادر، حجاب خود را کامل کنند. همچنین، در مسائل فقهی، تقلید از مرجع تقلید خود و مراجعه به استفتائات ایشان بهترین راه برای اطمینان از عمل به احکام شرعی است.

گردآوری: بخش مذهبی بیتوته