زندگینامه مصطفی مستور، نویسنده معاصر ایرانی
- مجموعه: هنر و هنرمند
مصطفی مستور
مصطفی مستور کیست؟ نویسندهای که کمتر حرف میزند و بیشتر مینویسد
او یکی از تأثیرگذارترین چهرههای ادبیات داستانی پس از انقلاب ایران به شمار میرود.
زندگینامه مصطفی مستور
مصطفی مستور (متولد ۱۳۴۳ خورشیدی در اهواز) یکی از برجستهترین نویسندگان نسل سوم داستاننویسان پس از انقلاب ایران است که با سبک مینیمال، نگاه فلسفی عمیق و پرداختن به پرسشهای وجودی انسان مدرن، جایگاه ویژهای در ادبیات داستانی معاصر ایران پیدا کرده است.
کودکی و جوانی
مصطفی مستور در سال ۱۳۴۳ در شهر اهواز به دنیا آمد. دوران کودکیاش را در محلههای کارگری اهواز گذراند و از همان نوجوانی به کتاب و ادبیات علاقهمند شد. در سالهای جنگ ایران و عراق (دهه ۶۰ شمسی) در اهواز زندگی میکرد و تجربه مستقیم بمباران و فضای جنگ، تأثیر عمیقی بر جهانبینی و آثار بعدی او گذاشت. خودش در مصاحبهها گفته است که صدای آژیر خطر و پناه گرفتن در زیرزمینها، یکی از نخستین تجربههای جدی او از مفهوم «مرگ» بوده است.
در سال ۱۳۶۵ برای تحصیل در رشته مهندسی عمران وارد دانشگاه شد، اما هیچگاه به صورت حرفهای در این رشته فعالیت نکرد. علاقه اصلی او همیشه ادبیات و فلسفه بود.
روی ماه خداوند را ببوس
آغاز فعالیت ادبی
اولین مجموعهداستان کوتاه او با عنوان «عشق روی صندلی چرخدار» در سال ۱۳۷۷ منتشر شد و بلافاصله مورد توجه منتقدان قرار گرفت. اما شهرت واقعی او با انتشار رمان «چند روایت معتبر» (۱۳۷۹) و بهویژه رمان کوتاه «استخوان خوک و دستهای جذامی» (۱۳۸۰) آغاز شد. این کتاب که در کمتر از ۱۰۰ صفحه نوشته شده، یکی از پرفروشترین و تأثیرگذارترین آثار ادبیات معاصر ایران است و تاکنون بیش از ۵۰ بار تجدید چاپ شده است.
استخوان خوک و دستهای جذامی
مهمترین آثار
عشق روی صندلی چرخدار (مجموعه داستان، ۱۳۷۷)
چند روایت معتبر (رمان، ۱۳۷۹)
استخوان خوک و دستهای جذامی (رمان کوتاه، ۱۳۸۰)
روی ماه خداوند را ببوس (رمان، ۱۳۸۰) – که فیلمی هم بر اساس آن ساخته شد (کارگردان: علی وزیریان)
من دانای کل هستم (مجموعه داستان، ۱۳۸۱)
رسالهایى دربارهٔ روشنى (رمان، ۱۳۸۵)
تهران در بعدازظهر (مجموعه داستان، ۱۳۸۸)
من مقصرم (رمان، ۱۳۹۰)
پادشاهی کلمات (مجموعه مقالات و یادداشتهای ادبی)
مردی که دیگر هیچچیز برایش مهم نبود (رمان کوتاه، ۱۴۰۱)
سبک و ویژگیهای نوشتاری
مصطفی مستور را معمولاً در دسته نویسندگان «مینیمالیست» و «وجودگرا» قرار میدهند. آثار او پر از پرسشهای فلسفی دربارهٔ مرگ، خدا، عشق، تنهایی و معنای زندگی است، اما این پرسشها هیچگاه شعاری یا مستقیم مطرح نمیشوند؛ بلکه در دل زندگی روزمره شخصیتهای معمولی پنهان شدهاند. نثر او ساده، روان و دقیق است و از پیچیدهگویی دوری میکند. بسیاری از منتقدان او را ادامهدهنده راه نویسندگانی مثل ریموند کارور در ادبیات ایران میدانند.
جوایز و افتخارات
برنده جایزهٔ بهترین رمان سال (جایزهٔ قلم زرین) برای «استخوان خوک و دستهای جذامی»
برنده جایزهٔ کتاب سال جمهوری اسلامی ایران
چندین بار نامزد و برنده جوایز ادبی معتبر داخلی
زندگی شخصی و دیدگاهها
مصطفی مستور بسیار کممصاحبه است و زندگی خصوصیاش را از چشم رسانهها دور نگه داشته است. در تهران زندگی میکند، متأهل است و یک فرزند دارد. علاقهٔ شدیدی به فلسفه (بهویژه فلسفهٔ اگزیستانسیال و فلسفهٔ دین) و موسیقی کلاسیک دارد. خودش گفته است که بخش زیادی از شخصیتهای داستانهایش، بازتابی از خودش و تردیدها و پرسشهایش هستند.
در سالهای اخیر کمتر رمان نوشته و بیشتر به نوشتن مقالات فلسفی-ادبی و ویرایش آثار دیگران مشغول بوده است.
تأثیر و جایگاه
مصطفی مستور یکی از معدود نویسندگان ایرانی است که هم مورد توجه مخاطب عام قرار گرفته و هم منتقدان ادبی آثارش را جدی گرفتهاند. کتابهایش به زبانهای مختلفی (از جمله انگلیسی، عربی، ترکی، کردی و…) ترجمه شدهاند و نسل جدیدی از نویسندگان جوان ایرانی تحت تأثیر سبک و نگاه او هستند.
در یک کلام، مصطفی مستور صدای نسلی است که در میان سنت و مدرنیته، ایمان و شک، جنگ و صلح گیر افتاده و با صداقت تمام، پرسشهای بیپاسخ انسان امروز را روایت میکند.
گردآوری: بخش فرهنگ و هنر بیتوته
