آشنایی با آداب و رسوم ختنه کردن پسران در فرهنگ های مختلف

مجموعه: فرهنگ زندگی

جشن ختنه سوران

ختنه پسران در چه فرهنگ هایی انجام می شود و چه رسوم دارند؟

ختنه کردن یکی از قدیمی ترین رسوم مسلمانان است پس اگر می خواهید با آداب و رسوم ختنه کردن پسران در فرهنگ های مختلف آشنا شوید می توانید با ما در ادامه ی مطلب همراه باشید.

ختنه کردن پسران، یعنی بخشی یا تمام پوست آلت تناسلی پسران را برداشتن. بر اساس سخنان و روایاتی که در فقه شیعه آمده است ختنه کردن برای تمام مردان مسلمان و شیعه واجب است و هیچ مردی نباید از آن امتناع کند. حتی اگر شخصی در کهنسالی هم مسلمان شود باید این کار را انجام دهد و ختنه برای او واجب است. 

جالب است بدانید ختنه کردن در دین یهود نیز واجب است. بنا براحادیثی که در کتاب تورات آمده است خداوند، حضرت ابراهیم را در 99 سالگی مامور می کند که خود و تمام اولاد ذکور خود را به نشانه ی عهد و پیمان با خدا، ختنه نماید. به همین دلیل، ختنه کردن در دین یهود نیز رایج است و ختنه نکردن مردان را ناشایست می دانند.

از آنجایی که ختنه کردن یکی از رسوم قدیمی و واجب دین اسلام است طبیعتا هر کشور و منطقه ای آداب و رسوم خاص خود را دارد که با سایر مناطق متفاوت است. حال اگر می خواهید بدانید آداب و رسوم ختنه کردن پسران در فرهنگ های مختلف چگونه است با ما همراه باشید.

رسوم ختنه کردن پسران

آداب و رسوم ختنه کردن پسران در فرهنگ های مختلف

مراسم ختنه در تمام کشورهای مسلمان جهان با آداب و رسوم خاصی انجام می گیرد. از گذشته تا به امروز، این کار در بین تمام جوامع، رایج بوده که ختنه ی پسران با جشن و پایکوبی انجام می گرفت اما ختنه ی دختران در سکوت و پنهانی. مراسم و جشن های ختنه نیز بستگی به موقعیت مالی خانواده ها داشت اما حداقل، یک مجلس ولیمه برای این مناسب انجام می گرفت. 

آداب و رسوم ختنه کردن پسران در فرهنگ های مختلف، ارتباط مستقیمی با موقعیت مالی و جایگاه پسران داشت. مثلا مراسم ختنه ای که برای شاهزادگان و خلیفه زادگان برپا می شود زبانزد خاص و عام است. یکی از بارزترین آنها ختنه سوران هایی بود که المقتدر خلیفه برای 5 پسرش برپا کرده بود. او برای این جشن، 5 هزار دینار پرداخت کرد و جشن باشکوهی به راه انداخت.

از دیگر ختنه سوران هایی که در تاریخ ثبت شده است جشن ختنه سورانی بود که محمود خان دشتی، داماد فتحعلی شاه برای پسرش گرفته بود. او بعد از چندین دختر، صاحب یک پسر می شود و به خاطر خوشحالی بی اندازه اش، سکه هایی با نام پسرش می سازد و آن ها را در بین اهالی منطقه اش پخش می کند. البته وی بعد از این کار، از سمتش، عزل شد.

سنین ختنه کردن پسران

یکی دیگر از آداب و رسوم ختنه کردن پسران در فرهنگ های مختلف، مربوط به سن پسران است. در مناطق و فرهنگ های مختلف با توجه به اعتقادات خود، فرزندان را در سنین مختلفی، ختنه می کنند. به عنوان مثال، سن ختنه کردن در عربستان مخصوصا مکه، بین 3 تا 7 سال است، در مصر عموما پسران را در 5 تا 6 سالگی ختنه می کنند، سن ختنه در شمال آفریقا بین 7 روز تا 13 سالگی می باشد، در ترکیه، اغلب پسران را در سن 7 سالگی ختنه می کنند و در جزایر اندونزی، سن ختنه تا 14 تا 15 سالگی هم می رسد.

مراسم ختنه کردن پسران

آداب و رسوم ختنه کردن پسران در مکه

مراسم ختنه ی پسران در مکه با یک جشن باشکوه همراه است. رسم این مراسم به این صورت است که پسر، روز قبل از ختنه شدن، لباسی مزین و گران قیمت می پوشد. سوار بر اسب می شود و در مقابل مردم می تازد و مردم هم برای او ساز و آواز می خوانند و او را همراهی می کنند. این جشن تا شامگاه ادامه دارد و خاتن یا همان ختنه کننده، صبح زود یعنی قبل از طلوع خورشید، مراسم را شروع می کند.

آداب و رسوم ختنه کردن پسران در مصر

مراسم ختنه سوران در مصر با مراسم سایر کشورها کم متفاوت تر است چرا که معمولا ختنه ی پسران را همزمان با یک جشن عروسی برپا می کنند تا در هزینه ها صرفه جویی کنند. در این کشور نیز ابتدا پسر را از مقابل مردم عبور می دهند. او یک لباس دخترانه می پوشد و حتی چارقدی هم به چهره ی او می بندند تا چشم نخورد.

آداب و رسوم ختنه کردن پسران در ترکیه

ترکیه نیز آداب و رسوم خاص خود را برای ختنه دارند. مردم این کشور ختنه را در مقابل امام جماعت مسجد انجام می دهند. امام جماعت نیز برای سلامتی پسر، دعاهایی می خواند. مراسم ختنه سوران مردم ترکیه، تقریبا شبیه اعراب است. 

آداب و رسوم ختنه کردن پسران در شمال آفریقا

مردم شمال آفریقا ختنه ی چند پسر را با هم انجام می دهند و پدری که ثروتمندتر است هزینه های این مراسم را می پردازد. 

بدویان این مناطق نیز برای اینکه در هزینه ی این مراسم صرفه جویی کنند هر دو سال یکبار، یک مراسم ختنه کنان دسته جمعی برپا می کنند. 

رسوم ختنه کردن پسران در جنوب شرقی الجزایر

آداب و رسوم ختنه کردن پسران در جنوب شرقی الجزایر

رسم ختنه سوران در این مناطق به این صورت که پسران 2 تا 10 ساله را ختنه می کنند. در این مراسم برای پسر و حتی برای کل خانواده لباس نو می خرند. لباس کودک به رنگ سفید و کتان است و دست و پایش را حنا می بندند. همچنین زیورآلاتی به او آویزان می کنند. در حین انجام این مراسم، زنان آواز می خوانند. در نهایت پوستی که کنده شده را به نخ می بندند و در آبادیشان به نخل یا به شتر آویزان می کنند.

آداب و رسوم ختنه کردن پسران در ایران

خستنه سوران یکی از قدیمی ترین جشن های ایرانیان است که اغلب افراد با آن ﺁشنا هستند اما متاسفانه امروزه این جشن دیگر برپا نمی شود و رو به فراموشی است. ختنه شدن در ایران به معنی دیگر شدن و راهیابی به مسلمانی است. در ایران این جشن را به خاطر سلامتی پسر بعد از ختنه کردن برپا می کنند. البته تفصیل و اهمیت جشن های ختنه سوران در ایران به اندازه ی کشورهای عربی نیست. 

جهانگردانی که به ایران آمدند و این جشن ها را مشاهده کردند گزارش های جالبی از آداب و رسوم مناطق مختلف ایران تهیه کرده اند که خواندنش بسیار جالب است:

آداب و رسوم ختنه سوران در گیلان به این صورت است که ساعت سعد را انتخاب می کنند، دوستان و ﺁشنایان را برای جشن دعوت می کنند، برای جشن و پایکوبی، مطرب خبر می کنند و سپس دلاک و سلمانی برای ختنه کردن پسر می آورند. آن ها بساط پذیرایی را برپا می کنند و با ساز و دست زدن حواس بچه ها از این کار، پرت می کنند.

مراسم ختنه سوران در سروستان حتی تا 2 روز هم طول می کشد. آن ها پسرهای 3 تا 12 ساله را ختنه می کنند. روز اول این جشن با طبل و دهل و آواز خواندن زنان همراه است و شب نیز دستان پسر را به مانند دامادها حنا می بندند. در روز دوم، پس را به حمام می برند و او را بر اسب تزئین شده ای می نشانند. روی سرش نقل و سکه می ریزند و به خانه بازمی گردانند. در نهایت دلاک محله در عصر همان روز، برای ختنه کردن، می ﺁید.

ختنه کردن پسران در میان یهودیان

رسم ختنه کردن در خراسان به این صورت است که پسران 3 تا 7 روزه باید ختنه شوند و اگر در این زمان، ختنه نشدند باید در سنین 5 تا 7 سالگی ختنه شوند. مردم این شهر نیز مراسم مفصلی برای ختنه دارند. آن ها صبح، بچه را با ساز و دهل به حمام می برند. بر سر حمام، کندر و اسپند و بخور می سوزانند. پسر لباس های نو می پوشد و با ساز و دهل به خانه می رود. بعد از ختنه، میهمانان هدایایی به کودک می دهند.

بعدها در اغلب نواحی ایران، ختنه سوران در عصرها برگزار می شد و میهمانان برای کودک هدایایی می آوردند. از ﺁنجایی که نوزادان تحمل درد این عمل را نداشتند عموما در سنین 5 تا 6 سالگی ختنه می شدند. کار ختنه را در شهرها طبیب ها و افراد متبحر و در روستاها دلاکان انجام می دانند. بد نیست بدانید این روزها، جشن ختنه سوران به‌گونه‌ای دیگر برگزار می‌شود. از سفارش کیک جشن ختنه سوران گرفته، تا تزیین خانه با تم ختنه سوران و ... ازجمله کارهایی است که این روزها باب شده است. 

گردآوری : بخش فرهنگ و هنر بیتوته