روز جهانی استخوان و مفاصل کودکان
- مجموعه: مناسبتها در ایران و جهان
روز جهانی استخوان و مفاصل کودکان چه روزی است؟
این رخداد برای نخسین بار در سال ۲۰۱۲ میلادی و با نگرش به کمبود ویتامین D اجرا شد و کم کم با تمرکز بر اختلالات دیگر اسکلتی عضلانی و مفاصل ادامه پیدا کرد. این اختلالات به جز علل ژنتیکی، به علت عواملی مثل چاقی، سوء تغذیه یا عفونتهای گوناگون نیز میتواند به وجود بیاید.
علل اختلالات استخوان و مفصل کودکان
چاقی
احتمال پیدایش و شدید شدن ناهنجاریهای استخوانی و مفاصل در کودکان و نوجوانان چاق و دارای اضافه وزن بیشتر از کودکانی است که وزن عادی دارند. نخستین گام برای مطمئن بودن از سلامت استخوانها و مفاصل کودکان، داشتن وزن مناسب است.
تغذیه
تغذیه سالم مهمترین ستون در تضمین سلامت استخوان و مفاصل در کودکان است. استفاده از مواد غذایی دارای ویتامین D و کلسیم و پرهیز از مواد غذایی چرب، فرآوری شده و شور برای سلامت کودکان لازم است.
تحرک کافی
با توجه به علاقه کودکان به استفاده از تجهیزات الکترونیکی، کم شدن تحرک یک عامل نگرانکننده و نیاز به برنامه ریزی والدین و مربیان و ترغیب بچه ها به فعالیتهای فیزیکی است. کمبود ویتامین D که بر اثر زندگی آپارتماننشینی بیشتر دیده میشود هم یکی از دلایلی است که نیاز فعالیت فیزیک کودک در فضای باز را نشان میدهد.
آشنایی با موثرترین مواد غذایی برای داشتن استخوان و مفاصل سالم
مواد غذایی مملو از کلسیم
کلسیم قسمت زیادی از اسکلت استخوانها را تشکیل داده است. کلسیم پر از مواد ضروری است که بدن قدرت تولید آن را ندارد، به همین جهت اهمیت دارد که مقدار کافی کلسیم در رژیم غذایی روزانه اشخاص قرار گیرد. نوزادان میان یک تا سه سال، روزانه نیازمند 700 میلیگرم کلسیم هستند. کودکان 4 تا 18 سال هم به صورت عادی نیازمند 1000 تا 1300 میلی گرم کلسیم هستند.
لبنیاتی مثل شیر، پنیر، کشک و ماست مملو از کلسیم هستند. همینطور گیاهان دارای برگهای سبز مثل اسفناج و کلم بروکلی دارای سطح بالایی از این ماده هستند.
غذاهای مملو از ویتامین D
متخصصان میگویند برای آنکه کلسیم بتواند در ساختار استخوان شرکت کند، محتاج ویتامین D است. کلسیم عامل اصلی محکمی استخوان هاست، ولی بدن برای جذب آن احتیاج به ویتامین D است. منابع غذایی بسیاری وجود دارد که میتوان از آنها نیاز روزانه به ویتامین D را به دست آورد.
بدن میتواند در جلو نور آفتاب، ویتامین D تولید کند. به همین جهت داشتن سبک زندگی مناسب و داشتن فعالیت در زیر نور آفتاب میتواند احتیاج بدن به این ویتامین را تامین کند. ماهیهای چرب مثل ماهی تن و سالمون هم منابع مناسبی برای تامین نیاز بدن به این ویتامین است.
مواد غذایی مملو از ویتامین C
ویتامین C به علت نقش حیاتی که در ساخت کلاژن بدن انجام می دهد، در سلامت لثه و استخوانها نقشی مهم دارد. کلاژن یکی از رشتههای پروتئینی مهم در تشکیل ساختمان استخوان است. کلاژن در استخوان با بلورهای کلسیم مخلوط میشود و ساختمان سخت استخوان را به وجود می آورد. استفاده مقدار مناسب ویتامین C میتواند استحکام و تراکم استخوانها را بالا ببرد.
سبزیجات دارای برگهای سبز مثل کلم پیچ، اسفناج و خانواده سبزی خوردن مملو از ویتامین هستند. خانواده توتها (شاه توت، توت فرنگی، بلوبری، تمشک، توت سفید)، لیمو ترش و مرکبات دیگر منابع سرشار از ویتامین C هستند.
مواد غذایی غنی از ویتامین B12
بررسی های دانشمندان نشان میدهد کسانی که از کمبود ویتامین B12 در رنج هستند بیشتر ممکن است که به پوکی استخوان دچار شوند. زیاد شدن سلولها در مغز استخوان به علت وجود این ویتامین است. ویتامین B12 میتواند سبب افزایش تراکم استخوانها و جلوگیری از پوکی استخوان و شکستگی استخوان شود.
کلا انواع گوناگون گوشت مثل گوشت ماهی، گوشت قرمز، گوشت ماکیان و تخم مرغ مملو از ویتامین B12 است. مواد لبنی مثل شیر و پنیر و نیز حبوبات دیگر منابع این ویتامین هستند.
آشنایی با مواد غذایی زیان آور برای استخوان و مفاصل
غذاهای نمکی و شور
مواد غذایی نمکی و شور که کودکان به آنها تمایل بسیاری نشان میدهند، میتواند برای استحکام استخوانها زیان آور باشند. غذاهای فراوری شده مثل همبرگر، هات داگ و یا سیب زمینی سرخ کرده از جمله مواد غذایی زیان آور برای سلامت استخوانهای کودکان است.
متخصصان سفارش میکنند حتما قبل از خرید مواد غذایی از فروشگاهها برای کودکان، به مقدار سدیم موجود در آن دقت کنید. همین طور هنگامی که از رستورانها غذای بیرون بر سفارش میدهید، از آنها بخواهید مقدار نمک کمتری به غذای شما اضافه کنند.
غذاهای تهیه شده با روغن اشباع شده
روغنهای اشباع شده انسان ها می سازد. این روغنها سبب از بین رفتن ویتامین K که به صورت طبیعی در غذا وجود دارد، میشود. غذاهای سرخ شده در رستوران و تنقلاتی مثل چیپس از جمله این مواد غذایی زیان آور برای سلامت استخوان کودکان است.
نوشیدنیهای گازدار
نوشیدنیهای گازدار مثل نوشابهها دارای موادی به نام فسفوریک اسید هستند که مانع از جذب کلسیم به وسیله بدن میشود. در نتیجه این کار، بدن مقدار زیادی کلسیم را به وسیله ادرار دفع میکند. با این حال، نوشیدن گاهی نوشابههای گازدار از طرف کودکان اشکالی ندارد، ولی نباید به صورت پیوسته از نوشابههای گاز دار استفاده کرد.
نوشیدنیهای دارای کافئین
امروزه نوشیدنیهای دارای کافئین خیلی پرطرفدار هستند. با این حال، به علت آنکه این نوشیدنیها مانع از جذب کلسیم میشوند، بر روی سلامت استخوان کودکان نقش منفی دارند. به ازای هر 100 میلی گرم کافئین که کودکان دریافت میکنند، 6 میلی گرم از کلسیم بدنشان کم میشود.
نوشیدنیهای انرژی زا دارای کافئین بالایی هستند. به همین جهت سفارش میشود این نوشیدنیها را از رژیم غذایی کودکان بیرون بیاورید. روانشناسان تاکید دارند باید در برخورد با کودکان صبور بود. تلاش کنید به تدریج رژیم غذایی کودکان را با مواد غذایی موثر پر کنید و کم کم مواد غذایی زیان آور را از رژیم غذایی آنها حذف کنید.
گردآوری: بخش فرهنگ و هنر بیتوته