طرز تهیه نان کره ای تبریز
- مجموعه: آموزش شیرینی پزی
طرز تهیه نان کره ای آذربایجان
طرز درست کردن نان کره ای تبریز :
نان کره ای تبریز یکی از نان های سنتی و خوشمزه ایرانی است که به دلیل بافت نرم، لایه لایه و طعم بی نظیرش، به ویژه برای صبحانه و عصرانه، بسیار محبوب است. این نان در شهر تبریز و برخی دیگر از مناطق ایران، مانند قزوین، با روش های سنتی و خانگی تهیه می شود و می تواند به صورت ساده یا مغزدار (با مواد میانی مانند آرد و کره) سرو شود. در این مقاله، به صورت کامل و جامع، مواد لازم، مراحل تهیه، نکات کلیدی و روش های سنتی و مدرن پخت نان کره ای تبریز را توضیح می دهیم.
مواد لازم برای تهیه نان کره ای تبریز :
برای تهیه نان کره ای تبریز، بسته به نوع ساده یا مغزدار بودن آن، مواد اولیه متفاوتی ممکن است استفاده شود. در ادامه، مواد لازم برای خمیر و مواد میانی (در صورت تمایل به نان مغزدار) آورده شده است:
مواد لازم برای خمیر :
آرد سفید نانوایی یا آرد همه منظوره | حدود ۴ تا ۵ پیمانه (۵۰۰ تا ۶۰۰ گرم، بسته به نوع آرد و میزان جذب آب آن) |
شیر ولرم | ۱ پیمانه (حدود ۲۵۰ میلی لیتر) |
آب ولرم | ۱ پیمانه (حدود ۲۵۰ میلی لیتر) |
تخم مرغ | ۲ عدد (سفیده برای خمیر، زرده برای رومال) |
روغن مایع یا کره نرم شده | ۱/۴ پیمانه (۵۰ گرم کره یا ۶۰ میلی لیتر روغن) |
شکر | ۱ تا ۲ قاشق غذاخوری |
نمک | ۱ قاشق چایخوری |
خمیر مایه فوری یا خمیر مایه خشک | ۱ قاشق غذاخوری |
بکینگ پودر (اختیاری) | ۱ قاشق چایخوری (برای بافت سبک تر) |
بهبوددهنده نان (اختیاری) | ۱ قاشق چایخوری (برای حرفه ای تر شدن بافت نان) |
وانیل (اختیاری) | ۱/۴ قاشق چایخوری (برای عطر بهتر) |
مواد لازم برای رومال:
زرده تخم مرغ | ۲ عدد |
شیر | ۱ قاشق غذاخوری |
کنجد یا تخم خرفه (اختیاری) | برای تزئین |
مواد لازم برای میانی (در صورت تهیه نان مغزدار) :
آرد سفید | ۱ پیمانه |
کره ذوب شده | ۱۰۰ تا ۲۰۰ گرم |
زردچوبه | ۱ قاشق چایخوری |
پودر زنجبیل | ۱ قاشق چایخوری |
مراحل تهیه نان کره ای تبریز :
مرحله اول: آماده سازی خمیر مایه
در یک کاسه کوچک، خمیر مایه فوری را با ۱ قاشق چای خوری شکر و نصف پیمانه شیر ولرم (دمای حدود ۳۵ تا ۴۵ درجه سانتی گراد) مخلوط کنید.
کاسه را با یک پارچه تمیز بپوشانید و به مدت ۵ تا ۱۰ دقیقه در محیط گرم قرار دهید تا خمیر مایه فعال شود و روی آن کف کند. این مرحله نشان دهنده سالم بودن خمیر مایه است.
مرحله دوم: تهیه خمیر
در یک کاسه بزرگ، سفیده تخم مرغ، شیر ولرم باقی مانده، آب ولرم، روغن مایع یا کره نرم شده، شکر، نمک و در صورت استفاده، بکینگ پودر و وانیل را با هم مخلوط کنید تا یکدست شوند.
خمیر مایه فعال شده را به مخلوط اضافه کنید و به آرامی هم بزنید.
آرد را به تدریج و در چند مرحله الک کرده و به مواد اضافه کنید. آرد را کم کم بریزید و هم بزنید تا خمیری نرم و منسجم به دست آید. توجه کنید که مقدار آرد ممکن است بسته به نوع آن متفاوت باشد؛ بنابراین، آرد را تا جایی اضافه کنید که خمیر به دست نچسبد اما همچنان نرم باشد.
خمیر را به مدت ۸ تا ۱۰ دقیقه روی سطح کار ورز دهید تا صاف و الاستیک شود. برای حرفه ای تر شدن، می توانید خمیر را ۵۰ تا ۱۰۰ بار به سطح کار بکوبید تا بافت بهتری پیدا کند.
مرحله سوم: استراحت اولیه خمیر
کاسه ای بزرگ را با کمی روغن چرب کنید و خمیر را داخل آن قرار دهید.
روی کاسه را با سلفون یا پارچه مرطوب بپوشانید و به مدت ۴۵ دقیقه تا ۱ ساعت در محیط گرم (مثلاً نزدیک رادیاتور یا داخل فر خاموش) قرار دهید تا حجم خمیر دو برابر شود.
مرحله چهارم: آماده سازی مواد میانی (برای نان مغزدار)
در یک کاسه، آرد را با کره ذوب شده، زردچوبه و پودر زنجبیل مخلوط کنید.
مواد را با دست ورز دهید یا بین دو دست بسابید تا به شکل دانه های درشت (شبیه ارزن) درآید. این ترکیب به نان طعم و بافت خاصی می دهد.
مرحله پنجم: شکل دهی به خمیر
پس از استراحت، خمیر را به سطح کار منتقل کنید و به مدت ۲ تا ۳ دقیقه ورز دهید تا هوای اضافی آن خارج شود.
خمیر را به چانه های مساوی (۴ تا ۶ قسمت) تقسیم کنید.
هر چانه را با وردنه به شکل دایره یا مستطیل نازک (ضخامت حدود ۲ تا ۳ میلی متر) باز کنید.
اگر نان مغزدار می خواهید، مقداری از مواد میانی را روی سطح خمیر پخش کنید. در غیر این صورت، می توانید سطح خمیر را با کره ذوب شده (حدود ۲۰۰ گرم برای کل خمیر) رومال کنید.
خمیرهای بازشده را روی هم قرار دهید و به آرامی فشار دهید تا به هم بچسبند. سپس روی ظرف را با نایلون بپوشانید و به مدت ۲۰ دقیقه در یخچال استراحت دهید.
مرحله ششم: برش و شکل دهی نهایی
خمیرهای به هم چسبیده را از یخچال خارج کنید و به شکل مستطیل پهن کنید (زیاد نازک نشود).
خمیر را به نوارهای باریک (به عرض حدود ۲ سانتی متر) برش دهید.
هر نوار را به صورت رول بپیچید و در سینی فر که با کاغذ روغنی پوشانده شده، با فاصله قرار دهید.
مرحله هفتم: رومال و پخت
زرده تخم مرغ را با ۱ قاشق غذاخوری شیر مخلوط کنید و روی نان ها رومال کنید.
در صورت تمایل، مقداری کنجد یا تخم خرفه روی نان ها بپاشید.
فر را از قبل با دمای ۱۸۰ تا ۲۰۰ درجه سانتی گراد گرم کنید.
سینی را در طبقه وسط فر قرار دهید و نان ها را به مدت ۲۰ تا ۳۵ دقیقه (بسته به ضخامت نان و نوع فر) بپزید تا سطح آن ها طلایی شود.
در ۵ دقیقه آخر، می توانید گریل فر را روشن کنید تا روی نان ها برشته و خوش رنگ شود.
مرحله هشتم: سرو نان
پس از پخت، نان ها را از فر خارج کنید و بلافاصله با کره ذوب شده یا روغن مایع رومال کنید تا نرم و براق شوند.
اجازه دهید نان ها کمی خنک شوند، سپس با عسل، مربا یا به صورت ساده سرو کنید. (بیشتر بخوانید: طرز تهیه رول شام)
نکات کلیدی برای پخت نان کره ای تبریز :
• دمای مواد: شیر و آب باید ولرم (۳۵ تا ۴۵ درجه سانتی گراد) باشند. دمای بیش از حد گرم می تواند خمیر مایه را از بین ببرد و دمای سرد باعث کند شدن فرآیند فعال سازی می شود.
• ورز دادن خمیر: ورز دادن کافی (حداقل ۸ تا ۱۰ دقیقه) برای ایجاد بافت نرم و الاستیک ضروری است. اگر خمیر بیش از حد سفت شد، کمی آب یا شیر اضافه کنید.
• استراحت خمیر: استراحت در محیط گرم و مرطوب به ور آمدن بهتر خمیر کمک می کند. می توانید کاسه را داخل فر خاموش با یک ظرف آب گرم قرار دهید.
• مواد میانی: برای نان مغزدار، ترکیب آرد و کره باید به خوبی مخلوط شود تا بافت یکنواختی پیدا کند. زردچوبه و زنجبیل طعم سنتی به نان می دهند.
• رومال کره: رومال کردن نان با کره ذوب شده بلافاصله پس از پخت، به نان بافت نرم و براقی می دهد.
• پخت بدون فر: اگر فر ندارید، می توانید نان را در تابه دوطرفه یا روی ساج (به روش سنتی) با حرارت ملایم بپزید.
تفاوت نان کره ای تبریز با سایر نان های کره ای :
• بافت لایه لایه: نان کره ای تبریز به دلیل استفاده از کره بین لایه های خمیر، بافتی ترد و لایه لایه دارد که آن را از نان های ساده متمایز می کند.
• مواد میانی: استفاده از ترکیب آرد، کره، زردچوبه و زنجبیل در نان مغزدار، طعم خاصی به این نان می دهد که در نان های کره ای دیگر، مانند نان کره ای ژاپنی یا ترکیه ای، دیده نمی شود.
• روش پخت: در روش سنتی تبریزی، گاهی نان روی ساج یا در تنور پخته می شود که عطر و طعم خاصی به آن می بخشد.
تاریخچه و اهمیت فرهنگی نان کره ای تبریز :
نان کره ای تبریز یکی از نان های سنتی آذربایجان شرقی است که در کنار فطیر و نان های محلی دیگر، جایگاه ویژه ای در سفره های صبحانه و عصرانه دارد. این نان به دلیل طعم غنی و بافت نرمش، اغلب در مهمانی ها و مناسبت های خاص سرو می شود. در فرهنگ تبریزی، پخت نان در خانه و به اشتراک گذاشتن آن با همسایگان و اقوام، نمادی از مهمان نوازی و صمیمیت است.
سخن آخر :
نان کره ای تبریز نه تنها یک نان خوشمزه و لذیذ است، بلکه بخشی از فرهنگ و هویت غذایی منطقه آذربایجان را نمایندگی می کند. با رعایت مراحل و نکات ذکرشده، می توانید این نان را به صورت خانگی و با طعمی نزدیک به نسخه های سنتی تهیه کنید. این نان چه به صورت ساده و چه مغزدار، گزینه ای عالی برای صبحانه، عصرانه یا حتی میان وعده است. امیدواریم با این دستور پخت، تجربه ای دل انگیز از آشپزی سنتی ایرانی داشته باشید!
گردآوری: بخش آشپزی بیتوته