آشنایی با سدیم والپروات؛ کاربردها، عوارض و نکات کلیدی

• نام دارو: سدیم والپروات

• نام لاتین: Sodium Valproate

• نام تجاری: Depakine, Depakote, Orfiril

• رده دارویی: ضد تشنج، تثبیت‌کننده خلق

• اشکال دارویی: قرص، شربت، آمپول

• فروش دارو: با نسخه پزشک

• درمان صرع (انواع تشنج عمومی و کانونی)

• درمان اختلال دوقطبی (فاز مانیا)

• پیشگیری از میگرن

• درمان نوروپاتی دیابتی (در برخی موارد)

• کنترل تشنج‌های ناشی از آسیب مغزی

• درمان برخی اختلالات روانپزشکی مانند اسکیزوفرنی (در موارد خاص)

• مدیریت علائم سندرم پای بی‌قرار (در برخی موارد)

• درمان تشنج‌های ناشی از تب در کودکان

• کمک به کنترل رفتارهای پرخاشگرانه در برخی اختلالات

• حساسیت شناخته‌شده به والپروات یا اجزای آن

• بیماری‌های کبدی فعال یا سابقه بیماری شدید کبدی

• اختلالات متابولیکی خاص مانند کمبود آنزیم اوره چرخه‌ای

>مقدار، نوع و توالی زمانی داروهایی که مصرف می کنید به موارد زیر بستگی دارد:

• سن بیمار

• نوع و شدت بیماری تحت درمان

• نحوه واکنش به اولین مقدار مصرفی دارو

• سایر شرایط پزشکی بیمار

 

• دوز معمول برای بزرگسالان در درمان صرع: 10-15 میلی‌گرم به ازای هر کیلوگرم وزن بدن روزانه، به‌صورت تقسیم‌شده

• دوز معمول برای کودکان: 15-30 میلی‌گرم به ازای هر کیلوگرم وزن بدن روزانه

• در اختلال دوقطبی: شروع با 750 میلی‌گرم روزانه، تنظیم بر اساس پاسخ بیمار

• برای پیشگیری از میگرن: 500-1000 میلی‌گرم روزانه

• دارو معمولاً با غذا مصرف شود تا عوارض گوارشی کاهش یابد

• افزایش دوز باید تدریجی و تحت نظر پزشک باشد

• از قطع ناگهانی دارو خودداری کنید

• در صورت فراموشی دوز، به محض یادآوری مصرف کنید مگر اینکه نزدیک زمان دوز بعدی باشد

• از مصرف دوز دوبرابر برای جبران دوز فراموش‌شده خودداری کنید

• سطح خونی دارو ممکن است نیاز به پایش دوره‌ای داشته باشد

• در بیماران با نارسایی کلیوی یا کبدی، دوز باید تنظیم شود

• مصرف شربت برای کودکان راحت‌تر است

• قرص‌ها را خرد نکنید یا نجوید، مگر اینکه پزشک توصیه کرده باشد

• در صورت تجویز آمپول، فقط توسط کادر پزشکی تزریق شود

• برنامه زمانی منظم برای مصرف دارو رعایت شود

• از مصرف الکل در حین درمان خودداری کنید

• در صورت بروز علائم غیرعادی، فوراً به پزشک اطلاع دهید

• تهوع و استفراغ

• خواب‌آلودگی

• سرگیجه

• لرزش دست‌ها

• افزایش وزن

• ریزش مو (معمولاً موقتی)

• اسهال یا یبوست

• سردرد

• تغییرات خلقی

• کاهش پلاکت‌های خون (ترومبوسیتوپنی)

• اختلالات کبدی

• پانکراتیت (نادر)

• افزایش سطح آمونیاک در خون

• واکنش‌های آلرژیک مانند راش پوستی

• ضعف و خستگی

• کاهش تراکم استخوان در استفاده طولانی‌مدت

• اختلالات قاعدگی در زنان

• سندرم تخمدان پلی‌کیستیک (در برخی زنان)

• کاهش هوشیاری (نادر)

• تاری دید

• وزوز گوش

• ادم (تورم) اندام‌ها

• کاهش سدیم خون (هیپوناترمی)

• نارسایی کبدی (نادر اما جدی)

• اختلالات خونی مانند کم‌خونی

• واکنش‌های حساسیتی شدید (نادر)

• افزایش اشتها

• بی‌خوابی یا خواب بیش از حد

• مشکلات حافظه یا تمرکز

نکته: در صورت مشاهده هر کدام از این علائم حتما به پرشک خود اطلاع دهید.

• آسپرین (افزایش خطر خونریزی)

• کاربامازپین (کاهش سطح والپروات)

• فنی‌توئین (تغییر در سطح خونی هر دو دارو)

• لاموتریژین (افزایش خطر راش پوستی)

• وارفارین (افزایش اثر ضد انعقادی)

• داروهای ضدافسردگی SSRI (افزایش خطر تشنج)

• کلونازپام (افزایش اثرات آرام‌بخشی)

• ریفامپیسین (کاهش سطح والپروات)

• اریترومایسین (افزایش سطح والپروات)

• داروهای ضد روان‌پریشی (افزایش عوارض عصبی)

• متوترکسات (افزایش سمیت)

• داروهای ضد ویروس HIV (تغییر در متابولیسم)

• الکل (افزایش عوارض کبدی و خواب‌آلودگی)

نکته: برای جلوگیری از این تداخل، لیست تمام داروهایی که مصرف می کنید را در اختیار پزشکتان قرار دهید.

• حساسیت به داروهای دیگر: در صورت داشتن حساسیت به داروهای ضد تشنج یا سایر داروها، پزشک را مطلع کنید.

 

• مصرف سديم والپروات در دوران بارداری: ممکن است باعث نقص جنین شود؛ فقط در صورت ضرورت و تحت نظر پزشک مصرف شود.

 

• مصرف سديم والپروات در دوران شیردهی: به مقدار کم در شیر مادر ترشح می‌شود؛ با پزشک مشورت کنید.

 

• مصرف سديم والپروات در سالمندان: نیاز به تنظیم دوز به دلیل کاهش عملکرد کبد و کلیه.

 

• مصرف سديم والپروات در کودکان: با احتیاط و تحت نظارت دقیق پزشک، به‌ویژه در کودکان زیر 2 سال.

• افزایش سطح گابا (GABA) در مغز

• مهار کانال‌های سدیم وابسته به ولتاژ

• کاهش فعالیت نورون‌های تحریکی

• تثبیت غشای عصبی

• تنظیم انتقال‌دهنده‌های عصبی

• نگهداری در دمای اتاق (15-30 درجه سانتی‌گراد)

• دور از نور مستقیم و رطوبت

• دور از دسترس کودکان

• عدم نگهداری در یخچال مگر در موارد خاص (مانند شربت)

• دارو را دقیقاً طبق دستور پزشک مصرف کنید

• آزمایشات دوره‌ای کبد و خون را انجام دهید

• از قطع ناگهانی دارو خودداری کنید

• در صورت بروز علائم کبدی (زردی، تهوع شدید) فوراً به پزشک مراجعه کنید

• از مصرف الکل پرهیز کنید

• هنگام رانندگی یا کار با ماشین‌آلات احتیاط کنید

• زنان در سنین باروری از روش‌های پیشگیری از بارداری استفاده کنند

• رژیم غذایی متعادل داشته باشید تا افزایش وزن کنترل شود

مطلبی که مطالعه می‌کنید صرفا جنبه‌ی افزایش آگاهی دارد؛ خود درمانی و تجویز دارو با تکیه بر این مطالب جایز نیست. برای مصرف دارو حتما به پزشک متخصص مراجعه نمایید.