همه‌چیز درباره ونکومایسین؛ از کاربرد تا عوارض

• نام دارو: ونکومایسین

• نام لاتین: Vancomycin

• نام تجاری: Vancocin, Vancoled, Lyphocin

• رده دارویی: آنتی‌بیوتیک گلیکوپپتیدی

• اشکال دارویی: ویال تزریقی 

• فروش دارو: با نسخه پزشک

• درمان عفونت‌های شدید ناشی از باکتری‌های گرم مثبت، به‌ویژه استافیلوکوک مقاوم به متی‌سیلین (MRSA)

• درمان اندوکاردیت باکتریایی

• درمان عفونت‌های استخوان و مفاصل

• درمان سپتی‌سمی ناشی از استافیلوکوک

• درمان عفونت‌های پوستی و بافت نرم

• درمان پنومونی بیمارستانی

• درمان کولیت ناشی از کلستریدیوم دیفیسیل (به‌صورت خوراکی)

• پروفیلاکسی در جراحی‌های خاص (مانند جراحی قلب)

• درمان مننژیت باکتریایی در موارد خاص

• حساسیت شدید (آنافیلاکسی) به ونکومایسین یا سایر گلیکوپپتیدها

• بیماران با نارسایی شدید کلیوی بدون تنظیم دوز

• بیماران با سابقه واکنش‌های شدید پوستی به ونکومایسین

مقدار، نوع و توالی زمانی داروهایی که مصرف می‌کنید به موارد زیر بستگی دارد:

• سن بیمار

• نوع و شدت بیماری تحت درمان

• نحوه واکنش به اولین مقدار مصرفی دارو

• سایر شرایط پزشکی بیمار

• تزریقی: معمولاً 15-20 میلی‌گرم به ازای هر کیلوگرم وزن بدن هر 8-12 ساعت به‌صورت انفوزیون وریدی (بیش از 1-2 ساعت)

• تنظیم دوز در بیماران با نارسایی کلیوی ضروری است.

• سطح خونی ونکومایسین باید پایش شود تا از سمیت جلوگیری شود.

• در کودکان: دوز معمول 10-15 میلی‌گرم به ازای هر کیلوگرم وزن بدن هر 6-8 ساعت

• در بزرگسالان با عملکرد طبیعی کلیه: 1-2 گرم هر 12 ساعت

• انفوزیون سریع ممکن است باعث سندرم مرد قرمز (Red Man Syndrome) شود.

• دارو باید تحت نظر پزشک و بر اساس وزن، عملکرد کلیه و نوع عفونت تجویز شود.

• مصرف دارو نباید بدون تجویز پزشک قطع شود.

• در صورت فراموش کردن دوز، به محض یادآوری مصرف شود، مگر اینکه نزدیک زمان دوز بعدی باشد.

• از مصرف دوز مضاعف برای جبران دوز فراموش‌شده خودداری کنید.

• در صورت بروز علائم غیرعادی، فوراً به پزشک مراجعه کنید.

• تهوع و استفراغ

• اسهال

• تب

• لرز

• بثورات پوستی

• سندرم مرد قرمز (قرمزی پوست به دلیل انفوزیون سریع)

• کاهش شنوایی یا سمیت گوش (اتوتوکسیسیتی)

• آسیب کلیوی (نفروتوکسیسیتی)

• ترومبوفلبیت در محل تزریق

• واکنش‌های آلرژیک مانند کهیر یا آنافیلاکسی

• کاهش پلاکت (ترومبوسیتوپنی)

• کاهش گلبول‌های سفید (نوتروپنی)

• درد یا ناراحتی در محل تزریق

• سرگیجه

• سردرد

• خستگی

• درد عضلانی

نکته: در صورت مشاهده هر کدام از این علائم حتما به پزشک خود اطلاع دهید.

 

• آمینوگلیکوزیدها (مانند جنتامایسین): افزایش خطر سمیت کلیوی و شنوایی

• دیورتیک‌های لوپ (مانند فوروزماید): افزایش خطر نفروتوکسیسیتی

• داروهای ضدالتهابی غیراستروئیدی (NSAIDs): ممکن است خطر آسیب کلیوی را افزایش دهد

• سیکلوسپورین: افزایش خطر سمیت کلیوی

• آمفوتریسین B: افزایش خطر نفروتوکسیسیتی

• کولستی‌رامین: ممکن است اثربخشی ونکومایسین خوراکی را کاهش دهد

• داروهای بیهوشی: ممکن است خطر افت فشار خون را افزایش دهد

نکته: برای جلوگیری از این تداخل، لیست تمام داروهایی که مصرف می‌کنید را در اختیار پزشکتان قرار دهید.

• حساسیت به داروهای دیگر: در صورت حساسیت به سایر آنتی‌بیوتیک‌ها (مانند تیکوپلانین)، پزشک را مطلع کنید.

 

• مصرف ونکومایسین در دوران بارداری: رده C؛ فقط در صورت ضرورت و با تجویز پزشک مصرف شود.

 

• مصرف ونکومایسین در دوران شیردهی: با احتیاط مصرف شود؛ ممکن است در شیر مادر ترشح شود.

 

• مصرف ونکومایسین در سالمندان: به دلیل کاهش عملکرد کلیه، نیاز به پایش دقیق و تنظیم دوز دارد.

 

• مصرف ونکومایسین در کودکان: با احتیاط و تحت نظر پزشک با دوز مناسب استفاده شود.

• ونکومایسین با مهار سنتز دیواره سلولی باکتری‌های گرم مثبت عمل می‌کند.

• با اتصال به پیش‌سازهای پپتیدوگلیکان، از تشکیل دیواره سلولی جلوگیری می‌کند.

• به‌ویژه علیه باکتری‌های مقاوم مانند MRSA و کلستریدیوم دیفیسیل مؤثر است.

• اثر باکتریوسیدال (کشنده باکتری) دارد.

• در عفونت‌های سیستمیک به‌صورت وریدی و در کولیت به‌صورت خوراکی استفاده می‌شود.

• در دمای 15-25 درجه سانتی‌گراد نگهداری شود.

• دور از نور و رطوبت نگهداری شود.

• محلول آماده‌شده تزریقی باید در یخچال (2-8 درجه سانتی‌گراد) نگهداری شود و طی 14 روز مصرف شود.

• از نگهداری دارو در دسترس کودکان خودداری کنید.

• دارو را دقیقاً طبق دستور پزشک مصرف کنید.

• دوره درمان را کامل کنید، حتی اگر علائم بهبود یافت.

• در صورت بروز علائم آلرژیک (مانند بثورات پوستی یا تنگی نفس)، فوراً به پزشک مراجعه کنید.

• عملکرد کلیه و شنوایی خود را طی درمان پایش کنید.

• از مصرف الکل یا سایر موادی که ممکن است به کلیه‌ها آسیب برساند خودداری کنید.

• در صورت بروز اسهال شدید، فوراً به پزشک اطلاع دهید.

• دارو را در زمان‌های تعیین‌شده مصرف کنید تا سطح خونی ثابت بماند.

• در صورت مصرف خوراکی، دارو را با معده خالی مصرف کنید.

مطلبی که مطالعه می‌کنید صرفا جنبه‌ی افزایش آگاهی دارد؛ خود درمانی و تجویز دارو با تکیه بر این مطالب جایز نیست. برای مصرف دارو حتما به پزشک متخصص مراجعه نمایید.