تشخیص اختلالات متابولیک با آزمایش آمونیاک (NH3)

آزمایش آمونیا پلاسما (NH3) معمولاً برای اندازه گیری سطح آمونیاک در خون انجام می شود. بنابراین نمونه مورد نیاز برای این آزمایش، خون انسان یا حیوان است. این آزمایش برای تشخیص بیماری‌های مربوط به کلیه و کبد و همچنین برای پایش درمان برخی از بیماری‌های مزمن از جمله بیماری‌های قلبی و ریه‌ای مفید است. این آزمایش باید توسط پزشکان یا کارشناسان آزمایشگاهی مجرب انجام شود.

NH₃ or NH₄

•  آمونیاک، آمونیوم Ammonium ،Ammonia Blood ،Ammoniac Plasma ،Ammonia Plasma (آمونیا پلاسما)

خون

به وسیله سوزن نمونه ی خون را از رگ پشت دست یا آرنج برمی دارند و داخل لوله های مخصوص می ریزند.

در صورت پیدا نکردن رگ ممکن است قسمتی از رگ پاره شود و بعد از انجام آزمایش مقداری کبودی به وجود بیاید.

زمان انجام آزمایش آمونیاک (NH3)، صبح و به صورت ناشتا می باشد. فرد باید حدود 8-12 ساعت قبل از انجام آزمایش آمونیاک (NH3)، چیزی نخورده باشد.

آزمایش آمونیاک (NH3) برای تشخیص و مانیتورینگ برخی از بیماری ها و وضعیت های پزشکی تجویز می شود. مواردی که آزمایش آمونیا پلاسما در آنها تجویز می شود عبارتند از:

 

• اختلالات کبدی: در صورتی که شدت اختلالات کبدی بالا باشد، سطح آمونیا در خون افزایش می یابد و این آزمایش می تواند در تشخیص و مانیتورینگ این بیماری ها مفید باشد.

 

• کم خونی: در برخی موارد، کمبود اکسیژن در خون باعث افزایش سطح آمونیا در خون می شود و این آزمایش می تواند در تشخیص و مانیتورینگ کم خونی مفید باشد.

 

• اختلالات روده: در برخی از اختلالات روده، مانند سندرم روده تحریک پذیر (IBS)، سطح آمونیا در خون افزایش می یابد و این آزمایش می تواند در تشخیص و مانیتورینگ این بیماری ها مفید باشد.

 

• اختلالات متابولیک: در برخی از اختلالات متابولیک، مانند کم فشاری کبدی، سطح آمونیا در خون افزایش می یابد و این آزمایش می تواند در تشخیص و مانیتورینگ این بیماری ها مفید باشد.

 

• بیماری های نورولوژیک: در برخی از بیماری های نورولوژیک، مانند بیماری هپاتیک انسفالوپاتی، سطح آمونیا در خون افزایش می یابد و این آزمایش می تواند در تشخیص و مانیتورینگ این بیماری ها مفید باشد.

 

لازم به ذکر است که تجویز آزمایش آمونیا پلاسما باید توسط پزشک متخصص و با توجه به وضعیت بالینی بیمار انجام شود.

• داروهای ضد التهاب غیراستروئیدی (NSAIDs): داروهایی مانند ایبوپروفن و ناپروکسن می‌توانند سطح آمونیا در خون را افزایش دهند.

• داروهای ضدواردی: داروهایی مانند آنتی اسید ها می توانند سطح آمونیا در خون را افزایش دهند.

• داروهای ضدصرع: داروهایی مانند فنوباربیتال و فنیتوئین ممکن است سطح آمونیا در خون را افزایش دهند.

• داروهای ضدانعقادی: داروهایی مانند کومارین ها ممکن است باعث خونریزی شوند و تاثیری بر سطح آمونیا در خون داشته باشند.

• مصرف الکل: مصرف الکل می تواند باعث افزایش سطح آمونیا در خون شود.

• تمرین شدید: تمرین شدید ممکن است باعث افزایش سطح آمونیا در خون شود.

• اختلالات کبدی: در صورتی که بیمار اختلالات کبدی داشته باشد، ممکن است سطح آمونیا در خون افزایش یابد.

• اختلالات روده: در برخی از اختلالات روده مانند سندرم روده تحریک پذیر (IBS)، سطح آمونیا در خون افزایش می یابد.

• تغذیه: مصرف غذاهای پرپروتئین و پرآمینواسید ممکن است باعث افزایش سطح آمونیا در خون شود.

 

لازم به ذکر است که قبل از انجام آزمایش آمونیا پلاسما، باید به پزشک خود در مورد تمامی داروها، مکمل ها و عوامل مداخله گری که در حال استفاده هستید، اطلاع دهید.

• سطح آمونیا در خون با توجه به وضعیت بالینی بیمار مورد تجزیه و تحلیل قرار می گیرد. سطوح طبیعی آمونیا در خون بین 15 تا 45 میکروگرم در دسی لیتر است. با این حال، سطح آمونیا در خون ممکن است بسته به شرایط بالینی بیمار افزایش یا کاهش یابد.

• افزایش سطح آمونیا در خون ممکن است نشان دهنده وجود بیماری های کبدی (مانند سیروز و آسیب کبدی)، بیماری های متابولیک (مانند کم فشاری کبدی)، بیماری های نورولوژیک (مانند بیماری هپاتیک انسفالوپاتی) و عوارض دارویی باشد.

• کاهش سطح آمونیا در خون ممکن است نشان دهنده بیماری های کبدی درجه ی پایین تر، بیماری های متابولیک (مانند بیماری اورنیتین ترانس کاربامیلاز) و کمبود تغذیه باشد.

• به هر حال، تفسیر سطح آمونیا در خون باید توسط پزشک متخصص و با توجه به وضعیت بالینی بیمار انجام شود.

• آیا باید قبل از آزمایش آمونیا پلاسما چیزی نخورم؟

در برخی موارد، پزشک ممکن است نسبت به رعایت رژیم غذایی خاصی قبل از انجام آزمایش آمونیا پلاسما توصیه کند. به عنوان مثال، ممکن است باید در روز قبل از آزمایش غذاهای پرپروتئین را محدود کنید.

 

• آیا برای انجام آزمایش آمونیا پلاسما نیاز به تهیه قبلی دارم؟

تهیه قبلی خاصی برای انجام آزمایش آمونیا پلاسما لازم نیست. با این حال، بهتر است قبل از انجام آزمایش به پزشک خود در مورد همه ی داروها، مکمل ها و عوامل مداخله گری که در حال استفاده هستید، اطلاع دهید.

 

• آیا آزمایش آمونیا پلاسما درد دارد؟

آزمایش آمونیا پلاسما همانند بسیاری از آزمایش های خونی، به صورت تزریق خون از رگ انجام می شود. اما معمولاً تزریق خون در نقطه ای که سوزن وارد پوست شده است، به دلیل استفاده از سوزن های بسیار نازک، باعث درد یا سوزش قابل توجهی نمی شود.

 

• چقدر زمان می برد تا نتیجه آزمایش آمونیا پلاسما به دست بیاید؟

زمان تحویل نتیجه آزمایش آمونیا پلاسما ممکن است در مراکز آزمایشگاهی مختلف متفاوت باشد، اما معمولاً کمتر از یک روز زمان می برد.

 

• آیا برای انجام آزمایش آمونیا پلاسما نیاز به نوبت دهی دارم؟

بله، برای انجام آزمایش آمونیا پلاسما معمولاً نیاز به نوبت دهی دارید. بهتر است با مرکز آزمایشگاهی مورد نظر خود تماس بگیرید و قبل از مراجعه، توضیحات لازم را دریافت کنید.

• لازم به ذکر است که قبل از انجام آزمایش آمونیا پلاسما، باید به پزشک خود در مورد تمامی داروها، مکمل ها و عوامل مداخله گری که در حال استفاده هستید، اطلاع دهید.

• افزایش سطح آمونیا در خون ممکن است نشان دهنده وجود بیماری های کبدی، بیماری های متابولیک و بیماری های نورولوژیک باشد.

• کاهش سطح آمونیا در خون ممکن است نشان دهنده بیماری های کبدی درجه ی پایین تر، بیماری های متابولیک و کمبود تغذیه باشد.

• در برخی موارد، پزشک ممکن است نسبت به رعایت رژیم غذایی خاصی قبل از انجام آزمایش آمونیا پلاسما توصیه کند.

• برای تفسیر نتایج آزمایش باید با پزشک خود مشورت کنید و از تشخیص خودسرانه خودداری کنید.

• آزمایش آمونیا پلاسما معمولاً در بیمارانی که علائم اختلالات کبدی یا نورولوژیک دارند، درمان در حالت بستری هستند یا در معرض مواد سمی قرار دارند، انجام می شود.

از اطلاعات موجود در این مقاله نباید به عنوان جایگزین نظر حرفه ای پزشک استفاده شود. اگر در مورد سلامتی خود سوالی دارید حتما با پزشک خود تماس بگیرید.