با قارچ ناخن خداحافظی کنید؛ راهکارهای سریع و مطمئن
- مجموعه: بیماری ها و راه درمان
قارچ ناخن پا عفونتی شایع است که ناخن را زرد یا سفید می‌کند
از تغییر رنگ تا بهبودی؛چگونه قارچ ناخن پا را برای همیشه از بین ببریم
عفونت قارچ ناخن پا، که به نام اونیکومایکوزیس یا قارچ ناخن شناخته می‌شود، شایع است اما درمان آن اغلب چالش‌برانگیز است. از داروهای خوراکی و موضعی گرفته تا درمان‌های طبیعی، میزان موفقیت متفاوت است. در این مقاله، شش گزینه درمانی برای از بین بردن قارچ ناخن پا و اثرات مورد انتظار آن‌ها بررسی می‌شود.
قارچ ناخن پا در محیط‌های مرطوب مانند استخر رشد می‌کند
قارچ ناخن پا چیست؟
قارچ ناخن پا باعث تغییراتی در ظاهر ناخن می‌شود، مانند تغییر رنگ به زرد یا سفید، ضخیم شدن و شکنندگی. این عفونت معمولاً ناخن انگشت بزرگ پا را درگیر می‌کند، اما ممکن است به ناخن‌های دیگر یا حتی چندین ناخن گسترش یابد. قارچ‌های درماتوفیت (مانند Trichophyton spp.) در 80٪ موارد مسئول هستند و بقیه موارد به مخمرها و کپک‌ها (مانند آسپرژیلوس، اسکوپولاریوپسیس و فوزاریوم) مربوط می‌شوند. محیط‌های گرم و مرطوب مانند استخرها، دوش‌های عمومی، رختکن‌ها و کفش‌های بسته به رشد این میکروارگانیسم‌ها کمک می‌کنند.
نشانه‌های قارچ ناخن پا
نشانه‌های قارچ ناخن پا (اونیکومایکوزیس) شامل موارد زیر است:
• تغییر رنگ ناخن: زرد، سفید، قهوه‌ای یا سبز شدن ناخن.
• ضخیم شدن ناخن: ناخن سفت و ضخیم می‌شود و کوتاه کردن آن دشوار است.
• شکنندگی یا خرد شدن: ناخن ترد شده و به راحتی می‌شکند یا تکه‌تکه می‌شود.
• تغییر شکل ناخن: ناخن کج، موج‌دار یا ناهموار می‌شود.
• جدا شدن ناخن از بستر: ناخن از پوست زیرین جدا شده و فضای خالی ایجاد می‌شود.
• بوی بد: گاهی بوی نامطبوع از ناخن متصاعد می‌شود.
• تجمع مواد زائد: مواد سفید یا زرد (مانند پودر) زیر ناخن جمع می‌شود.
• درد یا ناراحتی: در موارد شدید، ممکن است هنگام فشار یا راه رفتن احساس درد کنید.
این علائم معمولاً از یک ناخن (اغلب انگشت بزرگ پا) شروع شده و ممکن است به ناخن‌های دیگر گسترش یابد. در صورت مشاهده این نشانه‌ها، به‌ویژه اگر شدید یا مزمن شوند، به پزشک یا متخصص پوست مراجعه کنید.
قارچ ناخن پا می‌تواند به ناخن‌های دیگر سرایت کند
گزینه‌های درمانی برای از بین بردن قارچ ناخن پا
1. داروهای ضد قارچ خوراکی
داروهای خوراکی به دلیل نرخ بهبودی بالاتر و دوره درمان کوتاه‌تر، اولین خط درمان هستند:
• تربینافین (لامیزل): برای روشن شدن ناخن و مبارزه با قارچ‌های درماتوفیت و غیر درماتوفیت مؤثر است. دوز پیشنهادی معمولاً 125 میلی‌گرم در روز به مدت 12 هفته است.
• ایتراکونازول (اسپورانوکس): نرخ بهبودی 80-85٪ و نرخ عود 10٪ دارد. معمولاً به صورت دوره‌ای (200 میلی‌گرم هر 12 ساعت، یک هفته در ماه، به مدت سه ماه) تجویز می‌شود.
• فلوکونازول (دیفلوکان): نرخ بهبودی 90-95٪ دارد و به صورت 150 میلی‌گرم هفتگی برای حداقل 6 ماه تجویز می‌شود.
هشدار: این داروها ممکن است عوارض جانبی مانند آسیب کبدی یا کلیوی و تداخل دارویی داشته باشند. استفاده تحت نظر پزشک ضروری است.
2. داروهای ضد قارچ موضعی
برای عفونت‌های خفیف یا در افرادی که نمی‌توانند داروهای خوراکی مصرف کنند، درمان‌های موضعی توصیه می‌شوند. این درمان‌ها حداقل 48 هفته طول می‌کشند و نیاز به آماده‌سازی ناخن (کوتاه کردن، سوهان کشیدن یا تراشیدن) دارند:
• لاک‌های دارویی: حاوی آمورولفین یا سیکلوپیروکس، که نفوذ بهتری به ناخن دارند.
• کرم‌ها یا پمادها: مانند افیناکونازول و تاوابورول. عوارض جانبی خفیف شامل قرمزی یا سوزش است.
3. فتودینامیک درمانی (PDT)
این روش نوظهور شامل استفاده از مواد حساس به نور است که در سلول‌های قارچی تجمع می‌یابند. سپس با تاباندن نور با طول موج خاص، گونه‌های اکسیژن واکنش‌پذیر تولید می‌شود که قارچ را از بین می‌برند. مزایا شامل طیف اثر گسترده، مقاومت کم به درمان و عوارض جانبی ناچیز است. این درمان توسط متخصص پوست انجام می‌شود و نیاز به 4 تا 8 جلسه دارد.
4. درمان ترکیبی
به دلیل ساختار محافظتی ناخن، درمان‌های ترکیبی (مانند ترکیب داروهای ضد قارچ یا استفاده همزمان از دارو و فتودینامیک درمانی) مؤثرتر هستند. این روش نرخ حذف قارچ را افزایش داده و زمان پاسخگویی را کاهش می‌دهد.
5. برداشتن شیمیایی یا جراحی ناخن
در موارد شدید یا عدم موفقیت درمان‌های دارویی، برداشتن شیمیایی یا جراحی ناخن پیشنهاد می‌شود:
• برداشتن شیمیایی: از یک عامل کراتولیتیک برای تضعیف تدریجی ساختار ناخن استفاده می‌شود.
• برداشتن جراحی: با بی‌حسی موضعی انجام می‌شود و برای موارد بسیار شدید است.
6. درمان‌های طبیعی
در پزشکی سنتی، برخی درمان‌های طبیعی برای تسکین موقت علائم یا بهبود ظاهر ناخن پیشنهاد می‌شوند، اما شواهد علمی قوی برای اثربخشی آن‌ها وجود ندارد. این درمان‌ها معمولاً به عنوان مکمل درمان‌های پزشکی استفاده می‌شوند:
• روغن درخت چای: دارای خواص ضد قارچی است. 3-5 قطره را در 10 میلی‌لیتر روغن حامل (نارگیل، زیتون یا بادام) رقیق کنید و روی ناخن بمالید.
• روغن آویشن: به دلیل ترکیب فعال تیمول، خاصیت ضد قارچی دارد. مشابه روغن درخت چای استفاده می‌شود.
• سرکه: با آب (50:50) مخلوط شده و به صورت موضعی استفاده می‌شود، اما شواهد علمی محدودی دارد.
• پماد ویکس VapoRub: حاوی روغن اوکالیپتوس، منتول و کافور است که می‌تواند به مبارزه با قارچ کمک کند.
• جوش شیرین: ممکن است رشد قارچ را متوقف کند. 100 گرم جوش شیرین را در یک کاسه آب حل کرده و ناخن‌ها را به مدت 15 دقیقه در آن خیس کنید.
لاک‌های دارویی می‌توانند قارچ ناخن پا را بهبود بخشند
مؤثرترین روش برای از بین بردن قارچ ناخن پا
انتخاب بهترین روش به شدت عفونت، تعداد ناخن‌های درگیر و عوامل دیگر بستگی دارد. داروهای خوراکی نرخ بهبودی بالاتری دارند اما به دلیل عوارض مختلف ممکن است برای همه مناسب نباشند. درمان‌های ترکیبی و فتودینامیک درمانی به دلیل اثربخشی بالا و عوارض کمتر، گزینه‌های امیدوارکننده‌ای هستند. درمان‌های طبیعی و موضعی در موارد خفیف ممکن است کمک کنند، اما اثربخشی آن‌ها محدود است.
پیشگیری از قارچ ناخن پا
هیچ روشی به طور کامل از عفونت قارچی جلوگیری نمی‌کند، اما اقدامات زیر خطر را کاهش می‌دهند:
• پاها را تمیز و خشک نگه دارید، به‌ویژه بین انگشتان.
• در مکان‌های عمومی مرطوب (مانند استخر یا دوش) بدون دمپایی راه نروید.
• ناخن‌ها را کوتاه و تمیز نگه دارید.
• از کفش‌های تنفسی و جوراب‌های نخی استفاده کنید و کفش‌ها را به طور متناوب عوض کنید.
• وسایل شخصی مانند ناخن‌گیر یا جوراب را به اشتراک نگذارید.
• استفاده بیش از حد از لاک ناخن یا ناخن مصنوعی را محدود کنید.
چه زمانی به پزشک مراجعه کنیم؟
موارد خفیف ممکن است با درمان‌های خانگی یا داروهای بدون نسخه بهبود یابند. اما اگر علائم مزمن شوند یا بدتر شوند، به پزشک یا متخصص پوست مراجعه کنید. پزشک با توجه به شدت عفونت و نوع قارچ، درمان مناسب (داروهای خوراکی، موضعی یا برداشتن ناخن) را توصیه می‌کند.
عدم درمان قارچ ناخن پا می‌تواند به عفونت‌های جدی‌تر منجر شود
سوالات متداول درباره قارچ ناخن پا
1. آیا قارچ ناخن پا مسری است؟
بله، قارچ ناخن پا مسری است و می‌تواند از طریق تماس مستقیم با سطوح آلوده (مانند کفش، جوراب، یا کف زمین در مکان‌های عمومی) یا از فردی به فرد دیگر منتقل شود.
2. چقدر طول می‌کشد تا قارچ ناخن پا درمان شود؟
درمان ممکن است چندین ماه تا یک سال طول بکشد، زیرا ناخن به کندی رشد می‌کند. داروهای خوراکی معمولاً 3-6 ماه و درمان‌های موضعی حداقل 48 هفته زمان نیاز دارند.
3. آیا درمان‌های خانگی برای قارچ ناخن پا مؤثر هستند؟
درمان‌های خانگی مانند روغن درخت چای، سرکه یا جوش شیرین ممکن است در موارد خفیف تسکین موقتی ایجاد کنند، اما شواهد علمی قوی برای اثربخشی آن‌ها وجود ندارد. این روش‌ها بهتر است به عنوان مکمل درمان‌های پزشکی استفاده شوند.
4. آیا می‌توان قارچ ناخن پا را کاملاً پیشگیری کرد؟
هیچ روشی 100٪ پیشگیری را تضمین نمی‌کند، اما اقداماتی مانند خشک نگه داشتن پاها، استفاده از کفش‌های تنفسی، و اجتناب از راه رفتن بدون دمپایی در مکان‌های عمومی خطر را کاهش می‌دهد.
5. آیا قارچ ناخن پا می‌تواند به ناخن‌های دیگر یا افراد دیگر سرایت کند؟
بله، قارچ می‌تواند به ناخن‌های دیگر یا از طریق وسایل مشترک (مانند ناخن‌گیر یا حوله) به دیگران منتقل شود.
6. آیا قارچ ناخن پا فقط در افراد مسن رخ می‌دهد؟
خیر، هرچند افراد مسن به دلیل کاهش رشد ناخن و مشکلات گردش خون بیشتر در معرض خطر هستند، اما این عفونت می‌تواند در هر سنی رخ دهد، به‌ویژه در افرادی که در محیط‌های مرطوب کار می‌کنند یا ورزش می‌کنند.
7. آیا استفاده از لاک ناخن باعث بدتر شدن قارچ می‌شود؟
بله، لاک ناخن و ناخن‌های مصنوعی می‌توانند رطوبت را به دام بیندازند و محیطی مناسب برای رشد قارچ ایجاد کنند. بهتر است در طول درمان از لاک استفاده نشود.
8. چرا قارچ ناخن پا عود می‌کند؟
عود قارچ می‌تواند به دلیل درمان ناقص، قرار گرفتن مجدد در معرض قارچ، یا عدم رعایت اقدامات پیشگیرانه باشد. استفاده مداوم از روش‌های بهداشتی و تکمیل دوره درمان خطر عود را کاهش می‌دهد.
نکات پایانی
قارچ ناخن پا اگر به موقع درمان نشود، می‌تواند آزاردهنده و مسری باشد. درمان‌ها متنوع هستند اما موفقیت آن‌ها به نوع قارچ، شدت عفونت و پاسخ فردی بستگی دارد. بهبودی معمولاً ماه‌ها طول می‌کشد و ممکن است قارچ بازگردد. با پزشک خود درباره مزایا و معایب هر روش مشورت کنید و بهداشت روزانه پا را برای پیشگیری رعایت کنید، به‌ویژه اگر عوامل خطر مانند دیابت یا مشکلات گردش خون دارید.
گردآوری:بخش سلامت بیتوته
