آزمایش PLT (شمارش تعداد پلاکت ها): هدف، روش کار و تفسیر نتایج

پلاکت ها که به عنوان ترومبوسیت نیز شناخته می شوند، سلول های خونی کوچکی هستند که برای لخته شدن خون ضروری هستند. لخته شدن فرآیندی است که به شما کمک می کند خونریزی پس از آسیب را متوقف کنید. آزمایش شمارش پلاکت (Plt) تعداد پلاکت های خون شما را اندازه گیری می کند. تعداد پلاکت های کمتر از حد طبیعی ترومبوسیتوپنی نامیده می شود. این وضعیت می تواند باعث خونریزی بیش از حد پس از بریدگی یا آسیب های دیگر شود که باعث خونریزی می شود. تعداد پلاکت های بالاتر از حد طبیعی ترومبوسیتوز نامیده می شود. این می تواند خون شما را بیش از آنچه نیاز دارید لخته شود. لخته های خون می توانند خطرناک باشند زیرا می توانند جریان خون را مسدود کنند.

شمارش پلاکت (Platelet Count)

• آزمایش شمارش پلاکت

• شمارش ترومبوسیت 

• Thrombocyte count

خون

یک نمونه خون برای شمارش پلاکت از رگ بازو یا ساعد توسط یک فلبوتومیست(یک متخصص مراقبت های بهداشتی آموزش دیده در خون گیری) گرفته می شود. آنها یک تورنیکت را به دور قسمت بالای بازوی شما می بندند تا فشار خون را در ورید افزایش دهد تا پیدا کردن آن آسان تر باشد.

 

آنها پوست شما را در اطراف ورید با یک دستمال ضد عفونی کننده پاک می کنند و یک سوزن برای خارج کردن خون از رگ وارد می کنند. خون را در سرنگ جمع می کنند و نمونه برای آزمایش ارسال می شود.

عوارض و خطر خاصی وجود ندارد. ممکن است زمانی که سوزن در ابتدا در بازوی شما وارد می شود، احساس سوزش مختصری ایجاد شود. این درد معمولا طولانی نیست و خود آزمایش را می توان در کمتر از یک دقیقه کامل کرد.

خطر اصلی مرتبط با خونگیری، کبودی موضعی در محل سوراخ شدن سوزن است. اگر پلاکت پایینی دارید این کبودی ممکن است بیشتر از حد معمول طول بکشد. از آنجایی که تعداد کم پلاکت ها پتانسیل لخته شدن خون شما را کاهش می دهد، ممکن است توصیه شود که بانداژ را برای مدت زمان مشخصی نگه دارید.

هیچ آمادگی خاصی قبل از آزمایش شمارش پلاکت (Plt) لازم نیست مگر اینکه توسط پزشک شما مشخص شده باشد. آنها ممکن است تعداد پلاکت ها را به تنهایی، به عنوان بخشی از شمارش کامل خون، یا همراه با سایر آزمایشات خون، تجویز کنند.

اگر بیش از یک آزمایش خون داشته باشید، ممکن است پزشک شما از شما بخواهد که برای مدت معینی قبل از آزمایش چیزی نخورید. 

اگر فردی کبودی‌های غیرقابل توضیح روی بدن داشته باشد، زخم‌های جزئی داشته باشد که خونریزی آنها متوقف نشود، پزشک ممکن است از شما درخواست کند که آزمایش شمارش پلاکت (Plt) انجام شود. اینها می توانند علائم تعداد پلاکت پایین باشند و ممکن است نیاز به توجه بیشتری داشته باشند. همچنین در موارد زیر پزشک آزمایش plt را تجویز می کند.

• بیمارانی که تحت شیمی درمانی یا پرتودرمانی هستند اغلب به درمان با تعداد پلاکت پایین نیاز دارند و از این رو پزشک ممکن است نیاز به انجام آزمایش PLT داشته باشد.

 

• آزمایش PLT برای تشخیص سرطان مغز استخوان یا لوسمی استفاده می شود که در آن سلول های سرطانی سلول های مغز استخوان را کاهش می دهند و تعداد پلاکت ها به شدت کاهش می یابد.

 

• بیماری های کلیوی یا مرتبط با کلیه نیز می توانند باعث کاهش تعداد پلاکت ها شوند.

 

• بیماران مبتلا به زخم های خونریزی دهنده مزمن در معده تعداد پلاکت ها کاهش یافته است و آزمایش برای شروع درمان لازم انجام می شود.

 

• در موارد خاص، تعداد بالای پلاکت ها می تواند منجر به ایجاد توده هایی شود که باعث انسداد رگ خونی می شود.

• زندگی در ارتفاعات

• نزدیک بودن به زمان قاعدگی 

• مصرف داروهای کاهش دهنده پلاکتی از قبیل استامینوفن، آسپرین، داروهای شیمی درمانی، کلرآمفنیکل، کلشی سنین، عوامل بلوکه کنندهH2 مانند سایمتیدین، هیدرالازین، ایندومتاسین، ایزونیازید، کینیدین، استرپتومایسین، سولفونامیدها، دیورتیکهای تیازیدی، تولبوتامید.

• استروژن ها و داروهای ضد بارداری های خوراکی   

اگر نتیجه در محدوده طبیعی باشد، هیچ اختلالی در شمارش پلاکت وجود ندارد. داشتن عدد کمتر از حد طبیعی ترومبوسیتوپنی و سطح بالاتر ترومبوسیتوز نامیده می شود. اگر آزمایش PLT نشان داد که فردی ترومبوسیتوز یا ترومبوسیتوپنی دارد، پیگیری با یک پزشک مهم است. 

• اگر نتیجه آزمایش شمارش پلاکت کمتر از حد انتظار باشد، پزشک شما بررسی خواهد کرد که آیا بیماری دیگری ممکن است باعث کاهش پلاکت باشد یا در آن نقش داشته باشد. برخی از علل و عوامل خطر مرتبط با تعداد کم پلاکت عبارتند از:

- سرطان های خاص

- کم‌خونی آپلاستیک

- بیماری ها و شرایط خودایمنی

- داروهای خاص

- عفونت های ویروسی یا باکتریایی

- وضعیت ژنتیکی

- مصرف زیاد الکل

- بارداری

• سایر شرایط می توانند باعث یا افزایش خطر تعداد پلاکت های بالا شوند:

- شرایط ژنتیکی نادر

- شرایط مغز استخوان

- سرطان های خاص

- کمبود آهن یا کم خونی همولیتیک

- بیماری التهابی

- عفونت هایی مانند سل

- واکنش های دارویی نامطلوب

- از دست دادن خون شدید

بسته به نتایج آزمایش شمارش پلاکت شما، ممکن است پزشک آزمایشات بعدی را برای کسب اطلاعات بیشتر در مورد سلامت کلی شما تجویز کند. 

>>موارد زیر نتایج نرمال شمارش تعداد پلاکت است:

شمارش پلاکت	نتیجه
بیش از 450000	سطح پلاکت بالا (ترومبوسیتوز)
150000–450000	سطح پلاکت طبیعی
کمتر از 150000	سطح پلاکت پایین (ترومبوسیتوپنی)

با این حال،برخی از مطالعات پیشنهاد می کند که سطوح نرمال پلاکت باید متغیرهای دیگری مانند سن و جنس فرد را در نظر بگیرد. 

• آیا استرس می تواند باعث افزایش پلاکت ها شود؟

رویدادهای استرس زای زندگی و اضطراب معمولاً با مکانیسم های مختلف باعث افزایش حجم و فعالیت پلاکت ها می شوند. حجم متوسط ​​پلاکت (MPV) که نشان دهنده اندازه پلاکت است، به عنوان نشانه ای از فعالیت پلاکت پذیرفته می شود.

• چه نوع عفونتی باعث افزایش پلاکت می شود؟

التهاب یا عفونت: شرایطی مانند اختلالات بافت همبند، بیماری التهابی روده و سل می تواند تعداد پلاکت ها را افزایش دهد.

• آیا روزه می تواند تعداد پلاکت ها را کاهش دهد؟

در یک مطالعه نشان داد که روزه داری ماه مبارک رمضان منجر به کاهش پاسخ پلاکتی عوامل مختلف تجمع دهنده (ADP، آدرنالین و کلاژن) در شرایط آزمایشگاهی شد. همچنین منجر به افزایش زمان خونریزی و انعقاد شد.

• چه غذاهایی پلاکت را کاهش می دهند؟

شکلات تلخ، غذاهای با شاخص گلیسمی پایین، سیر، زنجبیل، پیاز، آب انگور بنفش، گوجه فرنگی ، همگی تجمع پلاکتی را کاهش می دهند. 

• آیا پیاده روی پلاکت ها را کاهش می دهد؟

داده‌های ما نشان داد که تمرین ورزشی متوسط ​​می‌تواند چسبندگی و تجمع پلاکت‌ها را کاهش دهد، که به نوبه خود ممکن است خطر حوادث ترومبوتیک را کاهش دهد.

• تغییرات در تعداد پلاکت ها ممکن است به این معنی باشد که فرد دارای یک بیماری مزمن یا مشکل در مغز استخوان است. با این حال، به طور کلی امکان تشخیص یک بیماری پزشکی بر اساس تعداد پلاکت ها وجود ندارد. اگر آزمایش خون پایین بودن پلاکت را نشان داد، افراد باید در مورد آزمایشات بیشتر با پزشک صحبت کنند.

از اطلاعات موجود در این مقاله نباید به عنوان جایگزین نظر حرفه ای پزشک استفاده شود. اگر در مورد سلامتی خود سوالی دارید حتما با پزشک خود تماس بگیرید.