گنبد نمکی طغرود معروف ترین گنبد نمکی در جهان
- مجموعه: عجایب گردشگری
گنبد نمکی طغرود قم ؛ مقصدی منحصر به فرد گردشگری
به طور کلی سطح گنبد های نمکی از لایه های نمک پوشیده هستند . گنبد نمکی طغرود از نمک هایی با رنگ متنوع و زیبا پوشیده است. به دلیل ترکیب رنگ منحصر به فرد این گنبد و شباهت هایی به سیاره ی مریخ، از آن به مریخ ایران یاد می کنند.
گنبد نمکی چیست؟
گنبد نمکی فرایندی زمین شناختی در سطح زمین است. این گنبد ها لایه های عظیمی هستند که با گذر زمان از لایه های زیرین در سطح زمین پدیدار شدند.
نمک خاصیت ارتجاعی دارد و هنگامی که در اثر رخداد پدیده های طبیعی مثل زلزله به لرزش می افتد، بلافاصله لغزش پیدا می کند. علاوه براین، زمانی که تحت تأثیر فشار های مداوم قرار بگیرد، مانند مایعی غلیظ تغییر شکل می یابد. عواملی از قبیل چگالی، تغییرات فشار و دما، انجماد و ذوب در شکل گیری نمک ها تاثیر می گذارند.
با بارندگی های فصلی، آب باران از قله های کوه نمکی جریان می یابد. در این جریان به دلیل پوشیده بودن کوه از نمک، آب باران با آن حل می شود. سپس با بالا رفتن دما، آب باران تبخیر شده و نمک ها باقی می مانند. با گذشت زمان و تکرار این فرایند، سطح زمین توسط این لایه های نمکی تغییر شکل می یابد.
گنبدهای نمکی ایران در استان های سمنان، قم، فارس و هرمزگان وجود دارند. تاریخچه ی تشکیل گنبد های نمکی به میلیون ها سال قبل باز می گردد.
متراکم ترین گنبد های نمکی ایران، در چین خوردگی های زاگرس و خلیج فارس قابل رؤیت هستند. در واقع منشا شکل گیری گنبد نمکی در خلیج فارس، حوضه نمکی هرمز است که به یکی از دوران دیرینه زیستی «اینفراکامبرین» باز می گردد.
علاوه براین، یکی از معروف ترین گنبد نمکی ایران، طغرود در قم است.
گنبد نمکی طغرود قم تنها گنبد متقارن در جهان می باشد. یکی دیگر از عجایب گنبد طغرود که آن را از دیگر کوه های نمکی متمایز ساخته است، وجود دریاچه ای داخل گنبد نمکی می باشد.
لازم به ذکر است از گنبد طغرودی به مریخ ایران یاد می کنند.
گنبد نمکی طغرود
به جرئت می توان گفت یکی از شاهکار های طبیعی خلقت، گنبد نمکی طغرود است.
از نظر زمین شناختی چین خوردگی و فشار دائمی به لایه های نمکی، موجب شکل گیری گنبد نمکی طغرود شده است. مساحت این گنبد معادل 3 کیلومتر می باشد.
در فصل های پربارش، آب باران از کوه نمکی طغرود به دشت های اطراف کوه سرازیر می شود.آب های جاری نمک موجود در گنبد طغرود را با خود حل می کنند و با اشباع شدن، به شکل گل کلمی زیبایی متبلور می شوند.
گاهی با بارش باران و انحلال آب در نمک، حفره های بزرگ و کوچکی بر گنبد نمکی به نام فروچاله ظاهر می شوند.
از دیگر جلوه های زمین شناختی گنبد نمکی طغرود می توان به بلور های نمک، سنگ های زیبا و شکستگی ها و گسل ها اشاره کرد.
ویژگی های گنبد نمکی طغرود
قدمت تاریخی گنبد نمکی قم به 60 میلیون سال پیش باز می گردد. ضخامت لایه های شکل گرفته در طی این سال ها یکسان بوده است و از 5 الی 18 متر متلون است.
طبق بررسی های محققان، هر سال تنها یک میلی متر به ارتفاع و حجم این تپه ها افزوده می شود.
گنبد نمکی طغرود در منطقه ای گرمسیر به وجود آمده است لذا به دلیل تبخیر بسیار بارش های فصلی نمک ها به شکل بلور کنگره ای و تیغه ای تبدیل شده اند. علاوه براین، سنگ های گچی و آندریتی نیز در گنبد طغرود قابل رویت هستند.
زیبایی منحصر به فرد گنبد نمکی طغرود
سطح گنبد نمکی پوشیده از بلور های نمکی زیبا به رنگ های بنفش، قرمز، سفید، کرم قهوه ای و ابری است. ترکیب رنگ های موجود در گنبد نمکی طغرود موجب تداعی شدن تصویر سیاره ی سرخ مریخ در ذهن می شود.
در گذشته گنبد طغرود از معدن نمکی به دلیل غلظت کم برای مصارف صنعتی برخوردار بود. در 10 سال گذشته به دلیل برداشت های غیراصولی از قسمت های مفید معدن، باطله های معدنی مانند نمک مارن، مارن قرمز و لایه های گچ تولید شدند. ریزش این باطله ها سبب تعطیلی معدن شد.
دریاچه ی نمکی طغرود
در داخل گنبد نمکی طغرود، دریاچه ای شور و تلخ به وجود آمده است. آب این دریاچه خاصیت درمانی دارد لذا برای درمان بیماری های مفصلی و پوستی مورد استفاده قرار می گیرد.
دریاچه ی نمکی طغرود به مثابه ی نگینی در مرکز گنبد نمکی خودنمایی می کند. اطراف دریاچه نیز به وسیله ی صخره های نمکی و کوه ها احاطه شده است.
در تابستان به دلیل حجم بالای تبخیر آب، لایه های قطور نمکی تشکیل می شوند. گاهی قطر این نمک های متراکم به نیم متر نیز می رسد.
شنا کردن در آب دریاچه به دلیل شور بودن آب خطر آفرین نیست.به عبارتی دیگر شوری آب مانع غرق شدن افراد می شود. اما در داخل دریاچه گودالی عمیق قرار دارد. بهتر است برای حفظ سلامتی خود،از شنا کردن در اطراف این گودال سیاه اجتناب کنید.
جاذبه های گردشگری در حوالی گنبد نمکی طغرود
در شهرستان قم، بخش جعفر آباد در 15 کیلومتری جاده جعفریه، کاروانسرای کوه نمک قرار دارد. تاریخچه ی این کاروانسرا به قرن پنجم هجری که سلجوقیان در ایران فرمانروایی می کردند، باز می گردد.
در 23 بهمن 1380، کاروانسرای کوه نمک به شماره ی 4772 در آثار ملی ایران ثبت شد.
بنای کاروانسرای کوه نمک متشکل از چهار ایوان است. این مجموعه با سنگ و آجر به شکل مربعی ساخته شده است و مساحت هر ضلع آن حدود 60 متر می باشد. در هر ضلع، ایوان هایی با یک فرورفتگی محراب دارد و حجره ی های کوچکی در کنار آن قرار دارد.
هشدارهایی برای سفر به گنبد نمکی طغرود
همانطور که بیان کردیم گنبد نمکی یکی از معروف ترین گنبد نمکی در جهان است که برای تشکیل آن میلیون ها سال زمان نیاز است. لذا باید برای حفظ سلامتی و محیط زیست آن تلاش کنیم.
در سفرهایتان سعی کنید زباله هایی که به طبیعت آسیب وارد می کنند را رها نکنید. همچنین به دلیل پوشش نمکی این منطقه حتما از کفش های صندل استفاده کنید، زیرا نمک های موجود در دریاچه موجب بریدگی کف پای شما می شود.
دسترسی به گنبد نمکی طغرود در قم
برای نمایش زیبایی های بی نظیر گنبد نمکی طغرود، از جاده ی کمربندی قم وارد جاده ی دامشهر شوید. پس از طی کردن مسافت پل راه آهن به دو جاده در موازات هم می رسید.
جاده ی سمت راست را انتخاب کنید و مسافتی 9 کیلومتری را برای رسیدن به قله ی کوه در پیش بگیرید.
تهران، 20 کیلومتری شهرستان قم، در 2 کیلومتری جاده ی خاکی شهرک دامشهر، گنبد چشم نواز نمکی طغرود
جمع بندی
همانطور که خواندید گنبد نمکی طغرود طی شصت میلیون سال به وجود آمده است.
گنبد های نمکی حاصل انباشته شدن رسوبات نمک هستند و داخل آن ها را سنگ ریزه تشکیل می دهد.
در محوطه ی گنبد طغرود، معدن نمکی قرار دارد. متاسفانه انسان ها در سال های اخیر به دلیل برداشت های غیرقانونی آسیب های غیرقابل جبرانی را به معدن تحمیل کرده اند. لذا برای جلوگیری از آسیب های احتمالی دیگر لازم است در بازدید از گنبد طغرود قوانین گردشگری را رعایت کنید.
گردآوری: بخش گردشگری بیتوته