تقویم تاریخ -25خرداد

مجموعه: تقویم تاریخ

2008م:فروش يك قاليچه پارسي 390 ساله در حرّاج سوم ژوئن 2008 اشياء تاريخي و هنري در نيويورك به مبلغ چهار ميليون و 450 هزار دلار توجه مخاطبان رسانه ها را براي مدتي از گزارشهاي سياسي برگرفت و به هنر ايراني معطوف ساخت. ساير اخبار آن بخش خبري رسانه هاي صوت و تصويري، مربوط به ديدار نخست وزير عراق در تهران با رهبر ايران و دريافت اين اخطار از او بود كه با آمريكا موافقتنامه اي مبني برماندن نيروهاي آن كشور بعد از سال جاري 2008 در عراق امضاء نكند؛ همچنين درخواست تكراري بوش از سران كشورهاي مورد بازديد در اروپا كه بر تحريم ايران بيفزايند و ....

1317ش:25 خرداد سال 1317 (15 ژوئن 1938) و پنج سال پس از تصويب تمديد قرارداد امتياز نفت انگلستان به مدت 60 سال در مجلس!، دولت وقت امتياز نفت شمال را كه قبلا به دو شركت آمريكايي داده شده بود لغو و كان لم يكن اعلام داشت. در سال 1312 كه مذاكره براي تمديد قرارداد نفت انگلستان در جريان بود، نظر به ملاحظات روابط با مسکو، نفت شمال ايران (اصطلاحا، ازحوزه قرارداد) مستثني شده بود. در آن زمان دولت مسکو با آمریکا معارضه نداشت و به باور تاریخنگاران، لغو قرارداد کمپانی های آمریکایی خواست دولت لندن بود زیراکه نمی خواست در ایران حتی رقیب انگلوساکسون داشته باشد.

1300ش:برکناری سیّد ضیاء طباطبایی یزدی از نخست وزیری و دادن مقام او به قوام السلطنه و عیان شدن مداخلات خارجی در ایران (برغم کنار رفتن دولت مسکو از استعمارگری) سبب وقوع چند نافرمانی مسلحانه در ایران وقت شده بود. درحالی که سرهنگ محمدتقی خان پسیان در خراسان و میرزا کوچگ خان در گیلان با ضعف های حاکمیّت در تهران به مخالفت برخاسته بودند، 25 خرداد 1300 ساعد تنکابنی ـ افسر ارتش و پسر سپهسالار ـ تنکابن را تصرف و اعلام کرده بود که به تهران نیرو خواهد فرستاد تا وطن را نجات دهد.

1315ش:وزارت فرهنگ ایران (آموزش و پروش، فرهنگ و علوم، ارشاد و هنر) 25 خرداد 1315 (15 ژوئن 1936) در سراسر کشور اقدام به ایجاد کلاس درس برای آموزش بزرگسالان کرد و شرکت در این کلاسهارا (درمناطقی که کلاس دایر می شد) برای اتباع 18 تا 40 ساله که خارج از مدارس بودند اجباری اعلام داشت. این کلاسها به مدارس اکابر (بزرگسالان) شهرت یافته بود.

1338ش:بامداد 25 خرداد سال 1338 مهندس محمد علوي از اعضاي كميته مركزي حزب كمونيست توده اعدام شد. وي در یک محكمه نظامي تهران به اعدام محكوم شده بود. حزب توده از بهمن ماه 1327 كه در دانشگاه تهران به سوي شاه تيراندازي شد غير قانوني اعلام شده بود، اما در دوران حكومت دكتر مصدق عملا فعاليت آزاد داشت که از سال 1333 پس از كشف سازمان نظامي گسترده آن و اعدام بسياري از افسرانی که از اعضاي اين سازمان بودند، زير زميني شده بود. «تاریخ» از مهندس علوی به عنوان یکی از قربانیان جنگ سرد دو ابرقدرت وقت، سیاست ضدکمونیستی دولت واشنگتن و متابعت دولت وقت تهران از سیاست های آمریکا خوانده و نشان داده است که دولت تهران (دولت وقت) گمان می برد که در صورت قطع حمایت غرب، ساقط شود و بنابراین مرعوب و حرف شنو بود. مهندس علوي جز کمونيست بودن و پافشاری برعقيده خود جرمي مرتکب نشده بود.

2005م:«تاتا ستيل گروپ» 13 ژوئن 2005 در بمبئي اعلام كرد كه دو طرح پولادسازي بزرگ را در بندر عباس پياده خواهد كرد؛ يكي با مشاركت يك كمپاني ايراني وابسته به دولت و ديگري مستقلا، و جمع سرمايه گذاري از يك ميليارد و دويست ميليون دلار بيشتر خواهد بود. تاريخي بودن و اهميت اين خبر از آن جهت است كه آغازخوبي براي مشاركت پارسيان هند در توسعه ميهن نياكان است. گروه صنعتي تاتا يك قرن پيش توسط «جمشيدجي» پارسي معروف هند بنيادگذاري شد. جمشيدجي (تاتا) به پدر صنايع هند معروف و از پيشروان پولادسازي در جهان است. تاسيسات پولادسازي جمشيدجي در دهكده «ساكچي» هند بنا نهاده شد كه به جمشيد پور ( شهر جمشيد) تجديد نام شده است.

1215م:امروز سالروز امضاي فرمان مگنا كارتا Magna Carta Libertatum (فرمان بزرگ آزادي ها) است و كينگ جان John پادشاه وقت انگلستان زير فشار بزرگان كشور و ژنرالهاي ارتش آن را در 15 ژوئن سال 1215 ميلادي امضاء و مهر كرد كه آغاز پيدايش حكومت پارلماني در جهان بشمار آورده شده است. حكومتي را پارلماني گويند كه انتخاب رئيس قوه مجريه توسط پارلمان به عمل آيد نه مستقيماً از سوي مردم و معمولا در اين نوع دمكراسي، قواي اجرايي و مقننه كشور در دست حزب اكثريت و يا ائتلافي از احزاب همگون است. اگر دولت ائتلافي باشد دمكراتيك تر و چند صدايي است، زيرا حتي با خروج كوچكترين حزب از ائتلاف، دولت از هم مي پاشد و بنابراين مجبور است به همه نظرات توجه داشته باشد. پيش از انگلستان، يك «كشور شهر» در ايتاليا داراي حكومت پارلماني شده بود.

1667م: 15ژوئن 1667 دکتر باپتیست دنیس (پزشک ویژه لوئی چهاردهم پادشاه وقت فرانسه) اندیشه خود تزریق خون (ترانس فیوژن)را برای نجات زخمی ها و کسانی که مقدار زیادی خون از دست داده بودند با تزریق خون گوسفند به سه نفر و خون گاو به یک نفر به آزمایش گذارد که نیمی از آنان که خون بیشتری دریافت کرده بودند درگذشتند و دولت ادامه این تجربه را ممنوع کرد.

2005م:در این روز در سال 2005 بانو «اليزابت كاستووا» كتاب 642 صفحه اي خود تحت عنوان «مورّخ» را به توزیع داد. اليزابت در اين كتاب از مورّخان خواسته است كه كار خود را منحصر به يافتن اسناد گذشته نكنند و به وظيفه اصلي بازگردند كه دادن پند و اندرز است كه آنها را از بررسي ضعف ها و قوّت هاي گذشتگان و كارهاي درست و يا نادرست آنان به دست آورده اند تا اشتباهات تكرار نشوند. کاستووا هم در تالیف خود اثبات کرده است که تاریخنگاری دنباله کار روزنامه نگاری است و این دو پیشه جدا ازهم نیستند و توصیه کرده است که ترجیحا لیسانسیه های تاریخ به رشته های روزنامه نگاری دانشگاهها پذیرفته شوند تا انسان که اطلاعات و معلومات خودرا از طریق آنان دریافت می کند متحوّل شود.

1358ش:26 خرداد 1358 (چهار ماه پس از پيروزي انقلاب) در پي اعتراض مطبوعاتي ها و اتحاديه هاي مربوط به پيشنويس قانون مطبوعات، وزير ارشاد وقت اعلام كرد كه طرح با توجه به نظراتي كه ابراز شده است مورد بررسي دوباره و تجديد نظر قرار خواهد گرفت. از بهمن 1286 (صد سال و چند ماه پيش) كه وطن ما داراي قانون مطبوعات شد تاكنون، اين قوانين با كمي تغيير رونوشت هم بوده اند و چون انشاء كنندگان قانون نخست اطلاع كامل از حرفه روزنامه نگاري نداشتند؛ اين قوانين كمكي به پيشرفت ژورناليسم ايران نكرده است. ما در فاصله اين يك قرن (صرف نظر از اصلاحيه ها) داراي پنج قانون مطبوعات بوده ايم كه آخرين آنها در سال 1364 از تصويب گذشته است. از آيين مطبوعات انتظار اين است كه انواع نشريات و سازمان يك نشريه را تعريف كند و .... چون چنين تعريفي در دست نيست، مثلا يك روزنامه حزبي ما يك روز تمامي بالاي صفحه اولش را به شرح يك مسابقه فوتبال! اختصاص مي دهد و يك روز ديگر هنر و .... روزنامه هاي ما داراي اديشن «آنلاين» هستند و در سراسر جهان مي توان به آنها دسترسي داشت. روزنامه نگاران ساير كشورها وقتي كه خبر و عكس يك بازي فوتبال را به آن صورت در صفحه اول روزنامه حزبي ما ببينند دست ما را خواهند خواند.

قانون اساسي در اصول خود، حقوق هر ايراني را يك به يك روشن و مسلم ساخته، بنابراين ديگر لازم نيست كه قانون مطبوعات بگويد چه كسي اين حق را دارد و آن حق را ندارد. قوانين كيفر همگاني، ماده و تبصره براي تعريف نشر اكاذيب و مجازات مرتكب آن و يا افترا و اهانت دارند و تكرار آنها با انشايي ديگر در قانون مطبوعات لازم نيست و توليد ابهام مي كند و .... قانون مطبوعات به جاي تكرار قوانين بايد معياري براي نرخ تكفروشي داشته باشد. اگر چنين ضابطه اي وجود مي داشت كه روزنامه دولتي قادر به فروش هر نسخه مثلا 50 تومان نمي شد. قانون مطبوعات بايد روشن كند كه آيا دولت مي تواند ناشر روزنامه عمومي باشد و يا نه. آيا اين كار مداخله يك قوه دمكراسي در قوه چهارم آن نيست؟. چرا ما پس از يك قرن هنوز «هوم دليوري» نداريم و نمي توانيم مانند ساير كشورها پيش از ساعت شش بامداد روزنامه را روي ميز ناشتايي مخاطب آن بگذاريم، و چرا هاي ديگر.

2004م:مجله آمريكايي نيوزويك كه ازسوي واشنگتن پست انتشار مي يابد از اول ژوئن 2004انتشار يك اديشن جداگانه را در روسيه آغاز كرد!.

نخستين شماره اين مجله كه در 50 هزار نسخه در چهار شهر بزرگ روسيه توزيع شده بود فروش چنداني نداشت و استقبالي كه انتظار مي رفت از آن نشده نشده بود. خريداران شماره اول عمدتا افراد طبقه متوسط بودند كه شمار آنان در جامعه روسيه هنوز كم است.

1381م:15 ژوئن سال 1381 با قتل «وات تايلر» رهبر انقلاب كشاورزان انگلستان و نشان دادن جسد او به پيروانش اين مهمترين انقلاب اروپا در قرون وسطا پايان يافت. وات تايلر 14 ژوئن براي مذاكره با ريچارد دوم پادشاه وقت به كاخ سلطنتي دعوت شده بود. اين انقلاب دو رهبر ديگر به نام هاي «جان بال» و «جك استراو» داشت.

1520م:15 ژوئن سال 1520 روزي است كه پاپ وقت «لئون دهم» مارتين لوتر كشيش آلماني را كه تز تازه اي مطرح ساخته بود مرتد خواند، از كليساي كاتوليك بيرون راند و تهديد به تكفير كرد (كه مجازات تكفير پاپ؛ آتش زده شدن بود). با وجود اين، لوتر و روش او «مذهب تازه ــ پروتستان (معترض)» ــ باقي ماند و در سراسر جهان ششصد ميليون پيرو دارد.

1907م:دومين كنفرانس جهاني صلح با حضور نمايندگان 44 كشور 15 ژوئن 1907 در شهر لاهه كار خود را آغاز كرد . اين كنفرانس پس از جلسات متعدد تصويب كرد كه بدون دادن اعلان قبلي نبايد يك كشور به كشور و يا كشورهاي ديگر تعرض نظامي كند و وارد جنگ شود و اين مصوبه به صورت يك ميثاق جهاني باقي مانده است.

2004م:در پي انتشار كتاب 26 دلاري« دودمان هاي بوش و سعود ـ آمريكا و كشور سعودي ـ درباره روابط محرمانه اين دو خانواده حاكم تاليف « كرگ آنگر » سردبير « باستن مگزين » تفسيرهاي متعدد در اين راستا انتشار يافته است. بعضي از روزنامه ها 14 ژوئن 2004 عكس شاهزاده بندر بن سلطان آل سعود سفير كشور سعودي در آمريكا را كه سالهاي سال اين سمت را حفظ كرده است با جورج بوش چاپ كرده اند كه اين شاهزاده روي دسته مبل نشسته و در حال صحبت خودماني با بوش است كه بر مبلي ديگر نشسته است. « كرگ آنگر » در كتاب 356 صفحه اي خود از همكاري دو دودمان در سرمايه گذاري دلارهاي نفتي كشور سعودي تا پيدايش گروههاي مسلح ضد آمريكايي در اين كشور در واكنش به آن و رويداد هاي يازده سپتامبر 2001 سخن گفته و سئوالهاي متعدد مطرح ساخته از جمله: چرا اجازه داده شد كه 140 تبعه سعودي 13 سپتامبر، دو روز پس از برخورد هواپيما ها به ساختمانها در نيويورك و واشنگتن ، در حالي كه همه فرودگاههاي آمريكا بسته بودند از اين كشور ـ بدون بازجويي ـ خارج شوند. مولف شروع روابط دو خانواده را از دهه 1970 نوشته و اضافه كرده است كه جيمز بيكر و ديك چني ـ دو نفتي آمريكايي ـ در اين روابط تنگاتنگ همكاري دارند و ....

2004م:« استيو كرافت » گزارشگر شبكه تلويزيوني « سي بي اس» آمريكا يكشنبه شب 14 ژوئن 2004 اين هفته در يك گزارش مشروح و مصور نشان داد كه دهها كارخانه مواد شيميائي آمريكا محافظت كافي ندارند و اگر خرابكاري در آنها صورت گيرد و يا دچار حادثه شوند جان ميليونها تن كه در نزديكي هريك از اين كارخانه ها زندگي مي كنند در خطر خواهد بود. وي صريحا گفت: خطر همين جاست، پشت حياط خانه خود ما، نه در عراق كه ما به آنجا رفته ايم تا خطر اسلحه شيميايي را از ميان برداريم. وي ضمن اشاره به رويداد انفجار يك كارخانه كاربيد ( كاربايد ) در هند كه گرداننده آن يك كمپاني آمريكايي بود و ضمن آن بيش از 3 هزار و هشتصد تن كشته شدند گفت كه چنين خطري در كشور خودمان هم وجود دارد و در همسايگي مان،؛ در نيويورك ، شيكاگو، هوستون و كاليفرنيا و ....

2005م:سناي آمريكا 13 ژوئن 2005 طي مصوبه اي كه راي مخالف نداشت ضمن اعتراف به يك كوتاهي دهها ساله خود، از اين عمل پوزش خواست.

در آمريكا و به ويژه در ايالتهاي جنوبي، تا سال 1960 (45 سال پيش) اعدام افراد به طريقه «لينچينگ» ديده شده بود كه طبق يك آمار، از 1880 تا 1960 با اين روش، 4 هزار و 750 تن و عمدتا آفريقايي تبارها (سياهپوستان) كشته شده بودند.

اين روش به اين صورت بود كه جمعيت كه متوجه ارتكاب يك جرم مي شد، مظنون و يا مرتكب را اگر سياه و يا اين كه بي يار و ياور بود با هياهوي بسيار دستگير مي كرد و بدون اثبات جرم در ملاء عام و از درخت حلق آويز مي كرد.

763: يك خورشيد گرفتگي روي داد كه آشوري ها شرح آن را بر سفال نوشته اند و اين سفالنبشته تا به امروز باقي مانده است.

1389: تركان عثماني در جنگ كوزوو بر صربها پيروز شدند و سابقه مسلمان شدن بيشتر مردم كوزوو از همان زمان است.

1752: بنجامين فرانكلين با فرستاد يك بادبادك به آسمان فيلادلفيا در هواي توفاني و توام با رعد و برق، و مشاهده سوختن بادبادك ـ رابطه الكتريسيته ساكن و صاعقه را اثبات كرد.

1785:نخستين سانحه هوايي تاريخ بشر در فرانسه روي داد و دو تن كه با يك بالون هواي گرم تا ارتفاع 450 متري بالا رفته بودند كه از درياي مانش بگذرند و در انگلستان فرود آيند بر اثر آتش گرفتن بالن سقوط كردند و جان سپردند. يكي از اين دو، «ژان فرانسوا دو روزيه(عکس بالا)» مدرس فيزيك و شيمي و سازنده بالن بود.

1860: نخستين مهاجر سفيد پوست در ايداهو ــ ايالت كوهستاني آمريكا ــ مستقر شد.

1924: 318 سال پس از استقرار مهاجران انگليسي و 148 سال بعد از اعلام استقلال ايالات متحده، با تصويب يك قانون، بوميان (سرخپوستان) اتباع اين بشمار آمدند.

1979: شاه در نخستين مصاحبه مطبوعاتي پس از خلع از سلطنت كه در مكزيك انجام داد گفت: كشور را ترك كردم كه كشتار بيشتري صورت نگيرد، نمي دانستم كه پس از رفتن من شمار بيشتري كشته مي شوند.. شاه با پادرمياني دوست قديمي اش، هنري كيسينجر موقتا در كشور سكونت كرده بود.

1992: پس از جنگ جهاني دوم، براي نخستين بار پارلمان ژاپن تصويب كرد كه نظاميان اين كشور كه عنوان «نيروي دفاع از خود» را دارند به خارج از مرزهاي ژاپن اعزام شوند!.

iranianshistoryonthisday.com