جزئیات مهم از توافق ایران و آژانس | آیا بازرسان باز می‌گردند؟
- مجموعه: اخبار سیاست خارجی
- تاریخ انتشار : چهارشنبه, ۱۹ شهریور ۱۴۰۴ ۱۳:۵۰
به گزارش ایرنا، اعلامیه این توافق پس از دیدار میان «بدر عبدالعاطی» وزیر امور خارجه مصر و «سید عباس عراقچی» وزیر خارجه ایران و «رافائل گروسی» مدیر کل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، منتشر شد.
توقف همکاری میان ایران و آژانس بین المللی انرژی اتمی پس از تجاوز رژیم صهیونیستی و آمریکا به ایران، اقدام تروئیکای اروپایی (فرانسه، بریتانیا، آلمان) در صدور اعلامیه فعالسازی مکانیسم بازگشت خودکار تحریم های شورای امنیت علیه ایران و مشخص شدن یک بازه زمانی سی روزه برای اجرایی شدن این گام، تشدید تنش در منطقه غرب آسیا پیرو تداوم حملات رژیم اسرائیل به غزه و نقض مکرر حریم های هوایی سوریه، لبنان، یمن و در آخرین مورد قطر و هشدار تهران نسبت به بازگشت تحریم های شورای امنیت؛ همه و همه دست به هم داد تا نگاه رسانه ها در ۴۸ ساعت اخیر به پایتخت مصر و رایزنی دوئل مانند گروسی و عراقچی با وساطت وزیر خارجه مصر دوخته شود.
خبرگزاری آسوشییتدپرس در این خصوص می‌نویسد: جزئیات بیشتری درباره این توافق‌نامه ارائه نشده اما رافائل گروسی در یک کنفرانس خبری مشترک پس از امضای توافق گفت که این توافق جنبه فنی دارد و بر اهمیت «ضروری» بودن بازرسی‌هایی که باید در چارچوب پیمان منع گسترش سلاح‌های هسته‌ای در ایران از سر گرفته شوند، تاکید کرد. مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی آنچه در قاهره به دست آمده را «یک گام در مسیر درست» تشبیه کرد.
وزارت امور خارجه مصر نیز اعلام کرد که این توافق‌نامه پس از تلاش‌های «فشرده» دیپلماتیک این کشور حاصل شده است. عبدالفتاح السیسی، رئیس‌جمهور مصر نیز روز سه‌شنبه تاکید کرد که آژانس بین‌المللی انرژی اتمی نقش مهمی در حمایت از مفاد منع گسترش سلاح‌های هسته‌ای ایفا می‌کند، البته او همزمان بر حق کشورهای عضو معاهده عدم اشاعه برای استفاده صلح‌آمیز از انرژی هسته‌ای نیز تاکید کرد.
این خبرگزاری در ادامه می‌نویسد که عباس عراقچی در نشست خبری مشترک به خبرنگاران گفت که این توافق به نگرانی‌ها و چالش‌های امنیتی کشورش پرداخته و الزامات فنی لازم برای همکاری با آژانس را مشخص می‌کند.
وزیر خارجه ایران همزمان هشدار داد که در صورت وقوع «هرگونه اقدام خصمانه» علیه ایران، از جمله بازگرداندن تحریم‌های سازمان ملل، تهران توافق‌نامه با آژانس را لغوشده تلقی خواهد کرد.
این نشست در مقطع حساسی برگزار شد، چرا که فرانسه، آلمان و بریتانیا در ۲۸ اوت روند بازگرداندن تحریم‌ها علیه ایران را آغاز کردند. تروئیکای اروپایی اعلام کرده‌اند در صورت ازسرگیری مذاکرات مستقیم ایران با آمریکا درباره برنامه هسته‌ای‌اش، فراهم کردن دسترسی بازرسان سازمان ملل به سایت‌های هسته‌ای، و ارائه گزارش درباره بیش از ۴۰۰ کیلوگرم اورانیوم با غنای بالا که آژانس گزارش داده در ایران وجود دارد، ممکن است مهلت تعیین‌شده را تمدید کنند.
کایا کالاس، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا، در پستی در شبکه اجتماعی ایکس درباره توافق قاهره نوشت: «توافق چارچوبی امروز برای ازسرگیری بازرسی‌ها از تأسیسات هسته‌ای ایران مشروط به اجرای سریع توسط ایران، می‌تواند گامی حیاتی برای دیپلماسی هسته‌ای باشد».
آیا بازرسان آژانس به ایران باز می‌گردند؟
خبرگزاری آسوشییپتدپرس در ادامه گزارش خود از موضوع ضرورت بازگشت بازرسان آژانس بین المللی انرژی اتمی به ایران به عنوان مهم ترین چالش پیش روی ایران و آژانس خبر داده و می‌نویسد: بازرسان آژانس از زمان آغاز جنگ در ۱۳ ژوئن، نتوانسته‌اند ذخایر اورانیوم ۶۰ درصد ایران را مورد راستی‌آزمایی قرار دهند؛ مسئله‌ای که آژانس آن را «بسیار نگران‌کننده» توصیف کرده است. طبق گزارش محرمانه‌ای از آژانس مستقر در وین، تا تاریخ ۱۳ ژوئن، ایران دارای ۴۴۰.۹ کیلوگرم اورانیوم با غنای ۶۰ درصد بوده است.
طبق توافق پادمانی ایران با آژانس، در صورت وقوع رویدادهایی مانند حملات یا زلزله، ایران موظف است «گزارش ویژه‌ای» درباره مکان و وضعیت مواد هسته‌ای‌اش، از جمله ذخایر اورانیوم با غنای بالا، ارائه دهد.
همکاری ایران و آژانس شکل جدیدی به خود می‌گیرد
خبرگزاری فرانسه در گزارشی در این خصوص نوشت: ایران روز سه‌شنبه پس از تعلیق همکاری‌ها با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در پی جنگ با اسرائیل در ماه ژوئن، چارچوب جدیدی برای همکاری با ناظر هسته‌ای سازمان ملل متحد امضا کرد.
ایران که آژانس را به عدم محکومیت کافی این حملات متهم کرده، اعلام کرده است که همکاری‌های آینده با آژانس «شکل جدیدی» به خود خواهد گرفت.
عباس عراقچی در کنفرانس خبری مشترکی با گروسی و بدر عبدالعاطی، وزیر خارجه مصر، گفت: «امروز من و مدیرکل آژانس مذاکرات نهایی را برای تکمیل تفاهم درباره نحوه اجرای تعهدات پادمانی ایران در پرتو تحولات پس از حملات غیرقانونی به تأسیسات هسته‌ای ایران برگزار می‌کنیم.»
وی افزود که چارچوب توافق «کاملاً مطابق» با قانون تعلیق همکاری با آژانس مصوب مجلس ایران است و اجازه می‌دهد تعامل در محدوده‌های تعیین شده توسط قانون ادامه یابد. او گفت: «کاری که ما انجام می‌دهیم، محافظت از حقوق خود در حالی است که همکاری با آژانس را تحت چارچوب توافق شده حفظ می‌کنیم.»
رافائل گروسی توافق را «گامی در مسیر درست» خواند و آن را فتح بابی در مسیر دیپلماسی دانست. عبدالعاطی در این‌باره گفت: مصر امیدوار است این توافق «نقطه شروع واقعی برای رابطه‌ای جدید بین دو طرف باشد.»
عبدالفتاح السیسی، رئیس‌جمهور مصر نیز در دیدار با گروسی و عراقچی، این توافق را «گامی مثبت به سوی کاهش تنش» توصیف کرده و افزود: این توافق می‌تواند «راه را برای بازگشت به میز مذاکره و دستیابی به راه‌حل مسالمت‌آمیز برای برنامه هسته‌ای ایران باز کند.»
این خبرگزاری در پایان با اشاره به اینکه دونالد ترامپ، در دوره اول ریاست‌جمهوری، به طور یک‌جانبه از توافق هسته‌ای ۲۰۱۵ خارج شد و تحریم‌های سختی علیه ایران وضع کرد، نوشت: دور جدیدی از مذاکرات هسته‌ای با آمریکا که از آوریل آغاز شده بود، با حملات اسرائیل به ایران در ژوئن متوقف شد. ایران از آن زمان خواستار تضمین‌هایی در برابر اقدامات نظامی قبل از ازسرگیری هرگونه مذاکره شده است. هفته گذشته، علی لاریجانی، دبیر شورای امنیت ایران، اعلام کرد که دولتش برای مذاکره هسته‌ای با آمریکا آمادگی دارد اما هرگونه محدودیتی در برنامه موشکی کشور را رد کرد.
دیپلماسی هسته ای وزیر خارجه مصر به بار نشست
الاهرام نیز در گزارشی درباره توافق قاهره به نقش مصر و وزیر خارجه این کشور اشاره کرده و نوشت: پیش از امضای توافق، وزرای خارجه ایران و مصر و مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی با عبدالفتاح السیسی در کاخ ریاست‌جمهوری دیدار و سپس یک کنفرانس خبری برای اعلام توافق برگزار کردند.
وزیر امور خارجه مصر که تحت هدایت‌های رئیس‌جمهور السیسی تمام توان خود را پشت تلاش‌های میانجی‌گری گذاشته است، نقش مرکزی در پیشرفت روز سه‌شنبه داشت. او پیش‌تر نیز میزبان دور مشابهی از مذاکرات میان دو طرف قبل از جنگ ۱۲ روزه اسرائیل با ایران در ژوئن بود.
در چند هفته گذشته، تلاش‌های دیپلماتیک مصر با مشورت‌هایی با همتایان فرانسوی، بریتانیایی، آلمانی و ایرانی، همچنین با مقامات آمریکایی و گروسی ادامه داشت. وزارت امور خارجه مصر اعلام کرد این مشورت‌ها با هدف ازسرگیری مذاکرات و ایجاد «فضایی مساعد برای امنیت و ثبات در منطقه» انجام شده است.
فعلاً توافق قاهره یک «پروتکل تعامل» جدید بین تهران و آژانس ایجاد کرده که مسیر بازگشت بازرسی‌ها را فراهم می‌کند. اینکه آیا این برای اقناع تروئیکای اروپایی کافی خواهد بود و می‌تواند جلوی بازگشت تحریم‌ها را بگیرد یا نه، باید در گذر زمان مشخص شود.
