خسارت۲۳ میلیارد دلاری آلودگی هوا

مجموعه: اخبار اجتماعی

تاریخ انتشار : چهارشنبه, ۰۵ آذر ۱۴۰۴ ۰۹:۳۰

بیش از 54 هزار مرگ منتسب به آلودگی هوا در کشور رخ می‎دهد که خسارت‎های جبران ناپذیری به نظام بهداشتی و اقتصادی کشورها وارد می‎کند. طبق گزارش «مؤسسه بار بیماری‌ها»، ‎23 میلیارد دلار هزینه آلودگی هوا در ایران است و حدود 15 درصد آن یعنی سه میلیارد دلار هزینه بیماری‎هایی است که به علت آلودگی هوا در کشور ایجاد می‎شود. موضوعی که اهمیت اجرای درست قانون هوای پاک را بیش از پیش نشان می‎دهد، اما براساس گفته متخصصان یا اقداماتی انجام نشده یا بسیار اندک بوده است و شاهد کاهش ذرات کمتر از 2.5 میکرون نبودیم. حتی تعداد روزهای ناسالم برای گروه‎های حساس تقریباً 40 درصد نسبت به سال گذشته افزایش پیدا کرده است.

به ازای هر 8 مرگ، یک مرگ به علت آلودگی هوا است. دکتر عباس شاهسونی دانشیار دانشکده بهداشت و ایمنی دانشگاه علوم‌پزشکی شهید بهشتی با بیان اینکه مواجهه با آلودگی هوا به عنوان مهم‎ترین عامل خطر زیست‌محیطی در دنیا شناخته می‎شود، به «ایران» می‎گوید: «آلودگی هوا بعد از فشار خون دومین عامل مرگ‎های ناشی از بیماری‎های غیرواگیر در جهان است. براساس آخرین گزارش مؤسسه بار بیماری‌ها، سالیانه 7.9 میلیون مرگ درجهان منتسب به آلودگی هوا است که از این تعداد 54 هزار نفر آن به ایران مربوط می‌شود.»

او با بیان اینکه طبق گزارش سازمان جهانی بهداشت، بیش از 90 درصد مردم دنیا در نقاطی زندگی می‌کنند که غلظت ذرات معلق بالاتر از راهنمای سازمان جهانی بهداشت است، توضیح می‎دهد: «آلودگی هوا خسارت‎های جبران ناپذیری به نظام بهداشتی و اقتصادی کشورها وارد می‎کند. براساس گزارش بانک جهانی، در دنیا هزینه مرگ‎های منتسب به آلودگی هوا، سالانه حدود 8.1 تریلیون دلار است که عدد بسیار زیادی محسوب می‎شود. تقریباً 6 درصد از تولید ناخالص دنیا به علت آلودگی هوا از بین می‎رود.»

آلودگی هوا دلیل 15 درصد از مرگ و میر ایرانی‎ها

دکتر شاهسونی با اشاره به بار مالی آلودگی هوا در ایران هم می‎گوید: «براساس گزارش بانک جهانی هزینه مرگ‎های منتسب به آلودگی هوا در ایران تقریباً 23 میلیارد دلار است. یعنی هزینه بالایی را به علت آلودگی هوا پرداخت می‎کنیم. طبق گزارش مؤسسه بار بیماری‌ها، حدود 15 درصد از کل مرگ‌هایی که در کشور ما رخ می‎دهد، به علت آلودگی هوا است. براساس همین گزارش، از هزینه‎های آلودگی هوا که 8.1 تریلیون دلار محاسبه شده بود 85 درصد مربوط به هزینه‎های مرگ زودرس است و حدود 15 درصد مربوط به بیماری‎های منتسب به آلودگی هوا است. حالا براساس آنچه دراین گزارش آمده، 23 میلیارد دلار هزینه آلودگی هوا در ایران است و حدود 15 درصد آن یعنی سه میلیارد دلار هزینه بیماری‎هایی است که به علت آلودگی هوا در کشور ایجاد می‎شود.»

دانشیار دانشکده بهداشت و ایمنی دانشگاه علوم‌پزشکی شهید بهشتی با بیان اینکه در زمینه هزینه‎های پزشکی دو بخش داریم، توضیح می‎دهد: «منظور هزینه‎های مستقیم پزشکی و هزینه‌های غیر مستقیم است که مربوط به هزینه تولید از دست رفته می‎شود، مثلاً هزینه‌های از دست رفتن وقت کارگر، اوقات فراغت و کاهش کیفیت زندگی است که باید در نظر گرفته شود. سالانه هزینه خسارت سلامتی ما ایرانی‎ها که ناشی از قرار گرفتن در معرض ذرات معلق PM2.5 است، بیش از 23 میلیارد دلار برآورد شده به عبارتی حدود 5 درصد از تولید ناخالص ملی‎ به همین علت از بین می‎رود. همچنین طبق گزارش بانک جهانی، سال‌های عمر از دست رفته ایرانیان به علت ناتوانی 188 هزار و 106 سال برآورد شده است.»

افزایش 40 درصدی روزهای ناسالم نسبت به سال گذشته

طبق بررسی‌های انجام شده، شاخص کیفیت هوای تهران در سال 1404 از ابتدای سال تا دوم آذرماه جاری نسبت به بازه زمانی مشابه در سال 1403، تعداد روزهای ناسالم برای گروه‎های حساس تقریباً 40 درصد افزایش پیدا کرده است. دکتر شاهسونی با اشاره به این موضوع توضیح می‎دهد: «تعداد روزهای ناسالم برای همه گروه‎ها که درسال گذشته سه روز بود، امسال به 9 روز ناسالم برای همه افراد جامعه رسیده است. یعنی این روزها هم سه برابر شده است. همچنین در سال 1403 در این بازه زمانی روز خیلی ناسالم و خطرناک نداشتیم، اما اکنون در 1404 هم روز خطرناک داشته هم روز خیلی ناسالم. این آمارها نشان می‎دهد، وضعیت کیفیت هوا نسبت به سال گذشته کاهش پیدا کرده است. هرچه غلظت آلاینده‎ها بیشتر شود و کیفیت هوا کاهش پیدا کند، میزان مراجعه‌، میزان محرک‎های منتسب به آلودگی هوا همچنین بیماری‌های تنفسی و قلبی افزایش پیدا می‎کند.»

دکتر شاهسونی با بیان اینکه طبق آخرین گزارش مؤسسه بار بیماری‎ها، در جهان از هر هشت مرگی که اتفاق می‌افتد، یک مرگ منتسب به آلودگی هوا است، می‎گوید: «از هر چهار سکته قلبی یک سکته و از هر شش مرگی که به علت دیابت رخ می‎دهد، یک مرگ به علت آلودگی هوا است. در این میان از هر دو مرگی که به علت بیماری‎های مزمن انسداد ریوی اتفاق می‎افتد، یک مرگ منتسب به آلودگی هوا است. به طور کلی 86 درصد از مرگ‌ و میرها به علت بیماری غیر واگیر در واقع از آلودگی هوا ناشی می‎شود. اما در ایران 28 درصد از سکته‌های مغزی، 20 درصد از مرگ‎ دیابتی‌ها، 30 درصد از مرگ‌های سکته قلبی و 45 درصد از مرگ‌ها به علت بیماری مزمن انسداد ریوی و همچنین 24 درصد از مرگ‌ها به دلیل سرطان ریه منتسب به آلودگی هواست.»

براساس آخرین گزارش مؤسسه بار بیماری‌ها از هر 100 هزار نفر 86 مرگ به علت آلودگی هوا در کشور رخ می‎دهد. دانشیار دانشکده بهداشت و ایمنی دانشگاه علوم‌پزشکی شهید بهشتی با بیان این موضوع، می‌گوید: «این آمار بالاتر از میانگین جهانی ثبت شده است و نشان می‎دهد، نسبت به میانگین جهانی تعداد مرگ‎های منتسب‎ به ازای هر 100 هزار نفر بیشتر است. همچنین 97 درصد از مرگ‎هایی که از آلودگی هوا ایجاد می‎شود مربوط به ذرات معلق PM2.5 بوده و 3 درصد به علت مواجهه با اوزون است.»

23 دستگاه در کاهش آلایندگی هوا نقش دارند

او درباره قانون هوای پاک هم می‎گوید: «این قانون 34 ماده دارد و 173 تکلیف برای دستگاه‌های مختلف مشخص کرده است که ۲۳ دستگاه اجرایی در زمینه کاهش و کنترل آلایندگی هوا نقش دارند. متأسفانه حدود هشت سال از قانون هوای پاک می‎گذرد و بررسی‎ها نشان می‎دهد، تصویب این قانون هیچگونه تأثیری در کاهش غلظت آلایندگی‎های هوا نداشته است. سال 1396 که میانگین غلظت ذرات معلق در کشور 30 میکروگرم بر متر مکعب بوده اکنون هم در همان حد و اندازه برآورد می‌شود، حتی مقداری هم بیشتر شده است. بنابراین این قانون هیچگونه تأثیری در کاهش آلودگی هوا نداشته. چون به درستی اجرا نشده است، عمده تکالیف اصلی قانون هوای پاک که می‌تواند در کاهش آلایندگی‌های هوا نقش داشته باشند، روی زمین مانده است. از جمله اسقاط خودروهای فرسوده، بهبود کیفیت سوخت، استفاده از انرژی‎های تجدید پذیر، بهبود کیفیت خودروهای تولیدی و کنترل آلایندگی آنها و توسعه ناوگان حمل‌و‌نقل عمومی مواردی است که هنوز انجام نشده یا ناقص اجرا شده‌اند.»

ناوگان فرسوده حمل‌و‌نقل عمومی

تقریباً 90 درصد ناوگان حمل‌و‌نقل کشور و تهران فرسوده است، دکتر شاهسونی با بیان این مطلب می‎گوید: «بخش عمده موتورسیکلت‎ها فرسوده است، اما هیچ اقدامی برای از رده خارج کردن آنها و جایگزین کردنشان انجام نمی‎شود. این عدم رسیدگی می‎تواند دلایلی مثل تحریم‎ها، تکنولوژی یا محدودیت مالی باشد. به همین دلیل بررسی‎ها نشان می‎دهد، هیچگونه کاهشی در غلظت آلایندگی هوا نداشتیم. شاید دی اکسید گوگرد کاهش داشته اما در ذرات معلق هیچ اثرگذاری ایجاد نشده است.»

30 درصد از جامعه گروه‎های آسیب‎پذیر هستند

دانشیار دانشکده بهداشت و ایمنی دانشگاه علوم‌پزشکی شهید بهشتی با اشاره به اینکه در این روزهای آلوده توصیه‎ها همواره به عدم حضور در مکان‎های عمومی است، می‎گوید: «کاهش مواجهه با هوای آلوده بهترین اقدام پیشگیری کننده برای گروه‎های آسیب پذیر مثل کودکان، سالمندان، زنان باردار و افراد با بیماری‎های مزمن و خاص است. بررسی‎ها نشان می‎دهد این افراد 30 درصد از جامعه هستند و توجه به هشدارها برای آنها از اهمیت بالایی برخوردار است. استفاده از ماسک برای افرادی که ضرورت خروج از منزل را دارند، بهترین راهکار است. نکته دیگر برای سالمندان و بیماران قلبی همراه داشتن داروهایشان هنگام خروج از منزل است. بیماران تنفسی حتماً اسپری‌هایشان را به همراه داشته باشند و اگر دچار سوزش در گلو و ناراحتی شدند، حتماً به اورژانس بیمارستان مراجعه کنند. افراد در چنین روزهایی باید آب فراوان بنوشند و اگر دستگاه تصفیه هوای استاندارد مجهز به فیلتر هپا دارند، استفاده کنند. اغلب دستگاه‎هایی که در بازار موجود هستند، اوزون یا یون تولید می‎کنند که تأثیری ندارد و حتی می‎توانند حساسیت‎زا باشند.»