زندگینامه جابر بن عبدالله انصاری یکی از یاران پیامبر (ص)

مجموعه: زندگینامه بزرگان دینی

زندگینامه جابر بن عبدالله انصاری یکی از یاران پیامبر (ص)

آشنایی با زندگی جابر بن عبدالله انصاری اولین زائر کربلا 

زندگی نامه جابر بن عبدالله انصاری اولین زائر کربلا :

جابر بن عبدالله انصاری که بود ؟

جابر بن عبدالله انصاری 15 سال قبل از هجرت در مدینه (یثرب معروف آن زمان) به دنیا آمد و از خانواده ای فقیر یثربی است. او از قبیله خزرج بود. مادرش نسیبه بنت عُقبه بن عدی بن سنان بن هابی (یابی) بن زید بن کعب بن غینم بود. در حقیقت عبدالله پدر جابر بن عبدالله  با دختر عموی پدرش ازدواج کرده بود.

گفته می شود جابر بن عبدالله انصاری در حدود 7 سالگی اسلام را پذیرفت. همچنین او به عنوان صحابه با بیشترین تعداد احادیث مربوط به حج شناخته شده است.

دوران حضرت محمد (ص)

جابر بن عبدالله انصاری در جوانی اسلام را پذیرفت. نقل شده است که جابر نزد حضرت محمد (ص) بود که پیامبر به او فرمود: ای جابر عمری طولانی خواهی داشت و اگر چه نابینا می شوی، اما پنجمین سلسله از نسل من را ملاقات می کنی که نامش اسم من خواهد بود و مانند من راه می رود و امام پنجم شود.

شرکت او در جنگ بدر مورد تردید برخی از مورخان است. معروف است که او در 19 جنگ (از جمله بدر) به فرماندهی حضرت محمد (ص) شرکت کرد و از صحابی های مورد اعتماد بود. او در جریان فتح مکه در کنار پیامبر اکرم (ص) حضور داشت.

جنگ احد

در غزوه احد پدرش عبدالله به او اجازه شرکت در جهاد را نداد. جابر هفت خواهر دارد (بعضی مورخ 9 خواهر نوشته است) و عبدالله از او خواست که از خانواده اش مراقبت کند. عبدالله انصاری (پدرش) در احد به همراه برادر همسرش عمرو بن جموح به شهادت رسیدند که هر دو به سن نزدیک به 100 سال رسیده بودند.

جنگ حمراء الاسد

حمراء الاسد نخستین جنگی است که جابر در آن حضور یافت. حضور در این جنگ (3ق.) خاص شرکت کنندگان در احد بود. اما وی از پیامبر (ص) درباره همراهی با آن حضرت یا ماندن نزد خواهرانش کسب تکلیف کرد. رسول خدا (ص) فرمان داد که ضمن تعیین سرپرست برای خواهرانش، در این غزوه شرکت کند.

جنگ خندق

به گزارش جابر، پیامبر(ص) در نبرد خندق سه روز به راز و نیاز پرداخت تا اینکه در روز سوم دعایش مستجاب شد و با رفتن مشرکان و سپاه احزاب، شادی در چهره آن حضرت نمایان شد. وی از مبارزه تن به تن امام علی (ع) با عمرو بن عبدود در این غزوه گزارش داده است.

جنگ حدیبیه

جابر در جنگ حدیبیه (6ق.) و بیعت رضوان حضور داشت و شاهد عینی این رویداد بود. او حاضران در این بیعت را 1400 نفردانسته و مفاد آن را حمایت از پیامبر(ص) تا پای جان یاد کرده است. گویا او در عمرة القضا نیز حضور داشته است.

جنگ خیبر

درباره حضور جابر در جنگ خیبر (7ق.) گزارش های متفاوت در دست است. او کنده شدن درِ دژ به دست امام علی (ع) و شکسته شدن خمره های شراب یهودیان به دست خود را در این جنگ گزارش کرده است؛ اما برخی بدون ذکر علت و به پشتوانه این سخن که رسول خدا برای جابر سهمی از غنیمت های آن نبرد را کنار نهاد، حضور او در این جنگ را انکار نموده اند.

جابر شمار سپاه اسلام را در خیبر 1400 تن دانسته است. از حضور وی در جنگ تبوک (9ق.) و حجة‌ الوداع نیز یاد شده است.

آشنایی با زندگینامه جابربن عبدالله انصاری

دوران ابوبکر

او از بیعت با ابوبکر خودداری کرد، مگر اینکه حضرت علی (ع) چنین کرد. جابر به حضرت علی (ع) بسیار نزدیک بود و تا حضرت علی (ع) با ابوبکر بیعت نکرد وی هم بیعت نکرد.

دوران عمر

در خلافت عمر (15ق.) در نبرد قادسیه با ایرانیان حضور داشت. گفته اند که عمر او را به عنوان عَریف (بزرگ و رابط میان تیره خود با حکومت) برگزید. گزارشی از میانجیگری جابر در ماجرای شورش بر ضدّ عثمان، میان معترضان مصری و خلیفه، در دست است. از نقش وی در رویدادهای عصر سه خلیفه، گزارشی در دست نیست.

دوران امام علی (ع)

او به فرماندهی امام علی بن ابیطالب  (ع) در جنگ جمل، سفین و نهروان شرکت کرده بود.

دوران یزید

جابر به دلیل کهولت سن نتوانست در جنگ کربلا (10 اکتبر 680 میلادی) شرکت کند که در آن نوه پیامبر (ص) حسین بن علی (ع) به شهادت رسید. با این حال، او رسم اربعین را پایه گذاری کرد. وی در 20 صفر سال 61 هجری قمری به همراه یکی از اصحابش عطیه بن سعد بن جناده - عالم - قبر امام حسین بن علی بن ابی طالب (ع) را در کربلا زیارت کرد. امام حسین (ع) نوه پیامبر اکرم (ص) بود. در آنجا زیارتی خوانده بود که معروف به زیارت اربعین است.

دوران علی بن حسین (ع)

جابر عمر طولانی داشت و در پیری نابینا شد. اما او عاشقانه منتظر زمان دیدار امام پنجم بود. هر روز صبح از خانه بیرون می آمد، کنار جاده می نشست و منتظر صدای قدم هایی بود که امام پنجم را بشناسد. در یکی از روزهایی که در خیابان مدینه منتظر بود، شنید که شخصی به سمت او می رفت، صدای قدم هایی که می رفت او را به یاد راه رفتن پیامبر (ص) انداخت. جابر برخاست و آن مرد را متوقف کرد و نام او را پرسید. گفت: محمد، جابر پرسید پسر کیست؟ پاسخ داد: علی بن حسین. جابر فوراً متوجه شد مردی که با او صحبت می کند امام پنجم است. دستان او را بوسید و پیام پیامبر (ص) را ابلاغ کرد.

دوران عبدالملک

جابر عمر بسیار طولانی داشت. وی را تنها به دلیل وفاداری به اهل بیت در سن 94 سالگی توسط حجاج بن یوسف ثقفی مسموم شد و در مدائن نزدیک بغداد در کنار رود دجله به خاک سپرده شد. زمان وفات او سال 78قمری/697 میلادی ثبت شده است. ابان بن عثمان اموی، حاکم مدینه، بر جنازه اش نماز خواند.

میراث جابر بن عبدالله انصاری

در سال 1932 میلادی (1351 هجری قمری) نوع حاکم وقت عراق، شاه فیصل در خواب دید که حذیفه یمانی او را مورد خطاب قرار می دهد و می گوید: «ای شاه! من و جابربن عبدالله انصاری را از کنار رودخانه دجله خارج کنید و در جای امنی دفن کنید زیرا قبر من از آب پر شده است در حالی که قبر جابر کم کم آب می شود.

در بیستم ذیحجه 1351 هجری قمری جمع زیادی از مسلمانان و غیرمسلمانان به همراه شاه، مفتی اعظم، نخست وزیر و شاهزاده فاروق مصر شاهد باز شدن قبور هر دو یاران مورد اعتماد پیامبر اکرم (ص) بودند. هر دو جسد مطهر شاداب و سالم بودند، در حالی که چشمان باز آنها چنان نور الهی را منتشر می کرد که چشمان تماشاگر را خیره می کرد. به علاوه تابوت و لباس و کفن آنها نیز سالم بود و در نگاه اول انگار اینها زنده بودند.

برخی از مورخان می گویند، وی حدود 1547 حدیث نقل کرده است. پس از رحلت حضرت محمد (ص) در مسجد النبی، مدینه، مصر و دمشق سخنرانی می کرد. علمای برجسته طبیعتی مانند عمرو بن دینار، مجاهد، عطاء بن ابی رباح در درس او شرکت می کردند. مردم در دمشق و مصر گرد او جمع شدند تا با پیامبر (ص) و احادیث او آشنا شوند. پس از تحقیق گفته می شود که او از 1300 سال پیش سنت اربعین را آغاز و اجرا کرد.

گردآوری: بخش مذهبی بیتوته