توده یا برآمدگی روی شانه؛ علل، علائم، تشخیص و درمان

مجموعه: بیماری ها و راه درمان

توده روی شانه می‌تواند نشانه‌ای از یک مشکل پزشکی باشد

توده شانه؛ کی نگران شویم و کی به پزشک مراجعه کنیم؟ 

توده یا برآمدگی روی شانه یکی از مشکلات شایع است که می‌تواند از علل ساده و بی‌خطر مانند کیست‌های پوستی تا مسائل جدی‌تر مانند تومورهای سرطانی ناشی شود. شانه به عنوان یکی از متحرک‌ترین مفاصل بدن، شامل استخوان‌ها (کتف، ترقوه و بازو)، عضلات، تاندون‌ها، رباط‌ها و بافت‌های نرم است.

پایداری این مفصل بیشتر به بافت‌های نرم اطراف آن وابسته است، بنابراین هرگونه آسیب یا تغییر می‌تواند منجر به تشکیل توده شود. اکثر توده‌ها خوش‌خیم هستند، اما ارزیابی پزشکی ضروری است تا از مشکلات جدی جلوگیری شود. در این مقاله، به بررسی جامع این موضوع می‌پردازیم.

برآمدگی روی شانه گاهی به دلیل کیست ایجاد می‌شود

آناتومی شانه و اهمیت آن

شانه از سه استخوان اصلی تشکیل شده: کتف (تیغه شانه)، ترقوه (استخوان یقه) و سر استخوان بازو. حفره گلنوئید (گودی کاسه‌ای کتف) محل اتصال سر بازو است. پایداری شانه نه تنها به استخوان‌ها، بلکه به عضلات روتاتور کاف (مانند سوپرااسپیناتوس)، تاندون‌ها و رباط‌هایی مانند لابروم وابسته است. آسیب به این ساختارها می‌تواند باعث تورم، التهاب یا تشکیل توده شود. بر اساس منابع پزشکی، شانه به دلیل تحرک بالا، مستعد آسیب‌های تروماتیک و دژنراتیو است.

علائم توده یا برآمدگی روی شانه

علائم بسته به علت متفاوت است، اما شایع‌ترین آنها عبارتند از:

• درد: ممکن است مداوم یا تنها هنگام حرکت باشد.

• تورم و برآمدگی: توده می‌تواند نرم، سفت، متحرک یا ثابت باشد.

• قرمزی، گرمی و التهاب: نشانه عفونت یا التهاب.

• کبودی: اغلب پس از آسیب.

• کاهش قدرت و دامنه حرکتی: سختی در بلند کردن دست یا چرخش شانه.

• علائم سیستمیک: مانند تب، لرز یا کاهش وزن در موارد سرطانی.

اگر توده ناگهانی ظاهر شود یا با علائم شدید همراه باشد، فوریت پزشکی محسوب می‌شود.

گاهی توده‌ها به دلیل التهاب غدد لنفاوی ظاهر می‌شوند

علل توده یا برآمدگی روی شانه

علل را می‌توان به دسته‌های زیر تقسیم کرد:

1. علل تروماتیک (آسیب‌زا) 

• شکستگی استخوان: ضربه مستقیم (مانند سقوط یا تصادف) می‌تواند باعث شکستگی کتف یا ترقوه شود، همراه با تورم شدید.

• دررفتگی یا جدا شدن شانه: پاره شدن رباط‌ها منجر به برآمدگی روی شانه می‌شود.

• کبودی عضلانی یا هماتوم: تجمع خون در بافت پس از آسیب.

2. علل التهابی و دژنراتیو 

• آرتریت: آرتریت روماتوئید باعث ندول‌های زیرپوستی می‌شود، در حالی که استئوآرتریت منجر به استئوفیت (خار استخوانی) می‌شود.

• بورسیت: التهاب کیسه‌های بورسا (کیسه‌های پر از مایع) باعث تورم و درد.

• پارگی تاندون: مانند پارگی روتاتور کاف، که با افزایش سن شایع‌تر است.

3. علل عفونی 

• آبسه پوستی: عفونت باکتریایی (مانند از بریدگی) منجر توده پر از چرک، قرمز و گرم.

• نیش حشرات: تورم موقت با درد و خارش.

4. توده‌های خوش‌خیم

• لیپوم (غده چربی): توده نرم، متحرک و بدون درد، شایع پس از ۴۰ سالگی.

• کیست‌ها: مانند کیست اپیدرموئید (پر از کراتین)، گانگلیون یا پارالابرال. اغلب بدون درد مگر فشار روی اعصاب.

• گره عضلانی: تنش عضلانی ناشی از overuse یا استرس.

• جوش یا زگیل: آکنه کیستیک یا عفونت HPV.

5. علل بدخیم (سرطانی) 

• سارکوم بافت نرم: تومور در عضلات یا تاندون‌ها، اغلب بدون درد اولیه اما با پیشرفت دردآور.

• کارسینوم سلول سنگفرشی یا ملانوما: تغییرات پوستی مانند خال‌های غیرعادی.

• کندروسارکوم: سرطان غضروفی، نادر اما ممکن در شانه.

• استئوکندروم: رشد استخوانی خوش‌خیم اما گاهی نیاز به بررسی.

اکثر توده‌ها خوش‌خیم هستند، اما توده‌های سفت، در حال رشد یا ثابت نگران‌کننده‌اند.

برآمدگی دردناک ممکن است به درمان نیاز داشته باشد

تشخیص توده روی شانه

تشخیص با معاینه فیزیکی شروع می‌شود، اما ابزارهای تصویربرداری کلیدی هستند:

• معاینه فیزیکی: ارزیابی اندازه، سختی، تحرک و علائم همراه.

• سونوگرافی: روش سریع، غیرتهاجمی برای بررسی بافت‌های نرم، مایعات و التهاب. ایده‌آل برای تشخیص کیست یا آبسه.

• اشعه ایکس یا CT اسکن: برای بررسی استخوان‌ها و شکستگی.

• MRI: بهترین برای بافت‌های نرم و تومورها.

• بیوپسی: اگر مشکوک به سرطان، نمونه‌برداری برای بررسی آزمایشگاهی.

درمان توده روی شانه

درمان بسته به علت متفاوت است:

• برای علل خوش‌خیم: نظارت، داروهای ضدالتهاب یا تخلیه (برای آبسه یا کیست).

• جراحی: برداشتن لیپوم، کیست یا تومور. برای شکستگی، جابجایی و فیزیوتراپی.

• درمان‌های دارویی: آنتی‌بیوتیک برای عفونت، داروهای روماتولوژیک برای آرتریت.

• برای سرطان: جراحی، شیمی‌درمانی یا پرتودرمانی.

• فیزیوتراپی و ماساژ: برای گره عضلانی یا آسیب‌های خفیف.

اگر توده در ۲ هفته برطرف نشود یا بزرگ شود، به پزشک مراجعه کنید.

برآمدگی ممکن است به دلیل تجمع چربی ایجاد شود

سوالات متداول

1. آیا همه توده‌های شانه سرطانی هستند؟

خیر، اکثر توده‌های شانه خوش‌خیم هستند (مانند لیپوم یا کیست). توده‌های سرطانی (مانند سارکوم یا ملانوما) نادرند و معمولاً سفت، ثابت و بدون درد در مراحل اولیه هستند. اگر توده به تدریج بزرگ شود یا تغییر رنگ دهد، بیوپسی برای رد سرطان توصیه می‌شود.

2. آیا توده شانه می‌تواند به دلیل استرس ایجاد شود؟

مستقیماً خیر، اما استرس می‌تواند باعث تنش عضلانی شود که منجر به گره‌های عضلانی (نقاط ماشه‌ای میوفاشیال) در شانه یا گردن می‌شود. این گره‌ها دردناک و سفت هستند و با ماساژ یا کاهش استرس بهبود می‌یابند.

3. تفاوت لیپوم و کیست چیست؟ 

لیپوم: توده چربی نرم، متحرک و معمولاً بدون درد که بین پوست و عضله رشد می‌کند. خوش‌خیم و شایع در افراد بالای ۴۰ سال.

کیست: کیسه پر از مایع، هوا یا کراتین. ممکن است دردناک شود اگر عفونی یا ملتهب شود. کیست‌های اپیدرموئید شایع‌ترند. 

تشخیص دقیق با سونوگرافی یا بیوپسی انجام می‌شود.

4. آیا توده شانه در کودکان شایع است؟

توده‌های شانه در کودکان کمتر شایع هستند اما ممکن است به دلیل:

کیست‌های مادرزادی (مانند کیست درموئید)

هماتوم ناشی از آسیب

زگیل یا جوش

ناهنجاری‌های استخوانی (مانند استئوکندروم) 

هر توده در کودکان باید توسط پزشک بررسی شود.

5. آیا ورزش می‌تواند باعث توده شانه شود؟

بله، استفاده بیش از حد یا نادرست از عضلات شانه (مانند وزنه‌برداری سنگین) می‌تواند منجر به: گره‌های عضلانی ، التهاب تاندون (تاندونیت) ، پارگی‌های کوچک در روتاتور کاف

ورزش متعادل و گرم کردن قبل از فعالیت می‌تواند از این مشکلات پیشگیری کند.

نتیجه‌گیری

پیشگیری شامل اجتناب از ضربه، ورزش منظم برای تقویت شانه، بهداشت پوست و چک‌آپ دوره‌ای است. توده‌های شانه اغلب بی‌خطر هستند، اما ارزیابی زودرس می‌تواند از عوارض جلوگیری کند. اگر علائمی مانند درد مداوم یا رشد توده مشاهده کردید، حتماً به متخصص ارتوپد یا پوست مراجعه کنید. 

گردآوری:بخش سلامت بیتوته