امام حسین (ع) با شمر، یزید و مختار چه نسبتی داشت؟
- مجموعه: زندگینامه بزرگان دینی
نسبت امام حسین (ع) با شمر، یزید و مختار چه بود؟
امام حسین (ع)، سومین امام شیعیان، فرزند حضرت علی (ع) و حضرت فاطمه زهرا (س) و نوه پیامبر اکرم (ص) است. او در واقعه کربلا در سال 61 هجری به شهادت رسید و این واقعه یکی از مهم ترین نقاط عطف در تاریخ اسلام است.
شخصیت هایی مانند مختار ثقفی، شمر بن ذی الجوشن و یزید بن معاویه هر یک به نحوی در این واقعه نقش داشتند و روابط آنها با امام حسین (ع) از جنبه های خویشاوندی، سیاسی و تاریخی قابل بررسی است. این مقاله به تحلیل این روابط می پردازد.
نسبت فامیلی امام حسین با شمر
سوالات زیادی در مورد شمر برای بسیاری از کاربران از جمله نسبت فامیلی امام حسین با شمر، نسبت مادر شمر با حضرت علی، نسبت شمر با حضرت عباس و... مطرح است. شمر بن ذی الجوشن که در روز عاشورا فرماندهی بخشی از سپاه عمر بن سعد را بر عهده داشت، در ابتدا از یاران امیرالمؤمنین علی (ع) بود و در جنگ صفین و در مبارزه با ادهم بن مُحرِز باهِلی (از سپاه شام)، صورتش به شدت مجروح شد.
امام حسین (ع) و شمر نسبت فامیلی نداشته اند اما مادر حضرت عباس (ع) یعنی حضرت ام البنین با شمر از یک نسل بوده اند و نام جد هر دو آنها کلاب نام داشته است. این نسبت باعث شده بود که شمر در روز عاشورا، عباس و برادرانش را با عنوان «خواهرزادگان من» خطاب کند اما شمر عموی حضرت عباس (ع) به معنای واقعی کلمه نبود.
• نسب ام البنین: فاطمه بنت حزام بن خالد بن ربیعه بن وحید بن کعب بن کلاب.
• نسب شمر: شمر بن ذی الجوشن (جمیل) بن اعور (عمرو) بن ضِباب (معاویه) بن کلاب.
امام حسین (ع) با یزید نسبت فامیلی داشت؟
در مورد نسبت های فامیلی امام حسین و یزید نیز سوالاتی از قبیل آیا امام حسین و یزید پسر عمو بودند؟ خواهر یزید چه نسبتی با امام حسن داشت؟ و... وجود دارد.
بر اساس شجرنامه امام حسین و یزید، اسامی اجداد آنها عبدالمطلب بوده است بنابراین می توان گفت امام حسین (ع) و یزید نسبت فامیلی دارند. امام حسین (ع) و یزید پسر عمو نبودند زیرا معاویه و امام علی علیه السلام برادر هم نیستند تا یزید و امام حسین پسر عموی هم باشند بلکه از یک قبیله (قریش) بودند، یزید پسر معاویه بود و معاویه پسر ابوسفیان بود. امام حسین نوه پیامبر اسلام (ص) و پسر علی بن ابی طالب و فاطمه زهرا (س) بود.
همچنین در شجرنامه امام حسین و یزید اسامی اجداد آنها به این شکل آمده است:
• نام: یزید، شهرت:بنی امیه، نام پدر:معاویه، نام پدربزرگ:ابوسفیان، نام جد بزرگ:عبدالمطلب
• نام: حسین، شهرت:بنی هاشم نام پدر:علی، نام پدربزرگ:محمد و ابوطالب، نام جد بزرگ:عبدالمطلب
بر اساس این استناد می توان گفت که امام حسین (ع) و یزید نسبت فامیلی دارند و پسر عمو یکدیگر هستند. یعنی پدرانشان باهم پسر عمو می باشند.
درباره اینکه خواهر یزید، همسر امام حسن (علیه السلام) است، روایات هایی وجود دارد اما مشخص نیست که می توانیم به آنها اعتماد کنیم یا خیر.
نسبت فامیلی بین مختار و امام حسین (ع)
یکی از جالب ترین پاسخ هایی که در این رابطه منتشر شده بود، نسبت داماد و برادرزنی بود که عنوان شده بود و طبق آن مختار همسر ام کلثوم خواهر امام حسین (ع) بوده در صورتیکه روایات گوناگون در منابع تاریخی متعدد عدم نسبت خانوادگی مختار و امام حسین را تایید می کند و در واقع هیچ نسبت فامیلی خاصی بین امام حسین و مختار ثقفی وجود نداشته است.
مختار ثقفی، تنها جزو یاران وفادار امام سوم شیعیان بود که زمان وقوع قیام عاشورا، به دلیل حمایت از مسلم بن عقیل در زندان به سر می برد. مختار پس از آزادی به خون خواهی امام برخاست.
سخن آخر:
رابطه امام حسین (ع) با مختار، شمر و یزید را می توان در سه سطح مختلف بررسی کرد: مختار به عنوان حامی و انتقام گیرنده، شمر به عنوان دشمن و قاتل، و یزید به عنوان مسئول اصلی فاجعه کربلا. این روابط نشان دهنده تقابل حق و باطل در واقعه کربلا و تأثیر عمیق این واقعه بر تاریخ اسلام است. قیام امام حسین (ع) نه تنها یک حرکت سیاسی، بلکه یک انقلاب معنوی و اخلاقی بود که همچنان الهام بخش میلیون ها نفر در سراسر جهان است.
گردآوری: بخش مذهبی بیتوته